Με σημαντικές αλλαγές που δημιουργούν νέα βάση υπολογισμού, καταργούν την επιδότηση μακροχρόνιας ανεργίας, αυστηροποιούν τις προϋποθέσεις χορήγησής του σε τακτική βάση, αλλά διευρύνουν και το ύψος του, θα καταβάλλεται εφεξής το επίδομα ανεργίας, το οποίο θα μπορεί να φτάνει έως και τα 1.247,45 ευρώ.
Βασικός στόχος του νέου πλαισίου είναι η σύνδεση του επιδόματος ανεργίας με τον πρότερο εργασιακό μισθό και ασφαλιστικό βίο του ανέργου, ενώ πολιτική στόχευση, όπως επισημαίνεται από το αρμόδιο υπουργείο, είναι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας, της ανταποδοτικότητας και της δικαιοσύνης, καθώς και η ενοποίηση των επιδομάτων ανεργίας.
Αλλάζει ουσιαστικά η «φύση» του επιδόματος και από οριζόντιο μετατρέπεται σε ανταποδοτικό, ώστε οι άνεργοι να λαμβάνουν ένα πρόσθετο ποσό ανάλογα με τα έτη εργασίας και τις αποδοχές τους.
Ανταποδοτικό
Με βάση το υφιστάμενο πλαίσιο όλοι ανεξαιρέτως οι άνεργοι που παίρνουν επίδομα από τη ΔΥΠΑ λαμβάνουν το ίδιο ποσό των 479 ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 55% του κατώτατου μισθού, είτε πλήρωσαν εισφορές υπέρ ανεργίας για 35 χρόνια είτε για έναν χρόνο.
Από την πανδημία έως και σήμερα ήταν αρκετοί πέντε μήνες εργασίας (125 ημέρες) για να λάβει κάποιος το επίδομα ανεργίας. Πλέον, θα απαιτούνται 7 μήνες εργασίας ή 175 ημέρες ασφάλισης στο τελευταίο 14μηνο.
Το νέο σύστημα επιδότησης θα εφαρμοστεί εντός του πρώτου τριμήνου του 2025 πιλοτικά σε 15.000 ανέργους, με τυχαία επιλογή από το μητρώο της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (πρώην ΟΑΕΔ). Η διάρκεια του πιλοτικού επιδόματος θα είναι για 16 μήνες και με τη λήξη της θα εφαρμοστεί σε όλους τους ανέργους που θα δικαιούνται επίδομα.
Ανάλογο σύστημα εφαρμόζεται και στη Γαλλία και το Βέλγιο, όπου όμως η επιδότηση διαρκεί τουλάχιστον 18 μήνες, που μπορούν να φτάσουν τους 27 αν ο άνεργος είναι άνω των 55 ετών.
Οι σημερινοί δικαιούχοι του επιδόματος, πάντως, οι οποίοι δεν θα ενταχθούν στο πιλοτικό σχέδιο, θα συνεχίσουν να λαμβάνουν το επίδομα ανεργίας χωρίς αλλαγές.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις, το πρώτο χρονικό διάστημα μετά την απόλυση και μέχρι τους έξι μήνες θα δίδεται στον άνεργο αυξημένο ποσό επιδόματος, το οποίο θα προσεγγίζει περισσότερο τον μισθό του. Στη συνέχεια θα πέφτει σταδιακά μέχρι το σημερινό όριο των 479 ευρώ τον μήνα. Κατά συνέπεια ο άνεργος θα παίρνει 70% του μισθού το πρώτο τρίμηνο, 65% το δεύτερο και στη συνέχεια 55%.
Οι προβλέψεις
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό της κυβέρνησης και του αρμόδιου υπουργείου Εργασίας ένα «σταθερό» μέρος του επιδόματος θα λαμβάνουν όλοι όσοι έχουν την ελάχιστη προϋπόθεση ένταξης, δηλαδή την ανεργία. Το ύψος του επιδόματος θα εξαρτάται από τον εκάστοτε νόμιμο κατώτατο μισθό. Το επίδομα μπορεί να φτάνει και το 70% του κατώτατου μισθού το πρώτο τρίμηνο και να βαίνει μειούμενο μέχρι ο άνεργος να συμπληρώσει τους 12 μήνες.
Ένα «μεταβλητό» μέρος του επιδόματος θα λαμβάνουν για 12 μήνες κατ’ ανώτατο όριο μόνο όσοι έχουν συνεισφέρει περισσότερα στο ασφαλιστικό σύστημα σε ένα ευρύτερο χρονικό διάστημα.
Η μέγιστη διάρκεια που επιδόματος θα είναι ως 24 μήνες, καθώς συγχωνεύεται η τακτική επιδότηση με το επίδομα μακροχρόνια ανέργων. Στους πρώτους 12 μήνες θα καταβάλλονται τρία ποσά (το σταθερό επίδομα, και δυο μεταβλητά, βάσει ετών εργασίας και βάσει αποδοχών), ενώ στους υπόλοιπους 12 μήνες θα καταβάλλεται μόνο το σταθερό ποσό.
Στο πρώτο 12μηνο το επίδομα μαζί με το μπόνους προϋπηρεσίας και μισθού δεν θα ξεπερνά το διπλάσιο ποσό του σταθερού επιδόματος για το πρώτο τρίμηνο.
Το σταθερό επίδομα για το πρώτο τρίμηνο είναι 648,72 ευρώ, οπότε το πλαφόν για το επίδομα ανέρχεται στα 1.297,45 ευρώ (648,72Χ2=1.297,45).
Τα δύο μεταβλητά ποσά θα προστίθενται στο βασικό επίδομα με προϋπηρεσία από 4 έτη και άνω (900 ημέρες ασφάλισης τουλάχιστον 50 μήνες πριν την επιδότηση).
Τόσο κατά το 12μηνο των τριών ποσών όσο και κατά το 12μηνο της σταθερής επιδότησης, τα ποσά θα βαίνουν μειούμενα.
Ο υπολογισμός του επιδόματος ανεργίας θα είναι σε συνάρτηση με την ασφαλιστική ιστορία και το ύψος των προηγούμενων αποδοχών και θα προβλέπονται επιπλέον επιπρόσθετες παροχές σε συγκεκριμένες ομάδες ανέργων, όπως δώρα Χριστουγέννων/Πάσχα, προσαυξήσεις ανά προστατευόμενο μέλος, προσαυξήσεις για μονογονεϊκές οικογένειες.
Με το νέο μοντέλο υπολογισμού του επιδόματος ανεργίας περικόπτονται οι προσαυξήσεις μελών. Αντί 10% του επιδόματος που είναι τώρα, η προσαύξηση στο πιλοτικό επίδομα θα είναι 40 ευρώ για ένα προστατευόμενο μέλος και 20 ευρώ για κάθε επόμενο με πλαφόν τα 100 ευρώ.
