Μια σημαντική μεταρρύθμιση προωθεί το υπουργείο Εσωτερικών, φέρνοντας νέους κανόνες στις εκλογές των περιφερειαρχών και των δημάρχων κατά τις δημοτικές εκλογές. Η μεγαλύτερη αλλαγή αφορά τον τρόπο εκλογής, καθώς από εδώ και στο εξής η διαδικασία θα ολοκληρώνεται σε μία μόνο Κυριακή, χωρίς επαναληπτικές εκλογές την επόμενη εβδομάδα, όπως γινόταν μέχρι σήμερα.
Αυτό επιτείνει το αλληλένδετο πρόβλημα της αυξημένης αποχής στον δεύτερο γύρο των εκλογών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι κάλπες του 2023, όπου η συμμετοχή στις δημοτικές εκλογές μειώθηκε κατά 12 ποσοστιαίες μονάδες μεταξύ των δύο γύρων (από 52,5% στο 40,7%), ενώ στις παράλληλες περιφερειακές εκλογές η μείωση έφτασε τις 17 μονάδες (στο 35,2%).
Ένας επιπλέον παράγοντας είναι το αυξημένο οικονομικό κόστος από τη διεξαγωγή δεύτερου γύρου, καθώς και οι συνέπειες σε άλλους τομείς, όπως η εκ νέου διακοπή λειτουργίας σχολείων, δικαστηρίων και υπηρεσιών δήμων και περιφερειών.
Η προτεινόμενη νέα εκλογική διαδικασία, η οποία παρουσιάστηκε στο συνέδριο της ΚΕΔΕ στη Ρόδο τον περασμένο Νοέμβριο, δεν εισάγει ουσιαστικές αλλαγές στον τρόπο που ψηφίζουμε. Δηλαδή, οι πολίτες θα συνεχίσουν να επιλέγουν το ψηφοδέλτιο που επιθυμούν και να σταυρώνουν τους υποψήφιους δημοτικούς ή περιφερειακούς συμβούλους της προτίμησής τους.
Η βασική καινοτομία θα είναι ότι στο κάτω μέρος του ψηφοδελτίου θα δίνεται η δυνατότητα, προαιρετικά, να σημειωθεί ένας σταυρός σε κάποιον από τους υπόλοιπους συνδυασμούς για δήμαρχο ή περιφερειάρχη ως εναλλακτική επιλογή.
Αυτή η προαιρετική επιπλέον ψήφος θα λειτουργεί στην ουσία ως ένας μηχανισμός αυτόματης διεξαγωγής δεύτερου γύρου. Το βράδυ των εκλογών, θα γίνεται η καταμέτρηση των ψήφων με τον ίδιο τρόπο που γίνεται σήμερα.
Εάν ο συνδυασμός που συγκεντρώνει τις περισσότερες ψήφους δεν φτάσει το απαιτούμενο ποσοστό για την εκλογή (το οποίο θα καθοριστεί στο πλαίσιο του διαλόγου — είτε το 42% που ίσχυε το 2006, είτε το 43% του 2023, είτε το 50% που ίσχυε σε άλλες αυτοδιοικητικές εκλογές), τότε οι δύο πρώτοι συνδυασμοί σε ψήφους θα ενισχύονται με τις εναλλακτικές ψήφους που έδωσαν οι πολίτες σε συνδυασμούς που δεν πέρασαν στην κορυφή.
Τελικός νικητής θα αναδεικνύεται ο συνδυασμός που θα συγκεντρώσει το μεγαλύτερο άθροισμα κύριων και εναλλακτικών ψήφων.
Θοδωρής Λιβάνιος: Τι δήλωσε για τον νέο εκλογικό νόμο στην τοπική αυτοδιοίκηση
Ο υπουργός Εσωτερικών Θοδωρής Λιβάνιος, μιλώντας στην ΕΡΤ, όσον αφορά τον εκλογικό νόμο στην τοπική αυτοδιοίκηση, είπε μεταξύ άλλων ότι «για τις αυτοδιοικητικές εκλογές που έχουμε το 2028, σε σχεδόν τέσσερα χρόνια από τώρα, βρίσκεται στην τελική φάση η διαδικασία σύνταξης του Νέου Ενιαίου Κώδικα Αυτοδιοίκησης, που περιλαμβάνει μια συνολική μεταρρύθμιση όλου του θεσμικού πλαισίου της Αυτοδιοίκησης. Ένα από τα κομμάτια τα οποία θα αλλάξει είναι ο τρόπος εκλογής των δημοτικών και περιφερειακών αρχών εστιάζοντας στην κατάργηση του δεύτερου γύρου[…], η πρόταση είναι να πάμε σε εκλογή ενός γύρου, δίνοντας τη δυνατότητα στον εκλογέα μιας δεύτερης εναλλακτικής ψήφου στο ψηφοδέλτιο».
Ο κ. Λιβάνιος είπε ακόμα ότι «είναι ένα κομμάτι μόνο ο τρόπος εκλογής. Υπάρχουν πάρα πολλές σημαντικές αλλαγές οι οποίες συζητιούνται αυτήν τη στιγμή. Από τον τρόπο διακυβέρνησης, από τον τρόπο της οικονομικής διαχείρισης και κυρίως εκεί που θα εστιάσουμε και τον επόμενο μήνα είναι ο τρόπος ανακατανομής και ξεκαθαρίσματος των αρμοδιοτήτων μεταξύ των τριών επιπέδων του κράτους, είτε του κεντρικού κράτους, είτε των δήμων, είτε των περιφερειών μας».
Με αυτόν τον τρόπο, ενισχύεται η αντιπροσωπευτικότητα και η συμμετοχή των πολιτών, ενώ περιορίζεται το φαινόμενο των επαναληπτικών εκλογών, εξοικονομώντας χρόνο και πόρους.
