Τον κίνδυνο διακοπής πληρωμών ελλείψει έγκαιρης συμφωνίας για τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό μετά το 2020 επισημαίνει το ευρωκοινοβούλιο και καλεί την Επιτροπή να ετοιμάσει σχέδιο έκτακτης ανάγκης που θα εγγυάται τη συνέχιση της χρηματοδότησης μετά τον COVID-19.
Όπως σημειώνεται, η υφιστάμενη υγειονομική κρίση απαιτεί επιτακτικά να διασφαλίσουμε ότι ο νέος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2021.
Την Τετάρτη, οι ευρωβουλευτές υιοθέτησαν νομοθετικό ψήφισμα με 616 ψήφους υπέρ, 29 κατά και 46 αποχές, καλώντας την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει πρόταση για σχέδιο έκτακτης ανάγκης για το ΠΔΠ (Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο) έως τις 15 Ιουνίου 2020.
Παρότι τα υφιστάμενα ανώτατα όρια του προϋπολογισμού θα επεκταθούν αυτόματα αν το νέο ΠΔΠ δεν είναι έτοιμο το επόμενο έτος, πολλά προγράμματα θα εκπνεύσουν στο τέλος του 2020, όπως προγράμματα συνοχής, έρευνας ή το Erasmus. Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα δίχτυ ασφαλείας για τους πολίτες, τις περιφέρειες, τις πόλεις, τους αγρότες, τα πανεπιστήμια ή τις επιχειρήσεις που επωφελούνται από ευρωπαϊκά προγράμματα, καθώς και να αποκλειστεί κάθε κίνδυνος διακοπής ή άτακτης επέκτασης του τρέχοντος ΠΔΠ και προγραμμάτων.
Οι ευρωβουλευτές επισημαίνουν ότι το σχέδιο πρέπει να αναθεωρήσει τον προϋπολογισμό στοχεύοντας προσωρινά στην αντιμετώπιση και τον περιορισμό των άμεσων κοινωνικοοικονομικών συνεπειών της πανδημίας του COVID-19 και στη στήριξη της ανάκαμψης με την παροχή ευελιξίας και χρηματοδότησης, όπως έγινε ήδη στην εκτέλεση του τρέχοντος προϋπολογισμού.
Στις 17 Απριλίου, το ΕΚ ζήτησε εκτενή μέτρα ανάκαμψης και ανοικοδόμησης που περιλαμβάνουν την αύξηση του ΠΔΠ. Σύμφωνα με το ψήφισμα που υιοθετήθηκε σήμερα, το σχέδιο έκτακτης ανάγκης θα αποτελεί καλύτερη βάση σε σχέση με ένα αργοπορημένο ή ελλιπή ΠΔΠ για την ανάκαμψη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις πολιτικές της προτεραιότητες.
Όπως σημείωσε ο Jan Olbrycht (ΕΛΚ, Πολωνία), συν-εισηγητής, «η παρούσα κατάσταση επιβάλλει έκτακτες λύσεις. Φοβόμαστε ότι το νέο ΠΔΠ για την περίοδο 2021-2027 δεν θα είναι εγκαίρως έτοιμο λόγω των συσσωρευμένων, σοβαρών καθυστερήσεων. Για τον λόγο αυτό, καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης για τον προϋπολογισμό του επόμενου έτους. Σε περιόδους κρίσεων και αστάθειας, οι δικαιούχοι χρηματοδότησης από τον προϋπολογισμό της ΕΕ πρέπει να έχουν ξεκάθαρη εικόνα για το επόμενο έτος. Τα μέλη του ΕΚ ερευνούν όλες τις πιθανές λύσεις για να διασφαλίσουν τη σταθερότητα του προϋπολογισμού της ΕΕ.»
Η επίσης συν-εισηγήτρια Margarida Marques (Σοσιαλιστές, Πορτογαλία), τόνισε πως «οι πολίτες, οι επιχειρήσεις και η κοινωνία των πολιτών δεν θα δείξουν κατανόηση αν την 1η Ιανουαρίου 2021, δεν υπάρχει προϋπολογισμός για την ΕΕ. Αν ήταν ήδη δύσκολο να γίνει αποδεκτό αυτό το σενάριο πριν από την πανδημία, τώρα είναι ακόμα πιο δύσκολο λόγω των σοβαρών επιπτώσεων του COVID-19 σε οικογένειες, σχολεία, επιχειρήσεις και οικονομίες.Καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρουσιάσει εγκαίρως μια φιλόδοξη πρόταση για τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα επόμενα επτά έτη, συνοδευόμενη από ένα Ταμείο Ανάκαμψης που θα ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των πολιτών. Η Επιτροπή έχει ήδη καθυστερήσει να παρουσιάσει τη νέα πρότασή της. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πρέπει να καταλήξει σε συμφωνία και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να δώσει τη συγκατάθεσή του. Δεν μπορούμε πλέον να πάρουμε άλλα ρίσκα. Για μία ακόμα φορά, καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρουσιάσει ένα Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης. Ένα σχέδιο αποτελεσματικό που θα παρέχει δίχτυ ασφαλείας για τους δικαιούχους των ευρωπαϊκών προγραμμάτων.»
Καθώς ο υφιστάμενος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός εκπνέει στις 31 Δεκεμβρίου 2020, η ΕΕ χρειάζεται έναν νέο δημοσιονομικό προγραμματισμό για τα επόμενα επτά έτη. Στο πλαίσιο αυτό, τον Μάιο του 2018 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σχέδια για το νέο ΠΔΠ για την περίοδο 2021-2027 και ανακοίνωσε την κατάθεση νέας πρότασης τον Μάιο του 2020, η οποία θα λαμβάνει υπόψιν την κρίση στον τομέα της υγείας και τις συνέπειές της. Το ΕΚ υιοθέτησε τη δική του πρόταση τον Νοέμβριο του 2018, και την επιβεβαίωσε εκ νέου τον Οκτώβριο του 2019. Το Συμβούλιο δεν έχει ακόμη καταφέρει να συμφωνήσει σε μια θέση.
Επόμενα βήματα
Η έκθεση έχει εγκριθεί από την πλειοψηφία των μελών του ΕΚ. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή θα πρέπει είτε να υποβάλει σχετική πρόταση είτε διαφορετικά να γνωστοποιήσει στο Κοινοβούλιο τους λόγους για τη μη υποβολή, σύμφωνα με το άρθρο 225 της Συνθήκης για τη Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μετά την εκλογή της ως Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον περασμένο Ιούλιο, η Ursula von der Leyen προέβη στην παρακάτω δέσμευση: «Κάθε φορά που το Κοινοβούλιο, ενεργώντας κατά την πλειοψηφία των μελών του, υιοθετεί ψηφίσματα που ζητούν από την Επιτροπή να υποβάλλει νομοθετικές προτάσεις, δεσμεύομαι να ανταποκρίνομαι με νομοθετική πράξη με απόλυτο σεβασμό της αναλογικότητας, της επικουρικότητας και των αρχών περί βελτίωσης της νομοθεσίας.»
