Την αντίδρασή τους στην μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί εκφράζουν Τούρκοι διανοούμενοι, επικρίνοντας την κυβέρνηση Ερντογάν για την απόφασή της και «προκαλώντας» τη μήνι του φιλο-κυβερνητικού τύπου, που χαρακτηρίζει τη διαφορετική άποψη «σκανδαλώδη», όπως μεταδίδει η ανταποκρίτρια του ΣΙΓΜΑ στην Κωνσταντινούπολη, Μαρία Ζαχαράκη.
«Η επαναφορά της Αγίας Σοφίας σε τζαμί σημαίνει δυστυχώς ότι δεν είμαστε πλέον κοσμική κοινωνία», δηλώνει ο βραβευμένος με Νόμπελ συγγραφέας Ορχάν Παμούκ, που δηλώνει επίσης στο BBC News ότι «υπάρχουν εκατομμύρια κοσμικοί Τούρκοι σαν εμένα που αντιτίθενται σε αυτό, αλλά δεν εισακούγονται».
Ελίφ Σαφάκ
Η γνωστή συγγραφέας, Ελίφ Σαφάκ, τη χαρακτηρίζει ως «μια πολύ ατυχή απόφαση, μεμια απόφαση καθαρά που ελήφθη για πολιτικούς λόγους. Με κανένα σεβασμό στην ιστορία, κανένα σεβασμό στον πλουραλισμό. Αυτή η παγκόσμια κληρονομιά θα πρέπει να φυλάσσεται ως μουσείο, με ανοικτές τις πόρτες σε όλους και σε όλες τις θρησκείες. Ο θόλος της είναι αρκετά μεγάλος για να αγκαλιάσει την ανθρωπότητα».
Μπασκίν Οράν
Ο πολιτικός επιστήμονας και γνώστης των μειονοτικών θεμάτων της Τουρκίας, Μπασκίν Οράν, αναφέρει: «Η τελευταία πυρίτιδα στο χέρι έχει πλέον εξαντληθεί. Τώρα εκρήγνυται. Ας δούμε τι συμβαίνει. Η πυρίτιδα τελείωσε. Μόνο η εξωτερική πυρίτιδα παρέμεινε. Συρία και Λιβύη».
Γιαβούζ Μπαϊντάρ
Ο δημοσιογράφος Γιαβούζ Μπαϊντάρ έγραψε χαρακτηριστικά στο twitter: «Περαστικά Τουρκία… Αυτή η απόφαση ίσως να είναι ο δυναμίτης στα θεμέλια της κοσμικής Τουρκίας. Μπορεί να ειπωθεί ότι ποτέ δεν υπήρξε υπερασπιστής σε αυτή τη χώρα που να σέβεται τις ταυτότητες και τις πεποιθήσεις των άλλων».
Νεβσίν Μενγκιού
Η δημοσιογράφος Νεβσίν Μενγκιού αντίστοιχα γράφει: «Η κυβέρνηση εξαρτάται από το αίσθημα της νίκης εναντίον των εχθρών που δημιουργεί και χρειάζεται συνεχώς αυτό το συναίσθημα για να διατηρήσει τη βάση και τον εαυτό της μαζί. Η απόφαση της Αγίας Σοφίας είναι μια λανθασμένη απόφαση που λήφθηκε προς αυτή την κατεύθυνση».
Κι η Εμινέ Ερντογάν για την Αγία Σοφία
«Άκουσα με μεγάλη χαρά ότι το κληροδότημα του Σουλτάνου Μωάμεθ το «Τζαμί Αγία Σοφία» άνοιξε και πάλι στη λατρεία. Δόξα τον Αλλάχ! Είθε τα τζαμιά μας, το μυαλό, οι καρδιές και οι ψυχές μας να γεμίσουν με καθάριους πιστούς!
Θα συνεχίσουμε να διατηρούμε αυτό το εξαιρετικό έργο της ανθρώπινης κληρονομιάς ως κόρη οφθαλμού», αναφέρει σε μήνυμά της στο twitter η σύζυγος του Τούρκου προέδρου.
“Θλίψη και ανησυχία”
Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, που συγκεντρώνει περίπου 350 χριστιανικές εκκλησίες, εξέφρασε σήμερα τη «θλίψη και την ανησυχία του» μετά την απόφαση των τουρκικών αρχών να μετατρέψουν την Αγία Σοφία από μουσείο σε τζαμί.
Ο ασκών χρέη γενικού γραμματέα του Συμβουλίου, ο καθηγητής Γιόαν Σάουκα, αναφέρθηκε στο θέμα σε επιστολή προς τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η οποία δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο του οργανισμού, με έδρα τη Γενεύη.
Από το 1934, την ημερομηνία μετατροπής της σε μουσείο, η Αγία Σοφία «ήταν ένας τόπος δεκτικότητας, συνάντησης και έμπνευσης για τους ανθρώπους όλων των εθνών και όλων των θρησκειών», επισημαίνεται στην επιστολή προς τον Ερντογάν.
Ήταν μια απόδειξη της «προσήλωσης της Τουρκίας στην κοσμικότητα» και της «επιθυμίας της να αφήσει πίσω όλες τις συγκρούσεις του παρελθόντος».
Ο Γιόαν Σάουκα καταλογίζει στον Τούρκο πρόεδρο ότι «ανέτρεψε αυτή τη θετική ένδειξη δεκτικότητας της Τουρκίας μετατρέποντάς την σε ένδειξη αποκλεισμού και διχασμού».
