Αν η πρωθυπουργία είναι υπόθεση... εσωτερικού διαλόγου, τότε η Ζωή Κωνσταντοπούλου έχει ήδη κάνει το πρώτο και πιο δύσκολο βήμα: έχει πείσει τον εαυτό της.
Σε πρόσφατη τηλεοπτική εμφάνισή της, η πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας δήλωσε χωρίς περιστροφές πως «συζητά με τον εαυτό της» την ιδέα να αναλάβει την πρωθυπουργία της χώρας, προσθέτοντας με σοβαρότητα πως «ετοιμάζεται κάθε μέρα» για εκείνη τη στιγμή.
Η δήλωση, που θα μπορούσε να αποδοθεί σε μια δόση πολιτικής αυθυποβολής ή και δημιουργικής φιλοδοξίας, δεν έπεσε στο κενό. Αντίθετα, συμπίπτει με τη διατήρηση της Πλεύσης Ελευθερίας σε υψηλή θέση στις μετρήσεις: σύμφωνα με πρόσφατη πρόθεση ψήφου, το κόμμα της Κωνσταντοπούλου καταγράφεται σταθερά στη δεύτερη θέση με ποσοστό 13%, πίσω από τη Νέα Δημοκρατία και μπροστά από κόμματα με σαφέστερο οργανωτικό ιστό και παραδοσιακή πολιτική παρουσία, όπως το ΠΑΣΟΚ, η Ελληνική Λύση και το ΚΚΕ.
Το εύρημα ενισχύει τη φιλοδοξία της προέδρου της Πλεύσης να παρουσιαστεί όχι απλώς ως «μαχόμενη αντιπολίτευση», όπως λέει η ίδια, αλλά ως ηγέτιδα ενός εναλλακτικού –έστω ρευστού– πολιτικού ρεύματος που διεκδικεί ρόλο ρυθμιστή στις επόμενες πολιτικές εξελίξεις. Παρότι αποφεύγει να προσδιορίσει το κόμμα της με όρους ιδεολογικής ταυτότητας, η ίδια δηλώνει «αριστερή στα πιστεύω» της, ενώ τονίζει πως «ο πατριωτισμός δεν είναι προνόμιο κανενός κόμματος».
Η εικόνα της Πλεύσης ως κόμματος «εκτός συστήματος», χωρίς στελέχη, χωρίς πρόγραμμα και χωρίς δομές, ενισχύεται και από το μήνυμα που επιλέγει η ίδια να περάσει στους ψηφοφόρους. Σε πρόσφατο βίντεο, παραδέχεται ευθέως πως «δεν έχουμε κυβερνητικό πρόγραμμα», αλλά «δεν θα κυβερνήσουμε ακόμα», απορρίπτοντας τις παραδοσιακές προσδοκίες περί εναλλακτικής διακυβέρνησης. Δηλώνει επίσης πως δεν πιστεύει ούτε στο ευρώ ούτε στη δραχμή και πως η χώρα, αν είχε επιστρέψει στο εθνικό νόμισμα, «θα είχε περάσει μια δυσκολία, αλλά θα ήταν καλύτερα».
Αντιφάσεις
Ωστόσο, πίσω από τη ρητορική αντισυστημικότητας και την προσπάθεια πολιτικής αυτονομίας, υπάρχουν και εσωτερικές αντιφάσεις. Πρόσφατες καταγγελίες στελεχών όπως η Ολγα Δάλλα, πρώτη σε ψήφους υποψήφια στον Νότιο Τομέα το 2023, φέρνουν στο φως μια εικόνα αυθαίρετων αποφάσεων και προσωπικών επιλογών. Σύμφωνα με την ίδια, ενημερώθηκε για την απομάκρυνσή της από τα ψηφοδέλτια με την… αφοπλιστική φράση «γλυκούλα μου, δεν το φανταζόμουν ότι θα ήθελες να είσαι στην Κοινοβουλευτική Ομάδα».
Οι εξελίξεις αυτές προκάλεσαν δημόσια αντίδραση, με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Παύλο Μαρινάκη να κατηγορεί την Κωνσταντοπούλου ότι, ενώ προβάλλει την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών, απομάκρυνε δύο γυναίκες υποψήφιες για να τοποθετήσει πρόσωπα του στενού της κύκλου. Η ίδια απαντά σε αυτού του τύπου τις κριτικές καταγγέλλοντας «συστημική λύσσα» απέναντι στο κόμμα της και δηλώνοντας ότι είναι στοχοποιημένη επειδή ενοχλεί.
Παρά τα εσωτερικά αυτά πλήγματα, η Πλεύση διατηρεί μια δημοσκοπική δυναμική που φαίνεται να αντλείται από τη γενικευμένη δυσπιστία απέναντι στους παραδοσιακούς πολιτικούς φορείς και κυρίως από την κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και του ΠΑΣΟΚ, με τον πρώτο μάλιστα να δείχνει να μην μπορεί να εκφράσει ούτε το 5% του εκλογικού σώματος.
Σε αυτό το κλίμα, η Κωνσταντοπούλου επιχειρεί να εδραιώσει την εικόνα ενός πολιτικού σχήματος που δεν υπόσχεται εξουσία, αλλά παρουσιάζεται ως «χώρος ευθύνης», με προσωπικό ύφος και λαϊκίστικη ρητορική. Και προφανώς αρκετό θέατρο, όπως κατήγγειλε εξάλλου από το βήμα της Βουλής ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Νέας Δημοκρατίας, Μακάριος Λαζαρίδης, όταν την κατηγόρησε πως το πρωί βγαίνει στα κανάλια ως μοιρολογίστρα και το βράδυ χορεύει σαν party animal στη Ζουγανέλη.
Το αν η σταθεροποίηση της Πλεύσης στη δεύτερη θέση των δημοσκοπήσεων θα αποδειχθεί συγκυριακή ή προάγγελος βαθύτερων ανακατατάξεων στον πολιτικό χάρτη, παραμένει ανοιχτό, αν και η… μονοθεματική αντιπολίτευση συνήθως έχει κοντά ποδάρια.
Το βέβαιο είναι πως η Ζωή Κωνσταντοπούλου έχει καταφέρει να επιβάλει ξανά την παρουσία της στο επίκεντρο του δημοσίου διαλόγου – αυτήν τη φορά όχι μόνο ως αντιπολίτευση, αλλά και ως παράγοντας με δηλωμένες, έστω ενδοσκοπικές, προς το παρόν, πρωθυπουργικές φιλοδοξίες.
