Υπεγράφη αργά χθες το βράδυ η συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου για την υλοποίηση του project της διασύνδεσης. Η πολυαναμενόμενη υπογραφή «έπεσε» τελικά μεταξύ των δύο υπουργών Ενέργειας, Θόδωρου Σκυλακάκη και Γιώργου Παπαναστασίου. Σε συνέχεια αλλεπάλληλων αναβολών, χρονοτριβών, εντάσεων αλλά και πολιτικής παρέμβασης, το έργο της διασύνδεσης είχε αίσιο τέλος. Πρόκειται για μια ιστορική συμφωνία, καθώς το project είναι τεράστιας στρατηγικής σημασίας όχι μόνο για την Κύπρο και την Ελλάδα, αλλά και για όλη την Ε.Ε. Η επισφράγιση της συμφωνίας των δύο πλευρών θα συνδέσει την Κύπρο με το ηλεκτρικό σύστημα της Ευρώπης, διευκολύνοντας την ενεργειακή της μετάβαση, αλλά παράλληλα θα προωθήσει και τον στόχο της Ελλάδας να καταστεί διάδρομος μεταφοράς καθαρής ενέργειας. Έτσι, το έργο αναμένεται να επανεκκινήσει στις αμέσως επόμενες μέρες.
Η συγκεκριμένη εξέλιξη αποτελεί «ορόσημο» για το έργο, το οποίο είχε περάσει από «σαράντα κύματα» κοντεύοντας να βρεθεί στην «κόψη του ξυραφιού» και «φλερτάροντας» επανειλημμένα με πιθανή ακύρωση. Τελικά, τέλος καλά όλα καλά για το πολυθρήλητο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας–Κύπρου, Great Sea Interconnector, λίγες ώρες μετά το «πράσινο φως» που άναψε χθες η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) για δυο σημαντικά σημεία που άπτονται του ρυθμιστικού πλαισίου.
Τι αναφέρει η Κοινή ανακοίνωση των Υπουργείων Ενέργειας Ελλάδας και Κύπρου για την υπογραφή Πλαισίου Κατανόησης για την Ηλεκτρική Διασύνδεση Κύπρου – Κρήτης
«Σε συνέχεια των αποφάσεων που ελήφθησαν κατά την πρόσφατη συνάντηση στην Αθήνα, μεταξύ του Πρωθυπουργού της Ελλάδος, Κυριάκου Μητσοτάκη και του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη, υπεγράφη χθες το βράδυ, (Παρασκευή 20 Σεπτεμβρίου 2024) Πλαίσιο Κατανόησης μεταξύ των δύο χωρών, για την προώθηση της Ηλεκτρικής Διασύνδεσης Κύπρου–Κρήτης, μεταξύ του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Ελλάδος, Θόδωρου Σκυλακάκη και του Υπουργού Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γιώργου Παπαναστασίου.
Στη βάση του Πλαισίου αυτού και σε συνέχεια των σχετικών αποφάσεων των Ρυθμιστικών Αρχών των δύο χωρών που προβλέπονται σ’ αυτό, το έργο αναμένεται να επανεκκινήσει στις αμέσως επόμενες μέρες. Όπως αναφέρεται στο Πλαίσιο Κατανόησης, η Ηλεκτρική Διασύνδεση Κύπρου–Κρήτης θα συμβάλει στην άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου, διασυνδέοντας το εθνικό σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας της Κύπρου με τα αντίστοιχα διευρωπαϊκά συστήματα. Πρόκειται δε για ένα έργο στρατηγικής σημασίας για την Κύπρο, την Ελλάδα, αλλά και για όλη την Ε.Ε., καθώς το έργο αυτό όχι μόνο θα συνδέσει την Κύπρο με το ηλεκτρικό σύστημα της Ευρώπης, διευκολύνοντας την ενεργειακή της μετάβαση, αλλά παράλληλα θα προωθήσει και τον στόχο της Ελλάδας να καταστεί διάδρομος μεταφοράς καθαρής ενέργειας».
Πώς «ξεμπλόκαρε» το έργο
Το κείμενο που υπέγραψαν οι δύο πλευρές περιλαμβάνει το σύνολο της απόφασης της Ρυθμιστικής Αρχής Κύπρου, η οποία ξεμπλόκαρε την συμφωνία σε πρακτικό επίπεδο. Μεταξύ άλλων στο κείμενο γίνεται ειδική μνεία στο ύψος του εσόδου, στον καταμερισμό του γεωπολιτικού ρίσκου σε αναλογία 50-50, καθώς και στην διαδικασία εισόδου της Κύπρου στην μετοχική σύνθεση του Great Sea Interconnector σε μελλοντικό χρόνο. Ειδικότερα, η διακρατική συμφωνία περιλαμβάνει τα εξής τρία σημεία, τα οποία οι δύο κυβερνήσεις δεσμεύονται να υλοποιήσουν:
Η έκδοση της ρυθμιστικής απόφασης για το ύψος του εσόδου. Σύμφωνα με πληροφορίες, θα εκδοθεί από τη ΡΑΕΚ την Δευτέρα, 23 Σεπτεμβρίου. Τον καταμερισμό του γεωπολιτικού ρίσκου σε αναλογία 50 – 50. Η Ελλάδα αναμένεται να θεσπίσει την προαναφερόμενη δέσμευση καταθέτοντας σχετική νομοθετική ρύθμιση. Η μετοχική συμμετοχή της Κύπρου στον φορέα υλοποίησης του έργου Great Sea Interconnector. Σημειώνεται ότι η Κύπρος θα μπορεί πριν την απόφαση της για την είσοδο στο μετοχικο κεφάλαιο του Great Sea Interconnector να προχωρήσει σε due diligence και χωρίς να απαιτείται η έγκριση μελέτης κόστους – οφέλους.
Στα «σκαριά» τριμερής Μητσοτάκη - Χριστοδουλίδη - Μακρόν για τον GSI
Εν τω μεταξύ, τις εξελίξεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Ελλάδας (Great Sea Interconnector) συζήτησαν, μεταξύ άλλων, το Σάββατο σε τηλεφωνική επικοινωνία ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, με τον Πρόεδρο της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, με τους δύο ηγέτες να συμφωνούν για κοινή συνάντηση Κύπρου - Γαλλίας - Ελλάδας στη Νέα Υόρκη.
Όπως μεταδίδει ο Φιλελεύθερος της Κύπρου, ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, ανέφερε σε γραπτή του δήλωση το Σάββατο (21/09) ότι οι δυο ηγέτες συζήτησαν τις εξελίξεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, εξέφρασαν την κοινή τους ανησυχία για ενδεχόμενη περαιτέρω αποσταθεροποίηση και επιδείνωση της κατάστασης στην περιοχή και συζήτησαν τρόπους αποκλιμάκωσης της έντασης. Παράλληλα, προστίθεται ότι οι δυο ηγέτες συζήτησαν το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Ελλάδας (GSI), στο πλαίσιο της συμμετοχής σε αυτό και εταιρείας γαλλικών συμφερόντων.
Σημειώνεται ότι «και οι δυο υπογράμμισαν τη σημασία του εν λόγω έργου κοινού ενδιαφέροντος ως προς την υλοποίηση των ενεργειακών στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Σε αυτό το πλαίσιο, όπως αναφέρεται, συμφωνήθηκε και η πραγματοποίηση κοινής συνάντησης του Προέδρου Χριστοδουλίδη, του Έλληνα Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, και του Προέδρου Μακρόν στη Νέα Υόρκη την ερχόμενη εβδομάδα, στο πλαίσιο των εργασιών της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών. Αναφέρεται επίσης ότι κατά τη διάρκεια της συζήτησης έγινε αναφορά και στην επικείμενη Σύνοδο Ηγετών του Med9, η οποία θα πραγματοποιηθεί στην Πάφο, στις 11 Οκτωβρίου, και στην οποία θα συμμετάσχει και ο Πρόεδρος Μακρόν.
Μπαίνουν στο παιχνίδι τα Εμιράτα
Στο μεταξύ, η Κυπριακή Δημοκρατία βρίσκεται σε προχωρημένες διαβουλεύσεις για σύσταση μιας από κοινού εταιρείας με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο της ηλεκτρικής διασύνδεσης, ενώ ενδιαφέρον υπάρχει και από Αμερική και το Κατάρ, δήλωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, σε τηλεοπτική συνέντευξη στο κανάλι OPEN Beyond της Ελλάδος η οποία μεταδόθηκε σήμερα το πρωί. Για την ώρα, πάντως, πρόθεση του ΑΔΜΗΕ είναι να περιορίσει το μετοχικό κεφάλαιο κοντά στα 350 εκατ. ευρώ.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επεσήμανε τη σημασία των συμβολαίων του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης αναφέροντας ότι ένα μέρος του έργου δεν έχει ακόμη υπογραφεί και αναμένονται τα πρώτα προσχέδια. Υπέδειξε ότι τα συμβόλαια είναι άμεσα συνυφασμένα με το κόστος, επισημαίνοντας ότι «δεν έχουμε την πολυτέλεια σε καμία απολύτως περίπτωση να πάρουμε μια απόφαση η οποία θα μετακυλήσει κόστος στον καταναλωτή». Υπενθυμίζεται ότι την περασμένη εβδομάδα, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης επισκέφτηκε τα ΗΑΕ και είχε επαφές σε ανώτατο επίπεδο για την προώθηση της συνεργασίας των δύο χωρών στα ενεργειακά θέματα, με προτεραιότητα στην κοινή επένδυση Κύπρου – TAQA στη διασύνδεση.
