To νομοσχέδιο για την τηλεργασία στο δημόσιο παρουσίασε στο υπουργικό συμβούλιο ο υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης. Όπως σημειώθηκε η τηλεργασία επεκτάθηκε εσπευσμένα λόγω της πανδημίας αλλά είναι πια απολύτως προφανές ότι χρειάζεται μία μόνιμη θεσμική κατοχύρωση η οποία μπορεί να διευκολύνει και στη βελτίωση της παραγωγικότητας και της απόδοσης άλλα και της αυτονομίας του προσωπικού.
Βέβαια μπορεί να διευκολύνει όσους αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας, μπορεί να δώσει την ευκαιρία σε υπαλλήλους -κυρίως γυναίκες- να διαχειριστούν καλύτερα την ισορροπία ανάμεσα στην εργασία και στις υπόλοιπες υποχρεώσεις τους.
Το νομοσχέδιο έρχεται να προστεθεί στον ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους, καθώς εκμεταλλεύεται τις μεγάλες δυνατότητες που μας δίνει πια η τεχνολογία.
Όπως επισημαίνεται από το υπουργείο Εσωτερικών , τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου είναι τα εξής:
1. Ποιο είναι το αντικείμενο του προτεινόμενου νομοσχεδίου;
Αντικείμενο του προτεινόμενου νόμου είναι η δημιουργία ενός ενιαίου και σύγχρονου θεσμικού πλαισίου για την εφαρμογή της τηλεργασίας στις δημόσιες υπηρεσίες, τόσο σε κανονικές συνθήκες όσο και σε συνθήκες κρίσης (πχ covid-19), προκειμένου να προσαρμοσθεί το ελληνικό δημόσιο στα τρέχοντα κοινωνικά, οικονομικά και τεχνολογικά δεδομένα.
2. Ποιο πρόβλημα επιλύει το προτεινόμενο νομοσχέδιο;
Η έξαρση της πανδημίας δημιούργησε μια νέα, χωρίς προηγούμενο, πραγματικότητα και στον τομέα της εργασίας. Ως εκ τούτου, κατέστη αναγκαία η λήψη κατεπειγόντων μέτρων, τα οποία αποσκοπούν αφενός στην προστασία των εργαζομένων και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων τους, αφετέρου στη συνέχιση της λειτουργίας των υπηρεσιών, με γνώμονα και την προστασία της δημόσιας υγείας.
Δεδομένου του γεγονότος ότι το πεδίο είναι αρρύθμιστο για τον δημόσιο τομέα, πρόθεσή μας είναι η θεσμοθέτηση ενός ενιαίου -για όλους τους φορείς- τρόπου οργάνωσης και διαχείρισης της εργασίας βάσει κοινών αρχών, μεθόδων οργάνωσης και διαχείρισης της εργασίας, κανόνων προστασίας δεδομένων και τήρησης απορρήτου, κανόνων χρήσης των ΤΠΕ και όλων των διαδικασιών που προβλέπονται στο εν λόγω νομοσχέδιο, τόσο σε κανονικές συνθήκες όσο και σε συνθήκες κρίσης.
Επίσης, η προσαρμογή της υπηρεσίας τόσο από πλευράς δομών όσο και διαδικασιών στη νέα μορφή οργάνωσης της εργασίας καθώς και η γενικότερη προβληματική για την ενσωμάτωση ενός ή περισσοτέρων τηλεργαζόμενων σε μια ομάδα, θα συνδράμουν καταλυτικά στην εν γένει προσπάθεια ενίσχυσης της έννοιας της διοίκησης της αλλαγής (Change Management) στη Δημόσια Διοίκηση γενικότερα.
3. Ποιοι είναι οι επιδιωκόμενοι στόχοι;
Η τηλεργασία συνδέεται με τις σύγχρονες τάσεις αύξησης της ευελιξίας των παρεχόμενων υπηρεσιών και τη ραγδαία ανάπτυξη των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας, επιδρώντας καταλυτικά στο επίπεδο των εργασιακών σχέσεων, της οικονομίας και της κοινωνίας. Επιδιωκόμενοι στόχοι είναι οι εξής:
• Ενίσχυση παραγωγικότητας (αύξηση όγκου/ποιότητας παρεχόμενης εργασίας, αύξηση συγκέντρωσης, περιβάλλον χωρίς θόρυβο κλπ).
• Ενδυνάμωση εργαζομένων λόγω της ενίσχυσης της αυτονομίας τους στην οργάνωση της εργασίας.
• Διευκόλυνση εργαζομένων που αντιμετωπίζουν μόνιμα ή πρόσκαιρα προβλήματα υγείας (π.χ. ΑμεΑ).
• Ισορροπία επαγγελματικής και κοινωνικής ζωής (work-life balance), λόγω εξοικονόμησης χρόνου μετακίνησης, ρύθμισης χρόνου εργασίας κλπ.
• Προσέλκυση στελεχών
• Εξοικονόμηση πόρων (μείωση λειτουργικών εξόδων των υπηρεσιών και των εργαζόμενων από τη μείωση των μετακινήσεων)
• Αντιμετώπιση προκλήσεων που απορρέουν από την κλιματική αλλαγή (μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα -αντιμετώπιση ατμοσφαιρικής ρύπανσης- και της κυκλοφοριακής συμφόρησης, προστασία περιβάλλοντος κλπ).
• Αποτελεσματική διαχείριση εργασίας σε περιόδους κρίσης (πχ covid-19)
• Αξιολόγηση της απόδοσης προσανατολισμένη στα αποτελέσματα της εργασίας(παραδοτέα)
• Προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού του δημοσίου τομέα
4. Ποιοι είναι οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι;
Οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι που σχετίζονται με την τηλεργασία είναι:
• Ανατροπή αρχών «παραδοσιακής» διαχείρισης προσωπικού, απώλεια ελέγχου από τη Διοίκηση, αλλαγή μεθόδων διαχείρισης προσωπικού
• Υπερφόρτωση εργασίας (workload)
• Απομόνωση των τηλεργαζομένων, η οποία μπορεί να αυξήσει την αδυναμία έκφρασης της δυσκολίας που αντιμετωπίζουν κατά την εκτέλεση μιας εργασίας – κίνδυνος εξάντλησης
• Μειωμένη πρόσβαση σε πληροφορίες (follow up)
• Αδυναμία λήψης ανατροφοδότησης (feedback)
• Ασφάλεια δεδομένων της υπηρεσίας έναντι μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης τρίτων και έλεγχος χρήσης ΤΠΕ
• Απώλεια του ομαδικού πνεύματος και της αίσθησης του «ανήκειν»
• Επιβράδυνση ή διακοπή στην εξέλιξη της σταδιοδρομίας
• Αρνητική στάση απέναντι στην τηλεργασία από συνδικαλιστικές ομάδες
• Αντίδραση υπαλλήλων απέναντι σε οτιδήποτε «νεωτερικό»
5. Με ποια συναρμόδια Υπουργεία και με ποιους ενδιαφερόμενους φορείς έχει γίνει διαβούλευση και με ποια αποτελέσματα;
Το Υπουργείο Εσωτερικών και, ειδικότερα, η Γενική Γραμματεία Ανθρωπίνου Δυναμικού Δημοσίου Τομέα, έχει την ευθύνη/αρμοδιότητα για τη διαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου η τεχνική υλοποίηση του οποίου εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής με το οποίο υπάρχει συνεργασία προκειμένου, με αφετηρία υπό διαμόρφωση από την ΚτΠ Α.Ε. τεχνικό δελτίο για τη χρηματοδότηση από το ΕΠ ΜΔΤ έργου κύριος του οποίου θα είναι η Γενική Γραμματεία Ανθρωπίνου Δυναμικού Δημοσίου Τομέα, να προβεί στην ανάπτυξη της απαραίτητης υλικοτεχνικής υποδομής καθώς και σε σχετική πιλοτική εφαρμογή.
6. Ποιος είναι ο βαθμός ωριμότητας;
Το Υπουργείο Εσωτερικών έχοντας μελετήσει -και με τη βοήθεια εμπειρογνωμόνων (Expertise France)- σε βάθος τις υφιστάμενες πρακτικές σε άλλες χώρες του εξωτερικού, έχει καταλήξεις τους βασικούς άξονες που πρέπει να διέπουν το πλαίσιο της τηλεργασίας στην ελληνική δημόσια διοίκηση και έχει ήδη καταρτίσει προσχέδιο νομοσχεδίου προκειμένου, μετά την έγκριση από το Υπουργικό Συμβούλιο, να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.
