Το Brexit είναι γεγονός από τα μεσάνυχτα (01:00 ώρα Ελλάδας) δηλαδή 1.317 ημέρες μετά την απόφαση των Βρετανών να αποχωρήσουν από την ΕΕ. Τι αλλάζει από την 1η Φεβρουαρίου;
Μόλις το ψηφιακό ρολόι που προβάλλεται στους μαύρους τοίχους του Νο10 της πρωθυπουργικής κατοικίας, έδειξε «μηδέν» βγήκε και επίσημα η Βρετανία από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το κτίριο είχε φωταγωγηθεί με τα χρώματα της σημαίας του Ηνωμένου Βασιλείου, όπως και άλλα κυβερνητικά κτίρια στο κέντρο του Λονδίνου.
Μπόρις Τζόνσον: Το Brexit δεν είναι το τέλος αλλά η αρχή, είναι η στιγμή εθνικής ανανέωσης και αλλαγής
«Αυτό δεν είναι το τέλος αλλά η αρχή. Είναι η στιγμή της αυγής, η στιγμή που σηκώνεται η αυλαία σε μία νέα πράξη της μεγάλης εθνικής μας παράστασης. Και ναι, είναι η στιγμή να χρησιμοποιήσουμε τις νέες δυνάμεις, την ανάκτηση της κυριαρχίας μας για να φέρουμε σε πέρας τις αλλαγές για τις οποίες ψήφισαν οι πολίτες», τόνισε ο πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον στο μαγνητοσκοπημένο του διάγγελμα που ανάρτησε η Ντάουνινγκ Στριτ μία ώρα πριν το Brexit γίνει πραγματικότητα.
Στο πεντάλεπτο μήνυμά του, ο Μπόρις Τζόνσον υποσχέθηκε ότι το Brexit είναι η σωστή και δημοκρατική επιλογή που θα ξεδιπλώσει την πλήρη δυναμική της χώρας, καθώς, παρά τις αξιοθαύμαστες αξίες της, η ΕΕ έχει αναπτυχθεί προς μια κατεύθυνση που δεν ταιριάζει πια στο Ηνωμένο Βασίλειο.
«Είναι δυνητικά η στιγμή της πραγματικής εθνικής ανανέωσης και αλλαγής, το ξημέρωμα μίας νέας εποχής, στην οποία δε δεχόμαστε πλέον ότι οι ευκαιρίες της ζωής σας και της οικογένειάς σας εξαρτώνται από το μέρος στο οποίο μεγαλώσατε», είπε ο Μπόρις Τζόνσον και υποσχέθηκε να προσφέρει ελπίδα και ευκαιρίες σε κάθε περιοχή της χώρας.
Αναγνώρισε τα ανάμικτα συναισθήματα ελπίδας, αγωνίας και απώλειας, αλλά διαβεβαίωσε ότι η είναι ευθύνη του να ενώσει τη χώρα. «Θέλουμε αυτή να είναι η αρχή μίας νέας εποχής φιλικής συνεργασίας ανάμεσα στην ΕΕ και τη Βρετανία, μια Βρετανία που είναι ταυτόχρονα μια μεγάλη ευρωπαϊκή δύναμη και πραγματικά παγκόσμια στο εύρος και τις φιλοδοξίες της» είπε.
Αναφερόμενος στις δυνατότητες και τα κεφάλαια που διαθέτει η χώρα εξέφρασε την πεποίθηση ότι η χώρα μπορεί να μετατρέψει αυτή την ευκαιρία σε μία συγκλονιστική επιτυχία.
Οι Βρετανοί πανηγυρίζουν
Στην πλατεία που βρίσκεται μπροστά στο κοινοβούλιο, συγκεντρώθηκε πλήθος κόσμου με σημαίες του Ηνωμένου Βασιλείου, συμμετέχοντας σε εορταστική εκδήλωση που διοργάνωσε το κόμμα του Brexit και η καμπάνια Leave means Leave.
Υποστηρικτές της αποχώρησης περικύκλωσαν το άγαλμα του Ουίνστον Τσόρτσιλ, που ήταν ένας από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της ενωμένης Ευρώπης και της ιδέας των ενωμένων κρατών.
Σε μία μεγάλη οθόνη που στήθηκε από τους διοργανωτές προβλήθηκε βίντεο με μία σύντομη αναδρομή στην ιστορία της Βρετανίας ως μέλους της ΕΕ, μέχρι και το Brexit.
Μία αυτοσχέδια χάρτινη μινιατούρα του Big Ben είχε στηθεί, με κολλημένο το σύνθημα «Κάντο Μπόρις», και κάποιοι χτυπούσαν κουδούνια και ντραμς για να σημάνουν συμβολικά την έξοδο της Βρετανίας. ‘Αλλοι, τυλιγμένοι με τις βρετανικές σημαίες, ή με κοστούμια στα χρώματα της σημαίας χόρευαν υπό τη μουσική του Τομ Τζόουνς και των Κουίν.
Στη Σκοτία, που αποφάσισε να κρατήσει υψωμένη την σημαία της ΕΕ πάνω από το τοπικό κοινοβούλιο, πραγματοποιοιήθηκαν εκδηλώσεις «Ανάψτε φως για την Ευρώπη» από υποστηρικτές που επιθυμούν την παραμονή. Συγκεντρωμένο πλήθος βρέθηκε έξω από τη Βουλή, κρατώντας αναμμένα κεριά και πανό με συνθήματα όπως «Το Εδιμβούργο για την Ευρώπη – Για το μέλλον μας στην ΕΕ», θέλοντας να τονίσουν την αντίθεσή τους στην αποχώρηση.
Οι καθημερινές συναλλαγές μεταξύ της Βρετανίας και της ΕΕ θα συνεχιστούν χωρίς αλλαγή ως το 2020. Στη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου των 11 μηνών Λονδίνο και Βρυξέλλες θα διαπραγματευθούν τη μελλοντική τους σχέση. Ωστόσο ήδη από την 1η Φεβρουαρίου θα υπάρξουν κάποιες πρακτικές αλλαγές.
66 εκατομμύρια κάτοικοι λιγότεροι
Την Παρασκευή τα μεσάνυχτα (ώρα Βρυξελλών) η ΕΕ έχασε για πρώτη φορά ένα κράτος μέλος της, το οποίο είναι ένα από τα πιο πλούσια και πιο μεγάλα της Ένωσης.
Με την αποχώρηση 66 εκατομμυρίων κατοίκων, η ΕΕ μειώνεται στα περίπου 446 εκατομμύρια. Το έδαφός της μειώνεται κατά 5,5%.
Αν κάποτε η Βρετανία αποφασίσει να επιστρέψει στην ΕΕ, θα πρέπει να ακολουθήσει κανονικά την ενταξιακή διαδικασία.
Οι θεσμοί
Έξω από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατέβηκε η σημαία της Βρετανίας κάτι που συμβολίζει και μια πραγματική αλλαγή: αποχωρώντας από την ΕΕ η Βρετανία έγινε «τρίτη χώρα».
Κανένας από τους 73 Βρετανούς ευρωβουλευτές που εξελέγησαν τον Μάιο του 2019 δεν θα επιστρέψει στο Στρασβούργο. 46 από τις έδρες τους θα κρατηθούν για τα νέα κράτη μέλη και οι 27 θα αναδιανεμηθούν σε άλλες χώρες.
Το Λονδίνο δεν έχει πλέον δικαίωμα να προτείνει Ευρωπαίο επίτροπο.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός δεν θα καλείται στις ευρωπαϊκές συνόδους, ενώ τα μέλη της βρετανικής κυβέρνησης δεν θα συμμετέχουν στις υπουργικές διασκέψεις.
Ως πολίτες τρίτης χώρας οι Βρετανοί δεν θα μπορούν πλέον να εργάζονται στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Πολλοί εξ αυτών έχουν ήδη λάβει διπλή υπηκοότητα για να μπορέσουν να παραμείνουν στα πόστα τους.
Αντίθετα η Βρετανία θα συνεχίσει να καταβάλει τα χρήματα που προβλέπεται στον προϋπολογισμό της ΕΕ μέχρι το τέλος της μεταβατικής περιόδου.
Δικαιώματα πολιτών
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, περίπου 1,2 εκατομμύριο Βρετανοί ζουν σε χώρες της ΕΕ, κυρίως στην Ισπανία, την Ιρλανδία, τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία.
Σύμφωνα με τη βρετανική στατιστική υπηρεσία, 2,9 εκατομμύρια πολίτες από τις 27 χώρες της ΕΕ ζουν στη Βρετανία, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 4,6% του πληθυσμού.
Βάσει της συμφωνίας αποχώρησης, οι άνθρωποι που έχουν εγκατασταθεί εκατέρωθεν της Μάγχης πριν το τέλος της μεταβατικής περιόδου, διατηρούν το δικαίωμα να ζουν και να εργάζονται στη χώρα υποδοχής.
Οι Ευρωπαίοι πολίτες που ζουν στη Βρετανία θα πρέπει να εγγραφούν για να λάβουν το δικαίωμα αυτό. Για τους Βρετανούς που ζουν στην ΕΕ οι διαδικασίες διαφέρουν από χώρα σε χώρα.
Η ελευθερία της μετακίνησης θα ισχύει ως το τέλος Δεκεμβρίου 2020.
Οι διαπραγματεύσεις
Η Βρετανία έχει ήδη περάσει πολλά χρόνια να διαπραγματεύεται τους όρους της αποχώρησής της από την ΕΕ με την ομάδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπό τον Μισέλ Μπαρνιέ.
Όμως οι διαπραγματεύσεις εισέρχονται πλέον σε νέα φάση. Ήδη ο Μπαρνιέ συζητά με τα κράτη μέλη για να καθοριστεί το πλαίσιο της διαπραγμάτευσης για τη μελλοντική σχέση μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών, κυρίως στον εμπορικό τομέα.
Αντίθετα με τη συμφωνία αποχώρησης της Βρετανίας από την ΕΕ που επικυρώθηκε από τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η εμπορική συμφωνία ίσως να πρέπει να επικυρωθεί από περισσότερα από 30 εθνικά και περιφερειακά κοινοβούλια.
Ωστόσο μέχρι το τέλος της μεταβατικής περιόδου η Βρετανία θα εξακολουθήσει να υπόκειται στο ευρωπαϊκό δίκαιο και στο Δικαστήριο της ΕΕ.
