Σειρά από αντίμετρα για την προστασία των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, των εργαζομένων και των καταναλωτών από τον αντίκτυπο των εμπορικών περιορισμών που επέβαλαν σήμερα οι ΗΠΑ με δασμούς έως και 25% στις εισαγωγές χάλυβα, αλουμινίου και ορισμένων προϊόντων που περιέχουν χάλυβα και αλουμίνιο δρομολογεί η Επιτροπή.
Συγκεκριμένα η Επιτροπή έχει δρομολογήσει μια ταχεία και αναλογική απάντηση, σχεδιασμένη για την προάσπιση των ευρωπαϊκών συμφερόντων μέσω δύο αντιμέτρων, ως απάντηση στους δασμούς 25% που επέβαλαν οι ΗΠΑ.
Η απάντηση της ΕΕ
1) Την εκ νέου επιβολή των μέτρων εξισορρόπησης που ανεστάλησαν το 2018 και το 2020. Δηλαδή, την 1η Απριλίου 2025, τα μέτρα επανεξισορρόπησης του 2018 (στοχεύει σε αμερικανικά προϊόντα αξίας 2,8 δισ. Ευρώ) και του 2020 (είχαν προγραμματιστεί να τεθούν σε ισχύ τον Ιούνιο του 2021, αλλά τότε η ΕΕ ανέστειλε όλα τα μέτρα και του 2018 έως τις 31 Μαρτίου 2025). Αυτά θα επανέλθουν αυτομάτως σε ισχύ μετά τη λήξη της αναστολής τους στις 31 Μαρτίου. Για πρώτη φορά, αυτά τα μέτρα επανεξισορρόπησης θα εφαρμοστούν πλήρως. Οι δασμοί θα εφαρμοστούν σε προϊόντα που κυμαίνονται από βάρκες έως μπερμπον και μοτοσικλέτες.
2) Την επιβολή νέας δέσμης πρόσθετων μέτρων. Η Επιτροπή ξεκίνησε στις 12 Μαρτίου τη διαδικασία για την επιβολή πρόσθετων αντιμέτρων στις ΗΠΑ,θα στοχεύσουν σε αγαθά αξίας περίπου 18 δισεκατομμυρίων ευρώ, τα οποία στη συνέχεια θα εφαρμοστούν μαζί με τα επανεπιβαλλόμενα μέτρα από το 2018 (2,8 δισ. ευρώ αμερικανικών προϊόντων).
Στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι η συνολική αξία των μέτρων της ΕΕ αντιστοιχεί στην αυξημένη αξία του εμπορίου που επηρεάζεται από τους νέους δασμούς των ΗΠΑ.
Πιο αναλυτικά, η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξηγεί την πολιτική των ΗΠΑ και τα μέτρα που πάρθηκαν από την ΕΕ, αλλά και τις επόμενες κινήσεις.
Μέτρα και αντίμετρα που επιβλήθηκαν υπό την προηγούμενη κυβέρνηση Τραμπ
Τον Ιούνιο του 2018, η πρώτη κυβέρνηση Τραμπ εισήγαγε δασμούς στις ευρωπαϊκές εξαγωγές χάλυβα και αλουμινίου, με στόχο προϊόντα της ΕΕ αξίας 6,4 δισεκατομμυρίων ευρώ (8 δισεκατομμύρια ευρώ με βάση τις ροές και τις αξίες του 2024). Τον Ιανουάριο του 2020 ακολούθησαν πρόσθετοι δασμοί, οι οποίοι επηρέασαν περίπου 40 εκατ. ευρώ εξαγωγές της ΕΕ ορισμένων παράγωγων προϊόντων χάλυβα και αλουμινίου. Η ΕΕ απάντησε σε αυτά με μια στοχευμένη δέσμη των λεγόμενων «μέτρων επανεξισορρόπησης».
Το 2018, τα αντίμετρα της ΕΕ διαρθρώθηκαν σε δύο δέσμες μέτρων (παραρτήματα I και II), που επηρεάζουν διαφορετικές κατηγορίες προϊόντων. Το παράρτημα Ι στόχευε αμερικανικά προϊόντα αξίας 2,8 δισ. ευρώ, ενώ το παράρτημα ΙΙ επρόκειτο να στοχεύσει σε προϊόντα αξίας 3,6 δισ. ευρώ. Παρόμοια αντίδραση της ΕΕ ακολούθησε τη δεύτερη δέσμη δασμών των ΗΠΑ το 2020.
Όσον αφορά τα μέτρα επανεξισορρόπησης του 2018, ενώ το παράρτημα Ι τέθηκε σε ισχύ αμέσως τον Ιούνιο του 2018, το παράρτημα ΙΙ είχε προγραμματιστεί να τεθεί σε ισχύ τον Ιούνιο του 2021. Πριν από την προγραμματισμένη εφαρμογή του παραρτήματος ΙΙ, η ΕΕ ανέστειλε όλα τα μέτρα (δηλαδή και τα δύο παραρτήματα) έως τις 31 Μαρτίου 2025. Τα μέτρα επανεξισορρόπησης της ΕΕ για το 2020 θα επανέλθουν επίσης την 1η Απριλίου. Αυτό προέκυψε έπειτα από συζητήσεις με τις ΗΠΑ, οι οποίες συμφώνησαν να αναστείλουν τους δασμούς 232 για τους εξαγωγείς της ΕΕ εντός συγκεκριμένης ποσόστωσης. Αυτό παρείχε στις δύο πλευρές χώρο για να συνεργαστούν για μια πιο μακροπρόθεσμη λύση μέσω μιας παγκόσμιας ρύθμισης που θα αντιμετωπίσει την ένταση του άνθρακα και την παγκόσμια πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα.
Τα νέα μέτρα των ΗΠΑ
Τα αμερικανικά μέτρα που τέθηκαν σε εφαρμογή στις 12 Μαρτίου αποτελούνται από τρία βασικά στοιχεία:
1) Επαναφορά των δασμών του τμήματος 232 του Ιουνίου 2018 στα προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου. Αυτοί κάλυπταν διάφορους τύπους ημιέτοιμων και τελικών προϊόντων, όπως σωλήνες χάλυβα, σύρμα και φύλλο κασσίτερου.
2) Αύξηση των δασμών που επιβλήθηκαν στο αλουμίνιο από το αρχικό 10% σε 25%.
3) Επέκταση των δασμών σε άλλα προϊόντα, ιδίως: προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου, όπως οικιακά προϊόντα όπως μαγειρικά σκεύη ή κουφώματα. Προϊόντα που αποτελούνται µόνο εν µέρει από χάλυβα ή αλουµίνιο, όπως µηχανήµατα, εξοπλισµός γυµναστικής, ορισµένες ηλεκτρικές συσκευές ή έπιπλα. Επιπλέον, ο υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ θα θεσπίσει έως τις 12 Μαΐου 2025 ένα σύστημα με το οποίο οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να επεκτείνουν τον κατάλογο των προϊόντων παραγώγων χάλυβα και αλουμινίου που υπόκεινται σε πρόσθετους δασμούς έως 25%.
Οι αμερικανικοί δασμοί θα επηρεάσουν συνολικά εξαγωγές της ΕΕ ύψους 26 δισ. ευρώ, που αντιστοιχεί περίπου στο 5% των συνολικών εξαγωγών αγαθών της ΕΕ προς τις ΗΠΑ. Με βάση τις τρέχουσες ροές εισαγωγών, αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα οι εισαγωγείς στις ΗΠΑ να πρέπει να καταβάλουν έως και 6 δισ. ευρώ σε πρόσθετους εισαγωγικούς δασμούς.
Η απάντηση της ΕΕ
Η Επιτροπή έχει δρομολογήσει μια ταχεία και αναλογική απάντηση, σχεδιασμένη για την προάσπιση των ευρωπαϊκών συμφερόντων μέσω δύο αντιμέτρων:
1) Την εκ νέου επιβολή των μέτρων εξισορρόπησης που ανεστάλησαν το 2018 και το 2020
2) την επιβολή νέας δέσμης πρόσθετων μέτρων.
Επαναφορά των ανασταλμένων αντιμέτρων
Την 1η Απριλίου 2025, τα μέτρα επανεξισορρόπησης του 2018 και του 2020 θα επανέλθουν αυτομάτως σε ισχύ μετά τη λήξη της αναστολής τους στις 31 Μαρτίου. Για πρώτη φορά, αυτά τα μέτρα επανεξισορρόπησης θα εφαρμοστούν πλήρως. Οι δασμοί θα εφαρμοστούν σε προϊόντα που κυμαίνονται από βάρκες μέχρι μπερμπον και μοτοσικλέτες.
Μια νέα δέσμη πρόσθετων μέτρων
Δεδομένου ότι οι νέοι δασμοί των ΗΠΑ είναι σημαντικά ευρύτεροι σε πεδίο εφαρμογής και επηρεάζουν σημαντικά μεγαλύτερη αξία του ευρωπαϊκού εμπορίου, η Επιτροπή ξεκίνησε στις 12 Μαρτίου τη διαδικασία για την επιβολή πρόσθετων αντιμέτρων στις ΗΠΑ. Αυτά θα στοχεύσουν σε αγαθά αξίας περίπου 18 δισεκατομμυρίων ευρώ, τα οποία στη συνέχεια θα εφαρμοστούν μαζί με τα επανεπιβαλλόμενα μέτρα από το 2018. Στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι η συνολική αξία των μέτρων της ΕΕ αντιστοιχεί στην αυξημένη αξία του εμπορίου που επηρεάζεται από τους νέους δασμούς των ΗΠΑ.
Το πρώτο βήμα στη διαδικασία αυτή είναι η έναρξη διαβουλεύσεων διάρκειας δύο εβδομάδων με τους ενδιαφερόμενους φορείς της ΕΕ. Οι διαβουλεύσεις αυτές θα διασφαλίσουν ότι θα επιλεγούν τα κατάλληλα προϊόντα για να συμπεριληφθούν στα νέα αντίμετρα, εξασφαλίζοντας μια αποτελεσματική και αναλογική απάντηση που θα περιορίσει στο ελάχιστο τις διαταραχές για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές της ΕΕ.
Διαβουλεύσεις
1) 12 Μαρτίου - Αρχίζουν οι διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη:
Ο κατάλογος των στοχευμένων προϊόντων που προτείνει η Επιτροπή δημοσιεύεται στον δικτυακό τόπο της ΓΔ Εμπορίου. Τα προτεινόμενα προϊόντα-στόχοι περιλαμβάνουν ένα μείγμα βιομηχανικών και γεωργικών προϊόντων: Τα βιομηχανικά προϊόντα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, δερμάτινα είδη, οικιακές συσκευές, οικιακά εργαλεία, πλαστικά, προϊόντα ξύλου. Τα γεωργικά προϊόντα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, πουλερικά, βοδινό κρέας, ορισμένα θαλασσινά, ξηρούς καρπούς, αυγά, γαλακτοκομικά, ζάχαρη και λαχανικά.
2) 26 Μαρτίου και τις επόμενες ημέρες: Ολοκληρώνεται η διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Η Επιτροπή ενοποιεί και αξιολογεί τις εισηγήσεις των ενδιαφερομένων μερών. Επιτροπή οριστικοποιεί το σχέδιο εκτελεστικής πράξης και διαβουλεύεται με τα κράτη μέλη σχετικά. Η νομική βάση για την πράξη αυτή θα είναι ο κανονισμός για την επιβολή της νομοθεσίας (κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 654/2014), καθώς θεωρούμε ότι τα μέτρα των ΗΠΑ αποτελούν διασφαλίσεις. Η διαδικασία αυτή θα ακολουθήσει τη διαδικασία της προσαρμογής της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας, σύμφωνα με την οποία τα κράτη μέλη της ΕΕ θα κληθούν να εγκρίνουν τα προτεινόμενα μέτρα πριν από την έγκρισή τους.
3) Μέσα Απριλίου - ολοκληρώνεται η διαδικασία έγκρισης και τίθεται σε ισχύ η πράξη που επιβάλλει τα αντίμετρα.
