Οι προκλήσεις για το κοινωνικό κράτος στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα νέα δεδομένα στην αγορά εργασίας καταγράφονται στην έκθεση που εκπονήθηκε από 11 ακαδημαϊκούς και επιστήμονες και η οποία παρουσιάστηκε από το ΔΙΚΤΥΟ για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη, το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, το Friends of Europe και τη Μεταρρύθμιση. Στην παρουσίαση της έκθεσης παρευρέθη η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου.
«Χωρίς κοινωνικό κράτος κινδυνεύει η ίδια η δημοκρατία», τόνισε η Άννα Διαμαντοπούλου, πρόεδρος της Επιτροπής Σοφών, παρουσιάζοντας τις τέσσερις μεγάλες τάσεις που επηρεάζουν το κοινωνικό κράτος : το δημογραφικό, την κλιματική κρίση, τις νέες μορφές εργασίας και τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Επεσήμανε ότι το σημερινό κοινωνικό κράτος είναι προσανατολισμένο στους ηλικιωμένους, για τους οποίους στην Ευρώπη κατά μέσο όρο δίνεται το 30% του ΑΕΠ, ενώ για τα παιδιά και τις οικογένειες παρέχεται μόλις το 8%, ότι τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί η μη τυπική απασχόληση που παραβιάζει τα εργασιακά δικαιώματα όπως τα ξέραμε και ότι η έλλειψη ψηφιακών δεξιοτήτων δημιουργεί ανισότητες. Μάλιστα, από τα στοιχεία που προκάλεσαν αίσθηση είναι ότι το 26% των νέων στη χώρας μας δεν βρίσκεται ούτε σε εργασία ούτε σε κατάρτιση, όταν το αντίστοιχο ποσοστό στην Ευρώπη είναι 16,5%.
Με αναφορά στις καταστροφικές πλημμύρες της Θεσσαλίας ξεκίνησε την ομιλία του ο Επίτροπος Κοινωνικών Υποθέσεων, Νίκολας Σμιτ, ο οποίος επισκέφθηκε την περιοχή και τόνισε την ανάγκη για κατάλληλες δομές, ώστε να δείξουμε αλληλεγγύη. Όπως είπε, δεν μπορεί να έχει κανείς ισχυρή οικονομία με ανεπαρκή κοινωνικά συστήματα, ενώ ζήτησε τη γενική εφαρμογή της Οδηγίας για τον ελάχιστο μισθό.
«Το ασφαλιστικό μας σύστημα είναι βιώσιμο ως το 2070, αλλά η γήρανση του πληθυσμού θέτει τεράστιες προκλήσεις», εκτίμησε ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Άδωνις Γεωργιάδης, κάνοντας λόγο για μεγάλη δημογραφική κάμψη που δεν μπορεί να θεραπεύσει η είσοδος μεταναστών στη χώρα. Παράλληλα, επεσήμανε ότι η κυβέρνηση ενθαρρύνει τους συνταξιούχους που θέλουν να συνεχίσουν να εργάζονται, καθώς έτσι θα συμβάλουν στη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο αρμόδιος υφυπουργός, Παναγιώτης Τσακλόγλου, που τόνισε ότι το ελληνικό ασφαλιστικό είναι ένα από τα λίγα βιώσιμα στην ΕΕ, αν τηρηθούν οι κανόνες που έχουν θεσπιστεί, επισημαίνοντας τη σημασία που είχε η απόφαση να κλείσουν οι διέξοδοι για πρόωρη συνταξιοδότηση.
Από τους επιστήμονες που εκπόνησαν την έκθεση, ο καθηγητής Bernhard Ebbinghaus στάθηκε στις αλλαγές που θα επιφέρει στον κόσμο της εργασίας η ψηφιοποίηση και η τεχνητή νοημοσύνη καθώς και στην πράσινη μετάβαση που θα αλλάξει τη δομή επαγγελμάτων. Όπως είπε, όλες οι κρίσεις έδειξαν ότι για να τις αντιμετωπίσουμε απαιτείται κρατική παρέμβαση και πρόνοια.
Την ίδια ώρα, ο καθηγητής Νομικής Yves Stevens, έκανε ειδική μνεία στην παιδική φτώχεια και τις αιτίες της : τη σύνθεση του νοικοκυριού (π.χ. μονογονεϊκές οικογένειες ή πολυπληθείς), την ένταση στην εργασία που μειώνει τον ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά, το μορφωτικό επίπεδο και το μεταναστευτικό, καθώς στους κόλπους των μεταναστών τετραπλασιαζονται οι πιθανότητες της παιδικής φτώχειας.
«Αυτό που λέμε επιστροφή στην κανονικότητα πρέπει να ξεχαστεί για το υπόλοιπο του 21ου αιώνα, η πραγματικότητα θα είναι συνεχείς κρίσεις», ήταν η εκτίμηση του καθηγητή και πρώην διοικητή του ΙΚΑ, Μιλτιάδη Νεκτάριου, που σημείωσε, πάντως, ότι από το 2050 και μετά ο παγκόσμιος πληθυσμός θα αρχίσει να μειώνεται. Όπως είπε, οι απερχόμενες γενιές δεν μπορούν να προστατευτούν, παρά μόνο αν οι χώρες επιτύχουν σοβαρή οικονομική ανάπτυξη.
«Η εισοδηματική ανισότητα στην Ελλάδα είναι στα χαμηλότερα επίπεδα όλων των εποχών», τόνισε ο καθηγητής Μάνος Ματσαγγάνης. «Αν κάτι μας δείχνει η ευρωπαϊκή πραγματικότητα είναι ότι οι πιο πετυχημένες οικονομίες έχουν πιο στιβαρό κοινωνικό κράτος», σημείωσε και επεσήμανε την ανάγκη συστήματος εκπαίδευσης και κατάρτισης στη χώρα μας.
«Η έκθεση μάς περιγράφει ένα κοινωνικό κράτος άλλο από αυτό που έχουμε», δήλωσε ο καθηγητής Πλάτων Τήνιος δείχνοντας ως λύση πιο υγιείς και συμμετοχικούς πολίτες. «Η έκθεση βλέπει την ανάγκη παρέμβασης σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής για να είναι αποτελεσματική», τόνισε η καθηγήτρια Αντιγόνη Λυμπεράκη. Την ελπίδα ότι το σήμα 112 που εξέπεμψε η επιτροπή σοφών δεν θα αγνοηθεί αλλά οι προτάσεις της θα ενταχθούν στους σχεδιασμούς της κυβέρνησης εξέφρασε ο εκδότης της Μεταρρύθμισης, Γιάννης Μεϊμάρογλου. «Από την κλιματική κρίση θα επηρεαστούν περισσότερο οι φτωχότεροι», εκτίμησε ο Dharmendra Kanani, εκπρόσωπος του Friends of Europe, ο οποίος ανέλυσε το Brexit και πόσο αυτό έχει κοστίσει στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, η Νάνσυ Ζαχαριάδου, Director στη Μονάδα Πολιτιστικών και Κοινωνικών Δράσεων Ομίλου της Τράπεζας Πειραιώς ανέφερε ότι: «Η κοινωνική συνοχή είναι αναγκαιότητα μπροστά στα νέα δεδομένα εξασφαλίζοντας ισότιμη παρέμβαση στην εκπαίδευση, δημιουργώντας προοπτικές για προσωπική εξέλιξη και ευημερία».
Τέλος, ο Γιάννης Θωμάτος, Aντιπρόεδρος του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, σημείωσε ότι η απόσταση μεταξύ εχόντων και μη εχόντων αυξάνει δραματικά, ειδικά στο εσωτερικό των κρατών και αυτό αποτελεί πρόκληση για την ίδια την Δημοκρατία.
