Με… καύσιμο την κοινωνική διαμαρτυρία για την τραγωδία των Τεμπών, τον πόνο και την οργή των οικογενειών, των συγγενών και των φίλων των 57 θυμάτων του σιδηροδρομικού δυστυχήματος, οι αντιπολιτευόμενες πολιτικές δυνάμεις… λιπαίνουν τα εξαρτήματα της πόλωσης και της τοξικότητας για να κατεβάσουν στην πολιτική πίστα τον… μηχανοκίνητο λαϊκισμό, με οδηγό τον αντισυστημισμό.
Και μπορεί ο λαϊκισμός να είναι μία πολιτική θεωρία, που θεμελιώθηκε από σημαντικούς στοχαστές όπως η Σαντάλ Μουφ και ο Ερνέστο Λακλάου, αλλά με το πέρας των χρόνων και τις πολιτικές σκοπιμότητες της κάθε εποχής έγινε ένας… ισμός που συμπληρώνει κάθε… ιδεολόγο που δηλώνει αντισυστημικός.
Στις εκδοχές ενός αριστερόστροφου λαϊκισμού, αποδέκτες είναι οι πολλοί ενάντια στους λίγους, συμμαχεί δηλαδή με τους λιγότερο ισχυρούς σε μια σχέση ανισότητας.
Στον δεξιόστροφο λαϊκισμό, που είναι κατά κανόνα ταυτοτικός, διαμορφώνεται μια έννοια του λαού «καθαρή» και ομοιογενής από εθνική-εθνοτική άποψη, με την ακροδεξιά ρητορική να αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Η διαφορετική «μοίρα» της… Ζωής
Στην παρούσα συγκυρία, στη μαζικοποίηση των αντισυστημικών δυνάμεων, πόλοι έλξης δεν είναι τα αριστερά και αριστερόστροφα κόμματα, όπως καταγράφονται τουλάχιστον στις έρευνες κοινής γνώμης και στις δημοσκοπήσεις, αλλά όσα βρίσκονται στον χώρο της Ακροδεξιάς και στα κομματικά της… περίχωρα.
Οι κομματικοί σχηματισμοί που συγκλίνουν προς το κέντρο –ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΗΜΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ –αν και με διαφορετικές αποχρώσεις στην πολιτική ρητορική τους– δεν εμπνέουν το κίνημα των ημερών, ενώ και το ΜέΡΑ25, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, τα ΚΚΕ(μ-λ), Μ-Λ ΚΚΕ, ο αντιεξουσιαστικός χώρος δεν μπορούν να πείσουν και να συσπειρώσουν τις… αντισυστηματικές τάσεις των πολιτών.
Η μοναδική σχεδόν μη δεξιά αντισυστημική δύναμη που κερδίζει σημαντικό έδαφος είναι η Πλεύση Ελευθερίας. Στις τελευταίες δημοσκοπήσεις το κόμμα της Ζωής Κωνσταντοπούλου κατέγραψε ποσοστά μεγαλύτερα από το συνολικό που έλαβε στις τελευταίες εκλογές στην επικράτεια σε περιοχές που παραμένουν ακόμα και σήμερα «κάστρα» της. Σε Β' Πειραιά, Κέρκυρα, Κυκλάδες, Εύβοια, Λάρισα, Δυτικό Τομέα Αθήνας, Μαγνησία, Α' Θεσσαλονίκης, Α' Πειραιά, Δωδεκάνησα και Χανιά.
Από την αγκαλιά της αστικής δημοκρατίας ο Κυριάκος Βελόπουλος «ανδρώθηκε» πολιτικά και τώρα δηλώνει αρνητής του status quo και αμφισβητίας των πάντων.
Η Φωνή Λογικής της Αφροδίτης Λατινοπούλου στις τελευταίες δημοσκοπήσεις εκτινάσσεται στο 8%, σημειώνοντας άνοδο 3,7 μονάδων.
Στο τοξικό και πολωτικό κλίμα των ημερών, αυτόκλητοι εισαγγελείς και σερίφηδες δολοφονούν χαρακτήρες με fake news. Με αφορισμούς, καταγγελίες, εύκολα συνθήματα και φθηνές υποσχέσεις, χαϊδεύουν αυτιά και υπόσχονται συμμαχία για δικαίωση της μνήμης των νεκρών.
Η αυξανόμενη επιρροή όμως του λαϊκισμού στις κοινωνίες απορρέει από την πολυετή αδυναμία του πολιτικού συστήματος να κυβερνήσει και να αντιπολιτευτεί με αξίες και λύσεις στις πραγματικές ανάγκες των πολιτών. Κι ενώ η κυβέρνηση μπορεί να ελέγχεται για λάθη, η αντιπολίτευση υποφέρει από έλλειψη αξιοπιστίας.
Έτσι δόθηκε ο χώρος στον νεολογισμό του αντισυστημικού να αρθρώσει τη διχαστική και ανούσια επιχειρηματολογία του, να βάλει ταμπέλες και να υψώσει τείχη, μέσα στην κοινωνία, διαχωρίζοντας… πουλημένους και δήθεν επαναστάτες σε… συντηρητικούς και δήθεν ριζοσπάστες και σε… βολεμένους και δήθεν αντάρτες.
Είναι πολλοί αυτοί που εκτιμούν ότι στις μεγάλες συγκεντρώσεις της Παρασκευής για τα Τέμπη η νέα αυτή αντισυστημική σύνθεση του πολιτικού λαϊκισμού θα… δείξει τα δόντια της. Πυρίτιδα στο κλίμα τοξικότητας των ημερών, τα καλέσματα και οι απειλές στα social media για… πόλεμο.
Από το 2009, με αποκορύφωμα το 2011 και τους «αγανακτισμένους» της πλατείας Συντάγματος, το κέλευσμα ήταν η αντίδραση στην οικονομική κρίση και στον οικονομικό στραγγαλισμό. Σήμερα είναι αρκετή ως αφορμή μία τραγική ανθρώπινη ιστορία.
Ο «μπαρμπα-ξερόλας»
Σφοδρή επίθεση στον Κυριάκο Βελόπουλο εξαπέλυσε η Αφροδίτη Λατινοπούλου, χαρακτηρίζοντάς τον «κλασικό μπαρμπα-ξερόλα».
«Αυτός που ανά 10 λεπτά αλλάζει ιδιότητα, που μπορεί να είναι δικαστής, ανακριτής, εισαγγελέας, πραγματογνώμων, μετεωρολόγος, σεισμολόγος, ξέρει πού είναι η χαμένη Ατλαντίδα, πουλάει επιστολές του Ιησού, κηραλοιφές και οδοντόκρεμες, ξέρει πού θα προσγειωθούν οι εξωγήινοι, πότε ζευγαρώνουν οι πιγκουίνοι, ξέρει τα πάντα… Με συγχωρείτε, λίγο λογική.
Ο κόσμος τον αποκαλεί “ο ξερόλας μπάρμπας”. Αυτό είναι ο Βελόπουλος, ο κλασικός ξερόλας μπάρμπας, “εγώ ξέρω”… Θα πάρουμε στα σοβαρά αυτόν τον άνθρωπο;» τόνισε χαρακτηριστικά στο Action24 η πρόεδρος της Φωνής Λογικής.
Με φόντο τη διεθνή συγκυρία
Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ και η ακραία ρητορική του είναι το ιδεολογικό λίπασμα στο υπό ανάπτυξη φυτώριο των αντισυστημικών δυνάμεων. Στην Ευρώπη, η μεγάλη άνοδος της Ακροδεξιάς στις χθεσινές εκλογές στη Γερμανία (στη δεύτερη θέση η AfD) γίνεται οιωνός για αντίστοιχα φαινόμενα εργαλειοποίησης μιας… τραγωδίας (μία φυσική καταστροφή, ένας σεισμός, ένα αεροπορικό ή σιδηροδρομικό δυστύχημα) για το… πατρονάρισμα μιας μαζικοποιημένης-αντισυστημικής κοινωνικής αντίδρασης.
Η ανησυχία εντείνεται, καθώς φαίνεται ότι το ακροδεξιό στοιχείο έχει αποκτήσει βαθιές ρίζες. Μια έρευνα της αμερικανικής ομάδας εκστρατείας Anti-Defamation League διαπίστωσε ότι 1 στους 12 ενήλικες στη Γερμανία και το 46% των ενηλίκων παγκοσμίως έχουν σημαντικές αντισημιτικές απόψεις.
Στα διεθνή δεδομένα εναρμονίζονται και οι αντισυστημικές δυνάμεις στην Ελλάδα, κυρίως στα δεξιά της Νέας Δημοκρατίας, με έναν τοξικό, πολωτικό λόγο και έξαρση της λαϊκίστικης πολιτικής προσέγγισης.
