Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε μία από τις πιο κρίσιμες καμπές της ιστορίας του και στο επίκεντρο των εξελίξεων βρίσκεται ο Σωκράτης Φάμελλος, ο οποίος –σύμφωνα με πολιτικές εκτιμήσεις– καλείται να διαχειριστεί ένα πρωτοφανές κύμα πιέσεων από τις διαφορετικές ομάδες και τάσεις του κόμματος, τη στιγμή που η Κουμουνδούρου παλεύει να βρει στρατηγική κατεύθυνση, να χαράξει πορεία και να διαμορφώσει ταυτότητα μέσα σε ένα ρευστό πολιτικό περιβάλλον, με τον ίδιο να βρίσκεται ανάμεσα σε αντικρουόμενες απαιτήσεις και εσωτερικές συγκρούσεις που απειλούν να τινάξουν την ενότητα στον αέρα.
Η συζήτηση γύρω από τη μελλοντική κατεύθυνση του κόμματος έχει φουντώσει και κάθε φατρία επιχειρεί να τραβήξει τον Σ. Φάμελλο προς τη δική της στρατηγική, είτε προς μια πιο ξεκάθαρη σύμπλευση με τον Αλέξη Τσίπρα είτε προς ένα άνοιγμα στο ΠΑΣΟΚ, με φόντο τον φόβο πολλών στελεχών ότι μια νέα εκλογική αποτυχία θα τα οδηγήσει στην πολιτική ανεργία, εντείνοντας τον εκνευρισμό και τη σύγχυση στο εσωτερικό του κόμματος.
Οι «επιστροφικοί» του Τσίπρα, όπως αποκαλούνται τα στελέχη που πιστεύουν ότι ο πρώην πρωθυπουργός είναι ο μόνος που μπορεί να επαναφέρει τον ΣΥΡΙΖΑ σε τροχιά εξουσίας, πιέζουν τον Σ. Φάμελλο να υιοθετήσει γραμμή πλήρους σύγκλισης με τον ιστορικό ηγέτη του κόμματος –ακόμα και αν τους στείλει από τον εξώστη στην ταράτσα– υποστηρίζοντας ότι χωρίς τον Α. Τσίπρα ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει ελπίδα ανασύνταξης, με τη ρητορική τους να γίνεται ολοένα και πιο έντονη καθώς βλέπουν το κόμμα να δυσκολεύεται να βρει σταθερό έδαφος.
Την ίδια στιγμή, μια δεύτερη ομάδα, οι μεταρρυθμιστές που βλέπουν προς το ΠΑΣΟΚ, επιμένουν ότι η μόνη ρεαλιστική προοπτική είναι η διαμόρφωση ενός νέου κεντροαριστερού άξονα, με στενή συνεργασία ή συγκυβέρνηση στο μέλλον, θεωρώντας πως η αυτόνομη πολιτική παρουσία του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι πλέον αρκετή για να δημιουργήσει προοδευτική πλειοψηφία, τονίζοντας ότι η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατική τάση είναι η μόνη βιώσιμη πορεία για την ελληνική Κεντροαριστερά σήμερα. Οι συγκεκριμένοι θέλουν ξεκάθαρα ο ΣΥΡΙΖΑ να απομακρυνθεί ακόμα και από το ευρωπαϊκό αριστερό κόμμα και να πάει πιο κοντά στους σοσιαλιστές.
Ανάμεσα σε αυτές τις δύο ισχυρές τάσεις υπάρχει και μια τρίτη ομάδα, η πιο σιωπηλή αλλά ταυτόχρονα η πιο αγχωμένη, η οποία αποτελείται από στελέχη που δεν βλέπουν καθαρή πολιτική διέξοδο και φοβούνται ότι χωρίς άμεση στρατηγική κατεύθυνση θα μείνουν εκτός Βουλής στις επόμενες κάλπες, με αποτέλεσμα να αυξάνουν την πίεση προς την ηγεσία ζητώντας αποφάσεις τώρα, καθώς κάθε καθυστέρηση θεωρείται ότι ενισχύει τον κίνδυνο προσωπικής πολιτικής κατάρρευσης για πολλούς απ’ αυτούς.
Το δίλημμα Φάμελλου είναι βαθύτερο και πιο περίπλοκο απ’ όσο φαίνεται, καθώς η επιστροφή σε απόλυτη ευθυγράμμιση με τον Α. Τσίπρα μπορεί να προσφέρει ένα ισχυρό όνομα και μια αναγνωρίσιμη πολιτική ταυτότητα, όμως θα δημιουργούσε την εντύπωση ότι η παρούσα ηγεσία δεν μπορεί να σταθεί μόνη της, ενώ μια στροφή προς το ΠΑΣΟΚ θα έδινε την εικόνα σοσιαλδημοκρατικής κατεύθυνσης, αλλά με υψηλό κόστος για την παραδοσιακή βάση του κόμματος, η οποία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει το ΠΑΣΟΚ με σαφή καχυποψία.
Το πολιτικό περιβάλλον είναι ασφυκτικό και ο χρόνος λίγος, με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν στασιμότητα και την κοινωνική απήχηση του κόμματος να μην ανεβαίνει, γεγονός που αυξάνει ακόμη περισσότερο την εσωτερική αγωνία, καθώς τα στελέχη γνωρίζουν ότι μια νέα αποτυχία στις κάλπες θα σημάνει το τέλος της κοινοβουλευτικής πορείας ενός σημαντικού μέρους του σημερινού στελεχικού δυναμικού, στοιχείο που τροφοδοτεί την ένταση και την εσωκομματική νευρικότητα.
Ο Σ. Φάμελλος βρίσκεται έτσι παγιδευμένος ανάμεσα σε αντικρουόμενες δυνάμεις, με κάθε επιλογή να έχει σημαντικό πολιτικό κόστος, είτε επιλέξει να στηριχθεί στη βαριά κληρονομιά του Α. Τσίπρα είτε να επιχειρήσει ένα άνοιγμα που θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά τον προσανατολισμό του κόμματος, ενώ ταυτόχρονα γνωρίζει πως η αδράνεια και η καθυστέρηση μπορεί να αποδειχθούν ακόμη πιο επικίνδυνες από μια δύσκολη απόφαση.
Στο φόντο όλων αυτών, ο ΣΥΡΙΖΑ αναμετράται με το πιο κρίσιμο ερώτημα της νέας εποχής του, δηλαδή τι κόμμα θέλει να είναι από εδώ και πέρα, ένα κόμμα που θα επιχειρήσει επιστροφή στο πολιτικό DNA της εποχής Τσίπρα, ένα κόμμα που θα στραφεί προς μια νέα σοσιαλδημοκρατική ταυτότητα μέσω συνεργασιών ή ένα κόμμα που θα παλέψει να χαράξει ανεξάρτητη πορεία μέσα σε ένα τοπίο αυξανόμενου πολιτικού ανταγωνισμού;
Πολιτικοί παρατηρητές αλλά και ιστορικά στελέχη του κόμματος ακούστηκαν να λένε πως «το μόνο σίγουρο είναι ότι ο καημένος ο Σωκράτης Φάμελλος βρίσκεται σήμερα κάτω από βαριά πίεση, με το βάρος των αποφάσεων να καθορίζει όχι μόνο την προσωπική του πολιτική διαδρομή, αλλά και την ίδια τη φυσιογνωμία της ελληνικής Αριστεράς, σε μια στιγμή που τα περιθώρια λάθους στενεύουν επικίνδυνα και οι εσωτερικές εντάσεις απειλούν να μετατραπούν σε νέες κρίσεις για την Κουμουνδούρου».
