«Το ζήτημα των παρακολουθήσεων είναι ζήτημα δημοκρατίας. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο ο μοναδικός δρόμος είναι η πλήρης διαλεύκανσή του με απολύτως θεσμικό τρόπο» ξεκαθαρίζει ο Ανδρέας Λοβέρδος μιλώντας στο tomanifesto σημειώνοντας πως «πρέπει να χυθεί άπλετο φως γιατί στη δημοκρατία δεν έχουν θέση βαριές σκιές. Εχω, όμως, επίσης υπογραμμίσει –και σε αυτό επιμένω τώρα ακόμη πιο έντονα– πως δεν πρέπει να συνδεθεί αυτή η υπόθεση με εκλογές. Ούτε σε εκλογές λάσπης αντέχει να συρθεί η Ελλάδα ούτε λύνεται έτσι το πρόβλημα. Οι εκλογές είναι ουσιαστικά συγκάλυψη της υπόθεσης».
Στην Ντόρα Κουτροκόη
Κύριε Λοβέρδο, μετά τις δηλώσεις του κ. Γ. Μαντζουράνη για την έλλειψη απτών αποδείξεων και το σχόλιο της κ. Θ. Φωτίου περί δυσαρεστημένων επιχειρηματιών από τη διαχείριση των χρημάτων του Ταμείου Ανάκαμψης, θεωρείτε ότι οι καταγγελίες κατά της κυβέρνησης για τις παρακολουθήσεις πέφτουν στο κενό;
Το ζήτημα των παρακολουθήσεων είναι, όπως έχω πει από την πρώτη στιγμή, ζήτημα δημοκρατίας. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο ο μοναδικός δρόμος είναι η πλήρης διαλεύκανσή του με απολύτως θεσμικό τρόπο. Δεν σχολιάζω ποτέ δηλώσεις άλλων, ούτε ασφαλώς εξάγω συμπεράσματα από τις δικές τους κρίσεις ή εκτιμήσεις. Η άποψή μου έχει κατατεθεί από το καλοκαίρι, ότι δηλαδή πρέπει να χυθεί άπλετο φως γιατί στη δημοκρατία δεν έχουν θέση βαριές σκιές. Εχω, όμως, επίσης υπογραμμίσει –και σε αυτό επιμένω τώρα ακόμη πιο έντονα– πως δεν πρέπει να συνδεθεί αυτή η υπόθεση με εκλογές. Ούτε σε εκλογές λάσπης αντέχει να συρθεί η Ελλάδα ούτε λύνεται έτσι το πρόβλημα. Οι εκλογές είναι ουσιαστικά συγκάλυψη της υπόθεσης. Κάτω από τα πόδια τους, δίπλα ή ίσως και μέσα σε κυβερνητικούς κύκλους στήθηκε χορός παρακολουθήσεων. Παρακολουθείται, ως φαίνεται, ο μισός τηλεφωνικός κατάλογος κι εμείς θα πετάμε λάσπη και θα στήνουμε κάλπες; Η Ελλάδα είναι πολιτισμένη χώρα και έχει τις δυνατότητες να αντιμετωπίσει θεσμικά κάθε ζήτημα. Οσοι νομίζουν ότι μπορούν να μετατρέψουν σε βούρκο την πατρίδα μας, θα βρουν απέναντί τους πρώτα απ’ όλα τους πολίτες. Αυτές οι εποχές έχουν παρέλθει.
Εχετε ζήσει ένα πολύ δύσκολο γεγονός, έχετε πει ότι έχετε «κρεμαστεί στα μανταλάκια» από την αξιωματική αντιπολίτευση, με ένα βαρύτατο προσωπικό κόστος και τελικώς δικαιωθήκατε για την υπόθεση Novartis. Κρίνετε ότι ο πολιτικός κόσμος ζει τη Novartis νούμερο 2;
Οι βρόμικες και σκοτεινές υποθέσεις είναι αυθύπαρκτες και δεν επιτρέπεται να τις βάζουμε σε ζυγαριά. Αυτό που έγινε με τη σκευωρία της Novartis δεν μπορεί να επαναληφθεί. Επιχείρησαν να στείλουν στη φυλακή κορυφαία στελέχη των δύο μεγάλων κομμάτων –Νέας Δημοκρατίας και ΠΑΣΟΚ– ώστε να τελειώσουν πολιτικά αυτές οι παρατάξεις. Αδιανόητο, πλην αληθινό! Σε προσωπικό επίπεδο υπάρχει πλήρης δικαίωση με το αμετάκλητο ομόφωνο απαλλακτικό βούλευμα. Δεν ήταν καθόλου εύκολο, αλλά είχε εξαρχής ένα βασικό προαπαιτούμενο: υπομονή για να αποκαλυφθεί η αλήθεια και να αποκατασταθεί η αδικία. Σε πολιτικό επίπεδο τώρα, τέτοιο κατήφορο δεν πρέπει να ζήσουμε ποτέ ξανά. Η υπόθεση των παρακολουθήσεων, πάλι, έχει τα δικά της χαρακτηριστικά, γι’ αυτό και επαναλαμβάνω ότι είναι απόλυτη η ανάγκη για πλήρη διαλεύκανση θεσμικά. Είναι δυνατόν να γίνεται λόγος για αξιοποίηση κουκουλοφόρων; Πάλι κουκουλοφόρους; Αυτό δεν μπορεί να θεωρείται λύση. Αλλά σε αυτό η κυβέρνηση έχει το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης. Είχε την ευκαιρία και τη δυνατότητα να ξεκαθαρίσει το τοπίο και δεν το έκανε. Δεν διασφάλισε το προφανές: να μην μπορεί άκριτα κάποιος να φοράει μια κουκούλα και να καταθέτει χωρίς στοιχεία, χωρίς αποδείξεις, χωρίς να είναι αυτόπτης ή αυτήκοος μάρτυρας. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ούτε ο πολιτικός κόσμος ούτε οι συμπολίτες μας αξίζουμε ευτελισμό και εξαχρείωση. Πρέπει να λύσουμε προβλήματα και να πάμε την Ελλάδα ψηλά.
Συμφωνείτε με τις αλλαγές που προβλέπει το νομοσχέδιο για τα παράνομα λογισμικά; Υπάρχει κάποιο σημείο που σας προβληματίζει και γιατί;
Είναι θετικό πως έρχεται νομοσχέδιο που διασφαλίζει περισσότερο τους πολίτες και το δικαίωμά τους στην απρόσκοπτη επικοινωνία. Σε πρώτη ανάγνωση, εκτιμώ πως επιχειρεί να προστατεύσει καλύτερα το απόρρητο των επικοινωνιών γιατί είναι θεμέλιο και μέτρο δημοκρατίας. Το ότι η κυβέρνηση αναγνωρίζει το κενό που υπάρχει είναι σωστό, αλλά και ταυτοχρόνως απόδειξη του προβλήματος που υπήρχε, αλλά και των παραλείψεων της ίδιας. Το αίτημα της παράταξης μας από την αρχή για απόλυτη διαφάνεια στα παράνομα λογισμικά ήταν και σωστό και δίκαιο. Ωστόσο και πάλι υπάρχουν ενδόσιμα. Τι εννοεί ο υπουργός Δικαιοσύνης όταν ισχυρίζεται και μάλιστα ενώπιον της εθνικής αντιπροσωπείας ότι θέτουν εκτός νόμου το Predator; Δηλαδή μέχρι σήμερα ήταν νόμιμο; Ουσιαστικά καθιστούν παράνομο το ήδη παράνομο!
Σε ό,τι αφορά την ταχύτητα της Δικαιοσύνης στο θέμα, είστε ικανοποιημένος;
Ασφαλώς και όχι. Μιλώντας και με την ιδιότητα του δικηγόρου, δεν μπορώ να παραβλέψω ότι ο ρυθμός της Δικαιοσύνης είναι αφόρητα βραδύς. Οι πολίτες ταλαιπωρούνται σε βαθμό κακουργήματος. Ο αριθμός των εκκρεμών υποθέσεων στα ελληνικά δικαστήρια επιβεβαιώνει ότι μιλώ μετά λόγου γνώσεως. Χρειάζονται πολύ συχνά τέσσερα ή πέντε χρόνια για να εκδοθεί μία απόφαση. Αυτό τα λέει όλα. Η ψηφιοποίηση της Δικαιοσύνης είναι δυστυχώς ακόμη σε πολύ πρώιμο στάδιο και από αυτό πηγάζουν πολλά, μα πάρα πολλά δεινά. Η κυβέρνηση εδώ έχει αποτύχει.
Ο Ερντογάν επανέλαβε ακόμη μια φορά την απειλή «θα έρθουμε μια νύχτα ξαφνικά» και μάλιστα λίγες ώρες μετά τη συνάντησή του με τον Αμερικανό πρόεδρο Μπάιντεν. Πώς πρέπει να αντιδράσει η Αθήνα σε αυτό το εθνικιστικό παραλήρημα; Θεωρείτε σωστές τις ενέργειες της ελληνικής διπλωματίας;
Είναι γεγονός ότι ο θρόνος του Ερντογάν κλονίζεται εδώ και αρκετό καιρό πια στην Τουρκία. Εχω πει από το καλοκαίρι ότι ο Τούρκος πρόεδρος νιώθει να τα χάνει όλα και γι’ αυτό τα βάζει με όλους, ξεσπά στην ιστορία, στον πολιτισμό, στη Δύση και ανοίγει πολλαπλά μέτωπα στο παγκόσμιο στερέωμα. Πιο συγκεκριμένα, επειδή μετά την απόπειρα εισβολής στον Εβρο τίποτε δεν αποκλείεται από την Τουρκία, η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να είναι προετοιμασμένη. Και δεν μιλώ μόνο για τις ενδεχόμενες υβριδικές επιθέσεις. Οι απειλές Ερντογάν, ο πόλεμος των λέξεων και τα «θα έρθουμε νύχτα» ουσιαστικά αποτελούν όπλα για την Ελλάδα. Απόδειξη και οι αντιδράσεις των Ευρωπαίων σε αυτές τις ακρότητες κάθε φορά. Είναι πάντως πασιφανές ότι ο πρόεδρος Ερντογάν βρίσκεται εκτός πλαισίου και δεν θα σταματήσει εκεί. Η Ελλάδα, όμως, δεν θα τον αφήσει να το τολμήσει. Η εθνική ενότητα είναι δεδομένη.
