Προβληματισμό δημιουργεί στην κυβέρνηση και στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου η αναζωπύρωση των μεταναστευτικών ροών προς την Κρήτη.
Ένα ζήτημα που απασχόλησε εντόνως το περασμένο έτος και, όπως φαίνεται, παρά τις νομοθετικές παρεμβάσεις και την επιδείνωση του καιρού λόγω χειμώνα, δεν λέει να κοπάσει ως φαινόμενο. Και υπό αυτό το πρίσμα, χθες, ανακοινώθηκε και η τρίτη νομοθετική πρωτοβουλία του αρμόδιου χαρτοφυλακίου.
Τους πρώτους επτά μήνες του 2025 και ιδιαιτέρως τον Μάιο, τον Ιούνιο και τον Ιούλιο, καταγράφηκε κορύφωση της έλευσης λαθρομεταναστών από τις ακτές της Λιβύης (κυρίως της Ανατολικής) προς τη Γαύδο και τη νότια Κρήτη. Αυτό οδήγησε την κυβέρνηση στην υιοθέτηση του μέτρου τρίμηνης αναστολής της εξέτασης ασύλου για όσους έρχονταν στην Ελλάδα με πλωτά μέσα από τη Βόρεια Αφρική. Στη συνέχεια ψηφίστηκε νόμος που αυστηροποιούσε το θεσμικό πλαίσιο έναντι της λαθρομετανάστευσης, καθιστώντας αντιελκυστικό τον ερχομό παράνομων μεταναστών.
Το μέτρο αναστολής της εξέτασης ασύλου φάνηκε να λειτουργεί καταλυτικά, ιδιαίτερα τον Αύγουστο. Τους επόμενους μήνες, άρχισαν εκ νέου να αυξάνονται οι αφίξεις, τόσο στην Κρήτη όσο και στα υπόλοιπα νησιά του Αιγαίου. Ενδεικτικά, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Μετανάστευσης, μόνο στην Κρήτη αφίχθησαν από τον Σεπτέμβριο έως τον Νοέμβριο 5.596 άτομα, δηλαδή περί τους 1.865 ανά μήνα.
Και ο αριθμός του Δεκεμβρίου προμηνύεται αρκούντως μεγαλύτερος. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ένωσης Προσωπικού Λιμενικού Σώματος Δυτικής Κρήτης, Βασίλη Κατσικανδαράκη (neakriti.gr), εντός του τρέχοντος μήνα έχουν φτάσει στο νησί 3.000 λαθρομετανάστες. Παρότι δεν έχει πραγματοποιηθεί η επίσημη μηνιαία συγκεντρωτική καταγραφή από τα αρμόδια υπουργεία, τις τελευταίες ημέρες στα μέσα ενημέρωσης επανήλθαν αρκετά ρεπορτάζ από διασώσεις μεταναστών νοτίως της Κρήτης. Μάλιστα, το περασμένο διήμερο, το Λιμενικό συνέλαβε πέντε Αιγύπτιους που κατηγορούνται ως διακινητές μεταναστών.
Ο αρμόδιος υπουργός, Θάνος Πλεύρης, σε συνεντεύξεις που παραχώρησε τις τελευταίες ημέρες παρουσίασε τη «μεγάλη εικόνα» σχετικά με την πορεία των μεταναστευτικών ροών, δίχως να εξωραΐσει την εικόνα ή να κρύψει την ανησυχία για το ζήτημα της Λιβύης.
Ειδικότερα, όπως εξήγησε στη HuffPost, τους πρώτους έντεκα μήνες του 2025 αφίχθησαν στην Ελλάδα 42.000 λαθρομετανάστες, 25% λιγότεροι από τους 60.000 που ήρθαν το ίδιο χρονικό διάστημα το 2024. «Η μείωση αυτή οφείλεται και στο ότι έχουμε μια πολύ καλή συνεργασία με την Τουρκία στο κομμάτι της αποτροπής, γιατί η Τουρκία δεν δέχεται πίσω μετανάστες, αλλά πλέον μας βοηθάει στο να αποτρέπουμε», υπογράμμισε ο κ. Πλεύρης, σημειώνοντας ότι η βασική εστία πίεσης είναι η Κρήτη.
Ο ίδιος, πρόσθεσε ότι τα «σκληρά μέτρα» της κυβέρνησης έχουν αρχίσει να αποδίδουν, καθώς, όπως είπε, «οι εθνικότητες που δεν θα πάρουν άσυλο επιλέγουν πια να μην έρχονται». Συμπληρωματικά, ανέφερε ότι επιχειρείται από τις ελληνικές αρχές να μειωθούν οι ροές από εθνικότητες που έχουν μεγάλη πιθανότητα να λάβουν άσυλο.
Για τη δε Λιβύη, ο υπουργός ήταν ξεκάθαρος: «Επετεύχθη μια μείωση, αλλά είναι ανησυχητικό το κομμάτι της Λιβύης, γιατί δεν έχουμε συνομιλητή και δεν υπάρχουν οι απαιτούμενοι έλεγχοι», επεσήμανε στο ραδιόφωνο των «Παραπολιτικών», αποτυπώνοντας ότι οι παράλληλες κυβερνήσεις και το χάος που επικρατεί στη βορειοαφρικανική χώρα μετά το 2011 δεν βοηθούν σε λειτουργικές και ουσιαστικές διακρατικές επαφές και συνεννοήσεις.
Στην ίδια συνέντευξη, ο κ. Πλεύρης αναφέρθηκε και στο θέμα των λεγόμενων pushbacks, για το οποίο είχε τοποθετηθεί και σε ανάρτησή του στο Χ, απαντώντας σε σχόλιο του υπουργού Υγείας, Άδωνι Γεωργιάδη, ο οποίος χαρακτήρισε τη Διεθνή Αμνηστία και το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης «αδιάφορα αριστεροκρατούμενα σχήματα» που «κανείς δεν πρέπει να τους δίνει καμία σημασία».
Πιο συγκεκριμένα, ο υπουργός Μετανάστευσης στην ανάρτησή του –η οποία συγκέντρωσε ποικίλες αντιδράσεις– έκανε λόγο ότι «η νομολογία πολλών ευρωπαϊκών και διεθνών δικαστηρίων και οι αποφάσεις διεθνών και ευρωπαϊκών οργάνων έχουν επηρεαστεί από μια πολυετή ηγεμονία της αριστερής ιδεολογίας».
Στο πλαίσιο αυτό, μίλησε για τα του χαρτοφυλακίου του, λέγοντας πως αυτή η ιδεολογική προσέγγιση θέτει προσκόμματα σε μια σειρά θεμάτων, όπως στις αποφάσεις απελάσεων, στη δημιουργία κέντρων φιλοξενίας εκτός ΕΕ, στη δημιουργία ασφαλών τρίτων χωρών για απέλαση, στη δυνατότητα των κρατών να προστατεύουν τα σύνορά τους κ.λπ. Σε πιο προσωπικό τόνο, υποστήριξε ότι δεν τον ενδιαφέρει η κριτική για την αναστολή ασύλου, την ποινικοποίηση της παράνομης διαμονής και την επιτάχυνση απελάσεων από αυτούς τους οργανισμούς.
Τις απόψεις των κ. Γεωργιάδη και Πλεύρη προσυπέγραψε και ο βουλευτής της ΝΔ και άλλοτε αρμόδιος υπουργός για τη Μετανάστευση, Νότης Μηταράκης. Οι απόψεις της «γαλάζιας τριανδρίας» και δη των Γεωργιάδη-Πλεύρη συγκέντρωσαν τα πυρά στελεχών της αντιπολίτευσης αλλά και χρήστων του διαδικτύου, ορισμένοι εκ των οποίων κατηγόρησαν τους δύο υπουργούς ότι δεν πρέπει να ξεχνούν πως είναι στελέχη της ελληνικής και όχι της ισραηλινής κυβέρνησης, λόγω των αναφορών που αμφότεροι έκαναν στο Ισραήλ.
Νόμιμη μετανάστευση
Πέραν του σκέλους της πολιτικής αντιπαράθεσης, το αρμόδιο υπουργείο επιχειρεί να ενισχύσει τη φαρέτρα του για τη διαχείριση και αντιμετώπιση του ζητήματος επί του πρακτέου και, για τον λόγο αυτό, το βράδυ της Τρίτης τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο με τίτλο «Προώθηση Πολιτικών Νόμιμης Μετανάστευσης».
Το νομοσχέδιο παρεμβαίνει σε όλα τα στάδια της διαδικασίας αδειοδότησης, δίνοντας έμφαση στη μείωση της γραφειοκρατίας και στην επιτάχυνση της εξυπηρέτησης των πολιτών τρίτων χωρών που ζουν νόμιμα στη χώρα.
Το νέο πλαίσιο αυστηροποιεί τις κυρώσεις για την παράνομη διακίνηση μεταναστών, ενώ προβλέπεται τιμωρία και για τους νόμιμους μετανάστες που θα συνδράμουν τους παράνομους, με τους πρώτους να χάνουν το καθεστώς νομιμότητάς τους, ενώ για τους διακινητές προβλέπεται ακόμη και η ποινή της ισόβιας κάθειρξης.
Ακόμη, προωθούνται διμερείς διακρατικές συμφωνίες με χώρες προέλευσης, προκειμένου να ενταθεί η συνεργασία τόσο για τις επιστροφές των λαθρομεταναστών στις χώρες καταγωγής τους όσο και για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης. Ταυτόχρονα, ενισχύονται οι διαδικασίες μετάκλησης εργαζομένων από τρίτες χώρες, μέσω απλούστευσης των σταδίων. Ενώ, θεσπίζεται ειδική «fast track» διαδικασία για ξένους εργαζόμενους σε μεγάλα δημόσια έργα και στρατηγικές επενδύσεις.
Όσον αφορά τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας που παραμένουν στην Ελλάδα, προβλέπεται η αξιοποίησή τους μέσω προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης σε τομείς με ελλείψεις, όπως οι κατασκευές, η αγροτική παραγωγή και ο τουρισμός, ώστε αφενός να μειωθεί η εξάρτησή τους από τα επιδόματα και αφετέρου να ενισχυθεί η ένταξή τους στην αγορά εργασίας.
ΜΚΟ
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι πτυχές που αφορούν τις ΜΚΟ. Εν προκειμένω, επιχειρείται η ρύθμιση του πλαισίου λειτουργίας τους και η ενίσχυση της διαφάνειας. Έτσι, απλοποιείται η γραφειοκρατική διαδικασία εγγραφής των ΜΚΟ στο μητρώο του υπουργείου, ενώ παράλληλα αυστηροποιούνται οι κυρώσεις για τα μέλη ΜΚΟ που σχετίζονται με τη διακίνηση λαθρομεταναστών. Την ίδια στιγμή, καταργείται κάθε δυνατότητα να συμβάλλονται οι ΜΚΟ προνομιακά με προγραμματικές συμβάσεις του υπουργείου πλέον θα συμβάλλονται αποκλειστικά με διαγωνιστικές διαδικασίες όπως όλοι οι πάροχοι. Κάτι για το οποίο είχε προϊδεάσει ο κ. Πλεύρης προ καιρού.
Σύμφωνα με το υπουργείο Μετανάστευσης, η Ελλάδα, με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, «διαμορφώνει μια ολοκληρωμένη πολιτική που είναι αυστηρή απέναντι στην παρανομία, ανοικτή μόνο στη νόμιμη κινητικότητα και προσανατολισμένη στις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας».
