Χρειάζεται συνεχής επιδημιολογική επιτήρηση και απαγόρευση των πτήσεων από ορισμένες χώρες της Αφρικής, μέχρι να έχουμε καλύτερη εικόνα της εξελισσόμενης κατάστασης, αναφέρει σε ανάρτηση του στο Facebook o καθηγητής Πολιτικής της Υγείας Ηλίας Μόσιαλος της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Λονδίνου (LSE), αναφερόμενος στην εμφάνιση μιας νέας αφρικανικής παραλλαγής με πολλές μεταλλάξεις.
Επισημαίνει, επίσης, ότι “και σε πολλές άλλες περιπτώσεις είχαμε ανησυχήσει πολύ αλλά τελικά, με εξαίρεση των ‘Αλφα και Δέλτα παραλλαγών, δεν αντιμετωπίσαμε ιδιαίτερα προβλήματα. Όποτε αν η νέα παραλλαγή είναι λίγο πιο επικίνδυνη αλλά λιγότερο μεταδοτική από τη Δέλτα, τότε ίσως να μην υπάρξει ιδιαίτερο πρόβλημα”.
Ο κ. Μόσιαλος αναφέρει ότι πράγματι “υπάρχει ανησυχία διεθνώς για τη νέα παραλλαγή του κορωνοϊού, που την αποκαλούν παραλλαγή Μποτσουάνα, μέχρι να μετονομαστεί και να της αποδοθεί ελληνικό γράμμα. Είναι λάθος βέβαια να την αποκαλούμε παραλλαγή Μποτσουάνα, γιατί ναι μεν η ύπαρξή της ταυτοποιήθηκε στην Μποτσουάνα, αλλά η παραλλαγή μπορεί να ξεκίνησε σε άλλη αφρικανική χώρα”.
Υπενθυμίζει ότι είχε “επισημάνει ήδη από τις αρχές της πανδημίας, ότι αν δεν έχουμε μαζικό εμβολιασμό της μεγάλης πλειοψηφίας των κατοίκων του πλανήτη, η πιθανότητα εμφάνισης νέων παραλλαγών ιδιαίτερα σε περιοχές με χαμηλά ποσοστά εμβολιασθέντων θα είναι μεγάλη. Δυστυχώς, στην Αφρική μόνο το 6,5% του πληθυσμού είναι πλήρως εμβολιασμένο”.
Τι ξέρουμε μέχρι στιγμής για αυτή την παραλλαγή; Όπως αναφέρει, “είχαμε αρχικά 4 περιπτώσεις στην Μποτσουάνα σε εμβολιασμένους. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περισσότερες περιπτώσεις και σε εμβολιασμένους και ανεμβολίαστους. Δεν ισχύει επίσης αυτό που έγραψαν διάφορα διεθνή μέσα ενημέρωσης ότι οι 4 περιπτώσεις αφορούσαν ασθενείς με HΙV. Το διέψευσε αυτό με ανακοίνωση της η Εθνική Επιτροπή για την αντιμετώπιση της νόσου Covid-19 της Μποτσουάνα. Υπάρχουν επίσης αρκετές περιπτώσεις στη Νότια Αφρική και μια στο Χονγκ Κονγκ που αφορά σε ταξιδιώτη από τη Νότια Αφρική”.
Γιατί όμως ανησυχούν οι υγειονομικές Αρχές στην Αφρική και σε άλλες χώρες; Διότι, όπως λέει ο κ. Μόσιαλος, “στη νέα παραλλαγή συνυπάρχουν 32 μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη ακίδα του ιού. Επειδή επίσης ανιχνεύθηκε και σε εμβολιασμένους, υπάρχει ανησυχία ότι ίσως τα εμβόλια να μην είναι αποτελεσματικά απέναντι σε αυτή την παραλλαγή. Λοιμώξεις όμως συμβαίνουν σε εμβολιασμένους και με την παραλλαγή Δέλτα. Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Το σημαντικό είναι, εάν η νέα παραλλαγή θα οδηγεί σε σημαντικό αριθμό σοβαρών λοιμώξεων. Ξέρουμε ότι τα εμβόλια είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της Δέλτα και αποτρέπουν τη σοβαρή λοίμωξη στη συντριπτική πλειονότητα των εμβολιασθέντων. Πάρα ταύτα ένα μικρό ποσοστό εμβολιασθέντων, γύρω στο 10-20%, θα νοσήσει ήπια”.
Γιατί ανησυχούν επομένως οι υγειονομικές αρχές για τη νέα παραλλαγή; Όπως εξηγεί, “γιατί φοβούνται ότι ο συνδυασμός των 32 μεταλλάξεων ίσως καταστήσει τη νέα παραλλαγή και πιο επικίνδυνη (αύξηση των περιστατικών με βαριά λοίμωξη και αύξηση της θνητότητας) και πιο μεταδοτική”.
Τι ξέρουμε μέχρι στιγμής; “Γνωρίζουμε ήδη αρκετές από τις 32 μεταλλάξεις γιατί τις βρήκαμε σε προηγούμενες παραλλαγές. ‘Αρα, γιατί ανησυχούμε τότε; Γιατί υπάρχουν και νέες μεταλλάξεις που συνυπάρχουν με τις ήδη γνωστές. Θα μάθουμε από εργαστηριακά πειράματα αν είναι επικίνδυνη η νέα παραλλαγή; Ίσως αλλά δεν θα είμαστε απολύτως σίγουροι”.
Ο κ.Μόσιαλος επισημαίνει ότι “και τους προηγούμενους μήνες ακούσαμε για άλλες παραλλαγές όπως αυτές της Καλιφόρνια, του Περού (Λάμδα), της Νέας Υόρκης, της Νιγηρίας, της Βραζιλίας, της Νότιας Αφρικής, ακόμα και τη Δέλτα plus”. “Η εμφάνισή τους είχε ανησυχήσει τις υγειονομικές Αρχές αρκετά, αλλά ευτυχώς τελικά δεν είχαν καμία σοβαρή υγειονομική επίπτωση. Για ορισμένες από αυτές τα εργαστηριακά ευρήματα έδειχναν ότι είτε θα είναι πιο επικίνδυνες ή ότι θα είχαν πολύ μεγάλη μεταδοτικότητα. Τι έγινε όμως τελικά; Επικράτησε η Δέλτα γιατί μεταδίδεται πολύ πιο εύκολα από τις άλλες παραλλαγές και όχι απλά προσπέρασε, αλλά κυριολεκτικά ‘κατάπιε’ -για να το πω απλά- τους ανταγωνιστές της. Όμως καταγράφεται αύξηση κρουσμάτων στη Νότια Αφρική. Εκεί τι γίνεται με την Δέλτα, θα αναρωτηθεί κάποιος; Ισχύει πως υπάρχει αύξηση. Αλλά μιλάμε για αύξηση σε μια χώρα που είχε μειώσει σημαντικά τη διασπορά της πανδημίας. Όποτε η νέα παραλλαγή ίσως να βρήκε έδαφος να επεκταθεί γιατί δεν κυκλοφορούσε πολύ η Δέλτα. Το ίδιο έγινε και με άλλες παραλλαγές για ένα διάστημα στο παρελθόν, αλλά εξαφανίστηκαν στον ανταγωνισμό με την Δέλτα”.
Ο κ. Μόσιαλος καταλήγει λέγοντας ότι “ο ρόλος των υγειονομικών Αρχών και των ειδικών δημόσιας υγείας δεν είναι η δημιουργία πανικού. Ο ρόλος τους έγκειται στην έγκαιρη διαπίστωση των προβλημάτων, την ψύχραιμη ανάλυσή τους με διεπιστημονική προσέγγιση, αλλά και στην έγκαιρη λήψη μέτρων όταν χρειάζονται”.
Το νέο στέλεχος
Σημειώνεται ότι το νέο μεταλλαγμένο στέλεχος του COVID-19 που περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό μεταλλάξεων στην περιοχή της εξωτερικής πρωτεΐνης spike, έχει χαρακτηριστεί ως B.1.1.529, ταυτοποιήθηκε στη Μποτσουάνα, και μέχρι σήμερα έχουν επιβεβαιωθεί 10 περιπτώσεις αυτού του στελέχους.
Προς το παρόν εκτός της Νότιας Αφρικής έχει ταυτοποιηθεί και σε έναν ταξιδιώτη στο Χονγκ Κονγκ που είχε επισκεφθεί τη Νότια Αφρική. Η βιβλιογραφία αναφορικά με το νέο στέλεχος ανασκοπήθηκε από τους καθηγητές της Ιατρικής του ΕΚΠΑ Δημήτριο Παρασκευή (Αναπληρωτής Καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής, επιστημονικός σύμβουλος ΕΟΔΥ), Θεοκλή Ζαούτη (Καθηγητής Παιδιατρικής και πρόεδρος ΕΟΔΥ) και Θάνο Δημόπουλο (Πρύτανης ΕΚΠΑ).
Παρότι ο αριθμός των περιστατικών B.1.1.529 είναι πολύ χαμηλός – τρία στη Μποτσουάνα, έξι στη Νότια Αφρική και ένα στο Χονγκ Κονγκ – είναι αξιοσημείωτο ότι το νέο στέλεχος ενσωματώνει 32 μεταλλάξεις στην περιοχή της εξωτερικής πρωτεΐνης του, αναφέρουν οι καθηγητές του ΕΚΠΑ. Οι μεταλλάξεις είναι οι: A67V, Δ69-70, T95I, G142D/Δ143-145, Δ211/L212I, ins214EPE, G339D, S371L, S373P, S375F, K417N, N440K, G446S, S477N, T478K, E484A, Q493K, G496S, Q498R, N501Y, Y505H, T547K, D614G, H655Y, N679K, P681H, N764K, D796Y, N856K, Q954H, N969K, L981F.
Ο μεγάλος αριθμός μεταλλάξεων καθιστά πιθανή την ύπαρξη διαφορετικών χαρακτηριστικών του ιού, αλλά ασφαλή συμπεράσματα αναφορικά με τα επιμέρους χαρακτηριστικά του στελέχους θα μπορούν να εξαχθούν μόνο αν πραγματοποιηθούν οι σχετικές μελέτες, καταλήγουν οι καθηγητές του ΕΚΠΑ.
