Η συνάντηση κορυφής Τραμπ–Πούτιν στην Αλάσκα έληξε χωρίς απτό αποτέλεσμα για την ειρήνη, αφήνοντας το ουκρανικό ζήτημα ανοιχτό. Κατά συνέπεια δύο εναλλακτικές διαφαίνονται πλέον για την πορεία του πολέμου. Είτε η Ουκρανία να παραμείνει κυρίαρχη αλλά μικρότερη, ή να μετατραπεί σε προτεκτοράτο της Μόσχας.
Σύμφωνα με την ανάλυση της Wall Street Journal, η Ουκρανία μπορεί να επιβιώσει χάνοντας εδάφη αλλά διατηρώντας την κυριαρχία της με δυτικές εγγυήσεις ασφαλείας. Εναλλακτικά, μπορεί να χάσει τόσο την εδαφική ακεραιότητα όσο και την πολιτική ανεξαρτησία της, επιστρέφοντας σε μια θέση πλήρους υποταγής στη Ρωσία.
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν απέρριψε την πρόταση για εκεχειρία που θα παγίωνε τις υπάρχουσες γραμμές μετώπου και θα οδηγούσε σε διαπραγματεύσεις. Ξεκαθάρισε ότι θα συνεχίσει μέχρι να ικανοποιηθούν οι γεωπολιτικοί στόχοι της Μόσχας, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να αντιμετωπιστούν οι «ρίζες της κρίσης», δηλαδή η προσέγγιση της Ουκρανίας με τη Δύση και η επέκταση του ΝΑΤΟ.
Η αποτυχία της Ρωσίας να καταλάβει το Κίεβο την έχει περιορίσει σε μικρά κέρδη με μεγάλο κόστος, ενώ οι ουκρανικές ελπίδες για πλήρη ανακατάληψη έχουν εξασθενήσει λόγω της κόπωσης του στρατού. Έτσι, δύο ρεαλιστικά σενάρια παραμένουν στο τραπέζι.
Τα δύο σενάρια για την Ουκρανία
Σενάριο 1: Συρρίκνωση με προστασία
Η ουκρανική ηγεσία αντιλαμβάνεται ότι δεν διαθέτει πλέον την απαραίτητη στρατιωτική ισχύ για την πλήρη ανακατάληψη εδαφών. Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι φέρεται διατεθειμένος να συζητήσει για παραχώρηση εδαφών, αλλά μόνο μετά από κατάπαυση πυρός που θα σταθεροποιήσει το μέτωπο.
Το Κίεβο και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι του δηλώνουν ότι δεν θα προβούν σε νομική αναγνώριση των ρωσικών κατακτήσεων, αλλά ενδέχεται να αποδεχθούν την de facto κατοχή. Το πιο πιθανό αποτέλεσμα θα ήταν να παραμείνει στη Ρωσία περίπου το 20% της Ουκρανίας. Όμως η Μόσχα ζητά επιπλέον αποχώρηση ουκρανικών δυνάμεων από το Ντονέτσκ.
Το υπόλοιπο 80% της χώρας θα προστατευθεί με δυτική στρατιωτική παρουσία. Μια «συμμαχία προθύμων», με επικεφαλής το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία, εξετάζει την αποστολή στρατευμάτων, ενώ η στάση των Ηνωμένων Πολιτειών παραμένει ασαφής. Αυτό το σενάριο θυμίζει το μοντέλο Κορέας το 1953, με τη Νότια Κορέα να διασφαλίζεται υπό αμερικανική προστασία.
Για τον Πούτιν, κάτι τέτοιο θα συνιστούσε ιστορική αποτυχία, αφού θα κρατούσε μόνο ένα τμήμα μιας κατεστραμμένης Ουκρανίας, βλέποντας ταυτόχρονα το υπόλοιπο να ενισχύεται με δυτικά στρατεύματα.
Σενάριο 2: Συρρίκνωση με υποταγή
Η Μόσχα επιδιώκει όχι μόνο εδαφικά κέρδη, αλλά και περιορισμό του ουκρανικού στρατού, μείωση δυτικών όπλων και ακόμη και πολιτικές αλλαγές που θα έθεταν την Ουκρανία υπό άμεση επιρροή. Αυτό θα μετέτρεπε τη χώρα σε ρωσικό προτεκτοράτο.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την Ουκρανία είναι να μην έχει τη δυνατότητα να αποκρούσει μια νέα εισβολή, αναγκαζόμενη να συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις της Μόσχας σε ζητήματα ηγεσίας, πολιτικής κατεύθυνσης και ταυτότητας.
Η Ρωσία ποντάρει στη φθορά του ουκρανικού στρατού. Μετά από 3,5 χρόνια πολέμου, οι Ουκρανοί στρατιώτες είναι κουρασμένοι και λιγότεροι αριθμητικά, αλλά συνεχίζουν να δείχνουν αντοχή. Ο πόλεμος των drones ευνοεί την άμυνα, όμως η μακροχρόνια εξάντληση παραμένει απειλή.
Όπως επισημαίνει ο αναλυτής Michael Kofman του Carnegie Endowment for International Peace, η Ουκρανία μπορεί να μην καταρρεύσει στο πεδίο της μάχης, αλλά κινδυνεύει να εξαντληθεί αν δεν ενισχύσει και οργανώσει καλύτερα τις δυνάμεις της.
Παρά την υπεροχή της Ρωσίας σε πληθυσμό, πόρους και στρατό, η Ουκρανία έχει αποδείξει αξιοσημείωτη ευελιξία και αντοχή, κρατώντας ανοιχτό το τελικό αποτέλεσμα του μεγαλύτερου πολέμου στην Ευρώπη μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
