Η σεξουαλική κακοποίηση, η έμφυλη και η ενδοοικογενειακή βία, ήταν το θέμα τηλεδιάσκεψης που πραγματοποιήθηκε με αφορμή τα περιστατικά σεξουαλικής βίας και κακοποίησης που έχουν δει το φως της δημοσιότητας κι έχουν απασχολήσει ιδιαίτερα το δημόσιο διάλογο, αλλά και σε συνέχεια των προτάσεων που κατέθεσε η ΟΝΝΕΔ στον υπουργό Δικαιοσύνης για την τροποποίηση άρθρων του Ποινικού Κώδικα που αφορούν εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας.
Στη συζήτηση, που διοργάνωσε η ΟΝΝΕΔ, συμμετείχε η υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων αρμόδια για τη Δημογραφική Πολιτική και την Οικογένεια, Μαρία Συρεγγέλα, ενώ προσκεκλημένες για να μιλήσουν για τα ζητήματα της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας και να απαντήσουν στις ερωτήσεις των μελών της ΟΝΝΕΔ ήταν η Νίκη Μάντσιου, ιστορικός ΑΠΘ & υπεύθυνη ανάπτυξης WIN Hellas, η Κική Πετρουλάκη, ψυχολόγος Ph.D. & πρόεδρος ΔΣ του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά της Βίας και η Χαρά Χότουμαν-Χιόνη, δικηγόρος εξειδικευμένη στα θέματα έμφυλης βίας.
Η υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων αρμόδια για τη Δημογραφική Πολιτική & Οικογένεια Μαρία Συρεγγέλα, τόνισε στον χαιρετισμό της: «Για μένα, αλλά και τη γενιά μου, η ζωή μας στην ΟΝΝΕΔ ήταν το θεμέλιο πάνω στο οποίο στηρίξαμε το όραμά μας για έναν καλύτερο κόσμο. Πλέον έχουμε την υποχρέωση, από άλλη θέση, αλλά όχι με άλλη φιλοσοφία, το όραμα εκείνο να το κάνουμε πράξη.
Η εξάλειψη της έμφυλης βίας μας αφορά όλες και όλους. Ατομικά έχετε την υποχρέωση στους εαυτούς σας, στη γενιά σας, και στις επερχόμενες γενιές, να μιλήσετε αν δέχεστε βία ή σεξιστική συμπεριφορά. Απευθυνθείτε στο Δίκτυο Δομών της γενικής γραμματείας Δημογραφικής & Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών. Συλλογικά, ως οργάνωση, σας συγχαίρω για τις πρωτοβουλίες που έχετε λάβει σε τόσο σοβαρά κοινωνικά θέματα και θα ήθελα να σας ενθαρρύνω να επικοινωνήστε το μήνυμα ότι κάθε πράξη βίας ενάντια σε γυναίκες, είναι πράξη που στρέφεται ενάντια στην ίδια την κοινωνία».
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, οι προσκεκλημένες αναφέρθηκαν στους τρόπους με τους οποίους, εφόσον κάποιος από εμάς γίνει μάρτυρας ενός περιστατικού έμφυλης ή οικογενειακής βίας ή κάποιο θύμα τέτοιων πράξεων μας εμπιστευθεί, μπορούμε να βοηθήσουμε τα θύματα πρακτικά ή ψυχολογικά προκειμένου να βρουν τη δύναμη να απευθυνθούν στις αρμόδιες αρχές, αλλά και σε φορείς υποστήριξης με σκοπό να βρουν την απαραίτητη στήριξη προκειμένου να μπορέσουν να καταγγείλουν τέτοιου είδους περιστατικά.
Ταυτόχρονα, αναλυτική αναφορά έγινε στην νομική πλευρά του ζητήματος, την αντιμετώπιση των θυμάτων από το νόμο, ενώ συζητήθηκαν και οι προτάσεις που κατέθεσε η ΟΝΝΕΔ στον υπουργό Δικαιοσύνης αναφορικά με την αυστηροποίηση του απειλούμενου πλαισίου ποινών για τους δράστες τέτοιων πράξεων κατά ανηλίκων, αλλά και για την επιβαρυντική περίσταση σε ό,τι αφορά το έγκλημα του βιασμού, που θα προβλέπει πως όταν το θύμα είναι ανήλικο θα επιβάλλεται στο δράστη ισόβια κάθειρξη, καθώς και τη δημιουργία νέου θεσμικού πλαισίου υποστήριξης και προστασίας των θυμάτων.
Στη συζήτηση, την οποία συντόνισε η αναπληρώτρια υπεύθυνη Πολιτικού Σχεδιασμού, Ζωή Κόρδου, συμμετείχαν η διευθύντρια του γραφείου Τύπου της ΟΝΝΕΔ Κωνσταντίνα Κόλλια, η υπεύθυνη Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων Κατερίνα Καραβιώτη, ο υπεύθυνος Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Δημήτρης Μάγγελ, ο αν. υπεύθυνος Εθελοντισμού Απόστολος Αλεξιάδης, η αν. υπεύθυνη Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Ειρήνη Πράγια και η αν. υπεύθυνη Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων Φλώρα Μαλασίδη.
Ο πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ Παύλος Μαρινάκης δήλωσε: «Τα θέματα της σεξουαλικής κακοποίησης, της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας είναι ζητήματα που θίγουν την αξιοπρέπεια και την ελευθερία των ανθρώπων στον πυρήνα της ύπαρξής τους. Σκοπός της σημερινής μας συζήτησης είναι να αφυπνίσουμε την κοινή γνώμη, αλλά και να στηρίξουμε τα θύματα αυτών των αποτρόπαιων εγκλημάτων, ενθαρρύνοντας αυτούς τους ανθρώπους να απευθυνθούν στη Δικαιοσύνη. Στις ιστορίες των ανθρώπων κρύβεται η αλήθεια κι αυτήν θέλουμε να αναδείξουμε. Πρέπει να θυμόμαστε πως είμαστε ένα κράτος δικαίου το οποίο προστατεύεται με νόμους και κανόνες οι οποίοι πάνω από όλα υπάρχουν ώστε να μας προστατεύουν. Σε αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε και η πρότασή μας προς το υπουργείο Δικαιοσύνης και την Διαρκή Επιτροπή Παρακολούθησης του Ποινικού Κώδικα για αυστηροποίηση των ποινών που αφορούν εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας, ειδικά όταν τα θύματα είναι ανήλικα».
Ακολουθούν αποσπάσματα από τις τοποθετήσεις των ομιλητριών:
Νίκη Μάντσιου: «Τόσα χρόνια στην WIN Hellas στεκόμενες δίπλα σε γυναίκες θύματα βίας, μπορώ να σας πω πως διαπιστώνουμε ότι όλο και περισσότερες γυναίκες μιλάνε, όλο και περισσότερες γυναίκες εμπιστεύονται πλέον τις κρατικές δομές αλλά και εμάς τους φορείς, τις μη κρατικές οργανώσεις».
Κική Πετρουλάκη: «Τα υψηλά δεδομένα καταγγελιών περιστατικών βίας δεν δείχνουν αύξηση της βίας, δείχνουν εμπιστοσύνη στο σύστημα προστασίας στο οποίο απευθύνονται. Στα νομικά ζητήματα, είναι πάρα πολλά εκείνα που μπορούν να διορθωθούν, όπως η αναστολή της παραγραφής των αδικημάτων τόσο για ανηλίκους όσο και για ενηλίκους αλλά και το χρονικό διάστημα το οποίο τα θύματα διαθέτουν για να καταγγείλουν».
Χαρά Χιόνη: «Θέλω να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο της ΟΝΝΕΔ για την τιμή να συμμετάσχω σε αυτή τη συζήτηση, καθώς και για την ευαισθητοποίηση της Οργάνωσης σε τέτοια θέματα. Θα ήθελα να αναφερθώ αρχικά στην ωριμότητα που επιδεικνύει πλέον η ελληνική κοινωνία απέναντι σε τέτοια ζητήματα, καθώς οι κοινωνικές ανάγκες είναι εκείνες που διαπλάθουν το νομικό πλαίσιο, όπως είδαμε να συμβαίνει στην περίπτωση της μετατροπής του βιασμού από πλημμέλημα σε κακούργημα. Αναφορικά με την ενδοοικογενειακή βία, ο σχετικός νόμος λειτουργεί αποτελεσματικά όμως αντιμετωπίζει τις γυναίκες λανθασμένα ως ευάλωτη κοινωνική ομάδα, αφού χαρακτηρίζει τη βία μεταξύ συζύγων ή συντρόφων που συνοικούν ως βία κατά αδυνάτων. Σχετικά με τις παραγραφές των αδικημάτων θα σταθώ σε ότι έχει να κάνει με τους ανηλίκους, μιας και σε περίπτωση κακουργήματος σε ανήλικο, η παραγραφή αυτού αναστέλλεται μέχρι την ενηλικίωση αλλά υπάρχει πληθώρα πλημμελημάτων σε βάρος ανηλίκων των οποίων η παραγραφή δεν αναστέλλεται, όπως για παράδειγμα οι γενετήσιες πράξεις με ανήλικο ή παρουσία αυτού, που έχει συμπληρώσει τα 14 χρόνια. Ορθότερη αντιμετώπιση θα ήταν η δυνατότητα αναστολής της παραγραφής τέτοιων αδικημάτων μέχρι και την ενηλικίωση καθώς και η παροχή επιπλέον χρόνου για την πραγματοποίηση της καταγγελίας. Πρόβλημα αποτελεί η νομική υπόσταση της κατάχρησης, μιας και παρότι ο βιασμός πλέον αποτελεί κακούργημα, οι γενετήσιες πράξεις που τελούνται επειδή ο δράστης εκμεταλλεύεται την εργασιακή σχέση του με το θύμα ή την ανάγκη του θύματος για εργασία αποτελούν πλημμελήματα, σε αντίθεση με άλλα αδικήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας. Επομένως, μια επιβαρυντική συνθήκη για τον δράστη λειτουργεί ελαφρυντικά, με αποτέλεσμα την επιβολή μικρότερης τιμωρίας και συντομότερης παραγραφής του αδικήματος. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να προβλεφθεί μια ταχύτερη διαδικασία εκδίκασης των σχετικών υποθέσεων, μιας και σήμερα περνούν 5 και 10 χρόνια μέχρι αυτές να εκδικαστούν, γεγονός που επιβαρύνει ψυχολογικά τόσο το θύμα όσο και τον κατηγορούμενο, σε περίπτωση που είναι αθώος ενώ απαραίτητη κρίνεται και η πρόβλεψη νομικής βοήθειας για τα θύματα, αφού σήμερα είναι σχεδόν αδύνατη η παροχή της από το κράτος. Τέλος, θα ήθελα να υπογραμμίσω τη σημασία του έργου που επιτελούν τα συμβουλευτικά κέντρα και να τονίσω τόσο την ανάγκη εξασφάλισης οικονομικών πόρων για τη βιωσιμότητα τους όσο και την κρισιμότητα της εκπαίδευσης των αρμόδιων οργάνων που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, όπως τα νοσοκομεία και οι αστυνομικοί ώστε να λειτουργούν αποτελεσματικότερα ως φορείς παραπομπής».
