Το εμβληματικό πρόγραμμα για τη μετεγκατάσταση ασυνόδευτων ανηλίκων σε ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και το Διεθνές Συνέδριο που διοργανώνεται στην Αθήνα, στο Ίδρυμα Νιάρχος σε υψηλότατο επίπεδο στις 25 και 26 Οκτωβρίου, βρέθηκαν στο επίκεντρο Συνέντευξης Τύπου που παραχώρησαν σήμερα η υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου κα Σοφία Βούλτεψη και η Ειδική Γραμματέας Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων κα Ειρήνη Αγαπηδάκη. Υπενθυμίζεται ότι η Ειδική Γραμματεία Ασυνόδευτων ανηλίκων δημιουργήθηκε τον Μάρτιο του 2020 με απόφαση του Πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη.
Στη συνέντευξη έλαβαν μέρος όλοι όσοι συνεργάστηκαν με το υπουργείο, στο μοναδικό αυτό εγχείρημα που υλοποιήθηκε εξ ολοκλήρου εν μέσω πανδημίας. Ο λόγος για την εκπρόσωπο της Κομισιόν κα Νασίρα Μπουλεουάτ, τον επικεφαλής του EASO στην Αθήνα κ. Δημήτρη Παγίδα, τον επικεφαλής του ΔΟΜ (Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης) Ελλάδας κ. Τζιανλούκα Ρόκκο, την επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες κα Μιρέιγ Ζιράρ και τον εκπρόσωπο της UNICEF στην Ελλάδα κ. Λουτσιάνο Καλεστίνι.
Όλοι υπογράμμισαν την αξία της συνεργασίας και της ομαδικής δουλειάς, που οδήγησαν σε μια ιστορία επιτυχίας, όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε. Μια επιτυχία σε αριθμούς: Ήδη 1047 ασυνόδευτα έχουν μετεγκατασταθεί με ασφάλεια, άλλα 1035 άτομα, οικογένειες με παιδιά με σοβαρό νόσημα βρίσκονται ήδη στην Γερμανία και έχουν δρομολογηθεί 485 ακόμα μετεγκαταστάσεις. Στην επιτυχή μετεγκατάσταση αποφασιστική υπήρξε η συμβολή της Ελληνικής Αστυνομίας, των κατά τόπους εισαγγελικών αρχών, της Υπηρεσίας Ασύλου και της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης.
Ιδιαίτερη αναφορά κατά τη Συνέντευξη Τύπου έγινε στο νέο πρόγραμμα Helios του ΔΟΜ, το Helios junior στο οποίο θα εντάσσονται τα ασυνόδευτα έξι μήνες πριν από την ενηλικίωσή τους και έως 21 ετών, καθώς και στο νέο εκπαιδευτικό τριετές πρόγραμμα της Unicef που ήδη εφαρμόζεται σε όλη την Ελλάδα και αφορά στην ομαλή μετάβαση από την μη τυπική στην τυπική εκπαίδευση και στο δημόσιο σχολείο.
Ακολουθούν οι δηλώσεις πολιτικής ηγεσίας και εμπλεκομένων οργανισμών μετά το τέλος της Συνέντευξης Τύπου.
Υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου αρμόδια για την Ένταξη – Σοφία Βούλτεψη
«Η Ελλάδα απέδειξε ότι μπορεί να φέρει σε πέρας έργα μεγάλης πνοής και υψηλού ανθρωπιστικού συμβολισμού. Η Ευρώπη απέδειξε πως μπορεί να προωθήσει την αλληλεγγύη στην πράξη. Η επιτυχημένη συνεργασία δείχνει τον δρόμο για το μέλλον. Όλοι μαζί αποδείξαμε πως η προστασία της εθνικής κυριαρχίας, η τήρηση των Διεθνών Συνθηκών και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν είναι έννοιες ασύμβατες αλλά συμπληρωματικές».
Ειδική Γραμματεία Ασυνόδευτων Ανηλίκων-Ειρήνη Αγαπηδάκη
«Το πρόγραμμα μετεγκατάστασης συνέβαλε σημαντικά στο να μπορέσει η χώρα μας να καταργήσει την προστατευτική φύλαξη, να μεταφέρει τα ασυνόδευτα ανήλικα από τα νησιά καθώς και να εντοπίσει και να προστατεύσει όσα ζούσαν άστεγα. Αποτελεί ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα του πως η διαχείριση του μεταναστευτικού σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην ποιότητα της διαχείρισης του σε εθνικό επίπεδο και ειδικά σε περιπτώσεις όπως οι ασυνόδευτοι ανήλικοι που χρήζουν άμεσης προστασίας».
Ευρωπαϊκή Επιτροπή(EU COMISSION) – Nacira BOULEHOUAT
«Η τρέχουσα άσκηση εθελοντικής μετεγκατάστασης στην Ελλάδα είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, όχι μόνο με ένα κράτος μέλος υπό πίεση, αλλά και με τα πιο ευάλωτα άτομα. Μέχρι στιγμής, περισσότερα από 4.400 ευάλωτα άτομα, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 1.000 ασυνόδευτων ανηλίκων, έχουν μετεγκατασταθεί από την Ελλάδα, κάτι που αποτελεί μεγάλο επίτευγμα υπό την τρέχουσα κατάσταση πανδημίας. Ο ρόλος της Επιτροπής είναι ο συντονισμός και η διευκόλυνση της άσκησης και η διάθεση χρηματοδότησης της ΕΕ στις συμμετέχουσες χώρες και φορείς».
Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο( EASO) – Δημήτριος Παγίδας
«Η EASO είναι περήφανη που διευκόλυνε αυτό το σημαντικό σχέδιο που έδειξε απτή ευρωπαϊκή αλληλεγγύη για την Ελλάδα, παρέχοντας σε 1.020 ευάλωτα παιδιά μια ευκαιρία για μια ασφαλή νέα ζωή.
Με εκατοντάδες προσωπικό ήδη στην Ελλάδα, και μετά από μια μεγάλη συνεργασία με τις ελληνικές αρχές και όλους τους σχετικούς εταίρους, η EASO υποστήριξε τη διεξαγωγή αντιστοίχισης ασυνόδευτων ανηλίκων με τα δεσμευόμενα κράτη μέλη και τη διαδικασία της ατομικής αξιολόγησης βέλτιστου συμφέροντος του καθενός, για να διασφαλιστεί ότι η προτεινόμενη μετεγκατάσταση είναι πράγματι προς το συμφέρον του παιδιού.
Αυτό το επιτυχημένο σχέδιο απέδειξε ξανά πώς ένα κράτος μέλος και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ μπορούν να συνεργαστούν αποτελεσματικά για να προστατεύσουν αυτούς που έχουν ανάγκη. Η EASO παραμένει πλήρως αφοσιωμένη στην προώθηση αυτής της ισχυρής συνεργασίας και στην υποστήριξη των Ελλήνων συνεργατών μας».
Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ) – Gianluca Rocco
«Το πρόγραμμα μετεγκατάστασης έχει αποδειχτεί ένας αποτελεσματικός μηχανισμός αλληλεγγύης μεταξύ των συμμετεχόντων κρατών και της Ελλάδας. Επίσης έχει επιτρέψει στην Ελλάδα να εστιάσει τους πόρους της στη δημιουργία ενός εθνικού συστήματος στήριξης των ασυνόδευτων ανηλίκων με βιώσιμο τρόπο. Περισσότερα από 1,000 ασυνόδευτα παιδιά μετεγκαταστάθηκαν τον τελευταίο χρόνο και ο ΔΟΜ δηλώνει έτοιμος να συνεχίζει να στηρίζει αυτόν τον μηχανισμό», δήλωσε ο Gianluca Rocco, Επικεφαλής του ΔΟΜ Ελλάδας».
UNICEF – Luciano CALESTINI
«Η UNICEF υποστηρίζει τη διαδικασία εθελοντικής μετεγκατάστασης στην Ελλάδα από την αρχή της πρωτοβουλίας σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Μετανάστευσης & Ασύλου, την ΕΕ, τον ΔΟΜ και την Ύπατη Αρμοστεία, ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα συλλογικής δράσης σε δώδεκα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, πάρα πολλοί ασυνόδευτοι ανήλικοι εξακολουθούν να στερούνται προοπτικών για μια βιώσιμη λύση. Με τη συμμετοχή περισσότερων κρατών μελών που εφαρμόζουν εξορθολογισμένες διαδικασίες και λιγότερους περιορισμούς, ένα ασφαλές μέλλον για κάθε παιδί που κινείται στην Ευρώπη είναι προσιτό» σημείωσε ο κ. Luciano Calestini, Εκπρόσωπος της UNICEF στην Ελλάδα».
Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ (UNHCR )– Mireille GIRARD
«Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες έχει από την πρώτη στιγμή ενεργή συμμετοχή σε αυτό το σημαντικό πρόγραμμα που στοχεύει να διασφαλίσει τα δικαιώματα και το συμφέρον των παιδιών σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας. Τα μέλη του προσωπικού μας και οι εταίροι μας έχουν συμβάλει μέσα από τον εντοπισμό των πλέον ευάλωτων ασυνόδευτων παιδιών, και ειδικότερα παιδιών που είναι άστεγα ή διαβιούν σε επισφαλείς συνθήκες, καθώς και στη συνοδεία τους κατά τη διάρκεια της διαδικασίας και μέχρι το στάδιο πριν από την αναχώρησή τους. Αυτά τα προγράμματα είναι πολύτιμα και μπορούν να κάνουν τη διαφορά στις ζωές των ασυνόδευτων παιδιών και των ευάλωτων οικογενειών. Είναι προγράμματα που πρέπει να συνεχίσουν με τρόπο προβλέψιμο και βιώσιμο, στη βάση ενός αποτελεσματικού επιμερισμού της ευθύνης ανάμεσα στα ευρωπαϊκά κράτη».
- Εθελοντικό Πρόγραμμα Μετεγκατάστασης – Ασυνόδευτα Ανήλικα
- Περίληψη:
Από τις 15/4/2020 έως τις 12/10/2021, 1.047 Aσ. Aν. μεταφέρθηκαν στο Βέλγιο, τη Βουλγαρία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ελβετία, την Ιρλανδία, την Ιταλία, την Κροατία, τη Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, την Ολλανδία, την Πορτογαλία και τη Φινλανδία (βρισκόμαστε στο 68,1% της διαδικασίας).
Η επίτευξη αυτού του στόχου στο πρόγραμμα Μετεγκατάστασης ασυνόδευτων ανηλίκων αποτελεί μια τρανταχτή απόδειξη της ικανότητας που διαθέτει η χώρα μας να υλοποιεί τέτοιου είδους έργα. Επιπλέον, τεκμηριώνει με τον πιο εμφανή και ξεκάθαρο τρόπο την από κοινού δέσμευση και αποτελεσματικότητα των Κρατών-Μελών, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά και των διεθνών εταίρων στην προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων, αντανακλώντας τους δεσμούς αλληλεγγύης και κατανόησης που αποτελούν παράλληλα, θεμελιώδεις αξίες της ΕΕ.
- Εισαγωγή:
Το Πρόγραμμα Εθελοντικής Μετεγκατάστασης για ασυνόδευτους ανηλίκους ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2020 από την Ελληνική Κυβέρνηση με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τη συνεργασία κρατών μελών της ΕΕ και άλλων χωρών. Στόχος αυτού του προγράμματος είναι η εθελοντική μετεγκατάσταση ασυνόδευτων ανηλίκων που διαμένουν στην Ελλάδα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και βασίζεται στις Τυπικές Διαδικασίες Λειτουργίας (SOPs) που συμφωνήθηκαν στις 11 Μαΐου του 2020.
Το πρόγραμμα συντονίζεται από την Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων (ΕΓΠΑΑ), του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου. Οι αρχές που συμμετέχουν στο πρόγραμμα περιλαμβάνουν την Ελληνική Υπηρεσία Ασύλου, την Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης και την Ελληνική Αστυνομία. Επιπλέον, τα ενδιαφερόμενα μέρη περιλαμβάνουν την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO), τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (IOM), την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά (UNICEF), καθώς και τους συνεργάτες τους.
Οι συμμετέχουσες χώρες είναι το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελβετία, η Ιρλανδία, η Ιταλία, η Κροατία, η Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, η Ολλανδία, η Πορτογαλία και η Φινλανδία. Ωστόσο, υπάρχει η δυνατότητα για περισσότερες χώρες να συμμετάσχουν σε αυτό το πρόγραμμα στο μέλλον και, στην πραγματικότητα, ορισμένες δεσμεύσεις ορισμένων κρατών μελών παραμένουν ανοιχτές.
Το πρόγραμμα λειτουργεί ομαλά και παρακάτω θα βρείτε την τρέχουσα κατάσταση, δεδομένα και δημογραφικά στοιχεία της Άσκησης.
- Δεδομένα και τρέχουσα κατάσταση:
Το μεγαλύτερο ποσοστό αφορά έφηβους Ασ. Αν. Πιο συγκεκριμένα, το 78% ανήκει στην ηλικιακή ομάδα 15-17 ετών. Στη συνέχεια, το 18% ανήκει στην ηλικιακή ομάδα 11-14 ετών, το 2% στο 6-10. Μόνο το 1% είναι ανήλικοι κάτω των 5 ετών και ένα 1% έχουν ενηλικιωθεί κατά την διάρκεια του προγράμματος
Το μεγαλύτερο ποσοστό των μετεγκατασταθέντων Ασ. Αν. είναι αγόρια (92%), ενώ μόνο το 8% είναι κορίτσια
Οι ανήλικοι από το Αφγανιστάν είναι η επικρατέστερη εθνικότητα μεταξύ των μετεγκατασταθέντων Ασ. Αν. με ένα 70%. Στη συνέχεια, οι Σύροι εκπροσωπούνται κατά 7%, το Πακιστάν 5%, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό με ένα 4% και η Σομαλία με ένα 3%. Οι υπόλοιπες εθνικότητες έχουν πολύ μικρότερους αριθμούς και ποσοστά για κάθε μία από αυτές.
Η μεγάλη πλειοψηφία των μετεγκατασταθέντων Ασ. Αν. βρίσκονταν στα ΚΥΤ των νησιών και στις ασφαλείς ζώνες στην ηπειρωτική χώρα (89%). Στη συνέχεια, το 4% προήλθε από το γκρούπ των Ασ. Αν. που βρισκόντουσαν σε αστεγία πριν την δημιουργία της ΕΓΠΑΑ και από άλλες δομές φιλοξενίας, το 3% προήλθε από το γκρουπ της προστατευτικής φύλαξης και μόλις 1% από τις ανοιχτές δομές.
Επί του παρόντος, έχουμε εκπληρώσει τις περισσότερες δεσμέυσεις των Κρατών-Μελών – αυτό σημαίνει ότι η όλη διαδικασία έχει ολοκληρωθεί και ο μεγαλύτερος αριθμός Ασ. Αν. έχουν ήδη μεταφερθεί επιτυχώς.
- Εθελοντικό Πρόγραμμα Μετεγκατάστασης – Συνοδευόμενοι ανήλικοι με ιατρική ευαλωτότητα (πρόγραμμα Γερμανίας)
Το Πρόγραμμα Εθελοντικής Μετεγκατάστασης για «Συνοδευόμενους ανήλικους με σοβαρές ιατρικές παθήσεις και τις οικογένειές τους στη Γερμανία» ήταν ένα απαιτητικό πρόγραμμα το οποίο ολοκληρώθηκε με επιτυχία μέσα σε πέντε μήνες. Ο κύριος στόχος του ήταν να δώσει τη δυνατότητα στις οικογένειες – που είχαν τουλάχιστον ένα ανήλικο με ιατρική ευαλωτότητα – να μετεγκατασταθούν στη Γερμανία. Με αυτόν τον τρόπο, θα είχαν πρόσβαση σε εξειδικευμένη ιατρική περίθαλψη. Έχοντας ξεκινήσει στις 24 Ιουλίου 2020, το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2020 με την συνολική μετεγκατάσταση 1.035 ατόμων – 620 μεταξύ αυτών συνοδεύονταν ανήλικοι. Κάθε περίπτωση ήταν ξεχωριστή και μοναδική. Η επιτυχής ολοκλήρωση του προγράμματος ήταν μία μεγάλη πρόκληση, αλλά η εξατομικευμένη προσέγγιση των περιπτώσεων ήταν η θεμελιώδης μεθοδολογία αυτού του προγράμματος: ο κύριος σκοπός μας ήταν να προστατεύσουμε και να παρέχουμε υπηρεσίες και φροντίδα υψηλής ποιότητας σε κάθε βήμα της διαδικασίας.
Αφού ταυτοποίησαν τις οικογένειες στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης των νησιών, οι ελληνικές αρχές φρόντισαν να τις μεταφέρουν με ασφάλεια στην ηπειρωτική χώρα προκειμένου να υποβληθούν σε όλες τις απαραίτητες προετοιμασίες πριν από την πτήση τους. Αυτό περιλαμβάνει διαφορετικές διοικητικές διαδικασίες και αξιολογήσεις υγείας για κάθε μέλος κάθε οικογένειας. Μόλις ολοκληρωνόντουσαν όλες αυτές οι ενέργειες, οι δικαιούχοι μπορούσαν να ξεκινήσουν με πολλές ελπίδες για την νέα τους ζωή. Η πανδημία ήταν ο κύριος περιορισμός μας: αύξησε τις καθυστερήσεις και τους κινδύνους τόσο για τους δικαιούχους όσο και για τα μέλη του προσωπικού που εργάστηκαν μέρα και νύχτα για να κάνουν αυτό το έργο πραγματικότητα.
Όλα τα παραπάνω δεν θα μπορούσαν ποτέ να επιτύχουν και να καταστήσουν δυνατή τη μεταφορά ενός τέτοιου αριθμού ατόμων σε μόλις πέντε μήνες, χωρίς στενή συνεργασία, συνεχή επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων (τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο). Πράγματι, η στενή συνεργασία μας διαμόρφωσε σταθερούς δεσμούς αλληλεγγύης και κατανόησης που αντιπροσωπεύουν τις θεμελιώδεις βασικές αξίες της ΕΕ.
- Επιτεύγματα
Ο Ειδική Γραμματεία για την Προστασία των Ασυνόδευτων Ανηλίκων (ΕΓΠΑΑ) συντόνισε όλη αυτή την προσπάθεια, διασφάλισε ότι σωστή διενέργεια όλων των διαδικασιών και ότι οι πληροφορίες μοιράστηκαν σωστά και με ασφάλεια σε όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς – σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η καθιέρωση μιας διαδικασίας συντονισμού αποτελεί το βασικό θεμέλιο για την επιτυχή συνεργασία μεταξύ όλων των φορέων και για την ακριβή παρακολούθηση της άσκησης. Για το σκοπό αυτό, δημιουργήθηκαν διαφορετικά εργαλεία σε τακτική βάση, προκειμένου να διευκολυνθεί η διαδικασία του προγράμματος:
– Επικοινωνιακό υλικό που συγκέντρωνε όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (εβδομαδιαία ενημερωτικά δελτία, στατιστικά και δεδομένα, infographics, αναφορές, ενημερωτικές σημειώσεις κ.λπ.),
– Η Πιλοτική Διαδικτυακή Πλατφόρμα Μετεγκατάστασης: μια διαδικτυακή πλατφόρμα που θα λειτουργεί ως προστατευμένη βάση δεδομένων και η οποία θα βοηθήσει στον συντονισμό και τη διευκόλυνση της διαδικασίας, επιτρέποντας σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς να ανταλλάσσουν γρήγορα δεδομένα και πληροφορίες, χωρίς να χρειάζεται να ανταλλάσσουν πολλαπλά μηνύματα και αρχεία. Είναι ένα δυναμικό εργαλείο παρακολούθησης που στοχεύει στη μείωση της υπερβολικής ροής επικοινωνίας (τηλεφωνικές κλήσεις και μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου). Προς το παρόν, το Εργαλείο μετεγκατάστασης βρίσκεται σε δοκιμαστική λειτουργία.
– Εβδομαδιαίες συναντήσεις συντονισμού: κάθε Τετάρτη τα ενδιαφερόμενα μέρη συναντιούνται προκειμένου να συντονίσουν τις δράσεις τους και να διευκολύνουν τη ροή εργασίας.
– Εβδομαδιαίες συναντήσεις συντονισμού με τα Κράτη-Μέλη που επιθυμούν να έχουν καλύτερη κατανόηση και επικοινωνία με τα ενδιαφερόμενα μέρη που συμμετέχουν στη διαδικασία.
– Συνεχής επικοινωνία με τα Κράτη-Μέλη και κάθε παράγοντα.
Αυτή η μεθοδολογία επέτρεψε στα άτομα που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα (μέλη προσωπικού, φορείς οργανώσεις, κτλ.) να αναπτύξουν διαπροσωπικούς και διοργανικούς δεσμούς που διευκόλυναν τις διαδικασίες, αύξησαν την εμπιστοσύνη μεταξύ των εταίρων και δημιούργησαν ένα αξιόπιστο και συνεργατικό δίκτυο σε όλα τα επίπεδα.
Τέλος, τα δεδομένα από μόνα τους αποδεικνύουν ότι μέσα σε λίγους μήνες καταφέραμε να μετεγκαταστήσουμε περισσότερα από 2.400 άτομα για δύο διαφορετικά και απαιτητικά μέρη του Προγράμματος. Αυτό δείχνει ότι κάτι με τόση μεγάλη σημασία, μπορεί να επιτευχθεί και να ολοκληρωθεί με επιτυχία εάν υπάρχει καλή επικοινωνία, κατανόηση της πραγματικότητας και της κατάστασης, συνεργασία και ευελιξία στη διαδικασία.
