Το Κρεμλίνο επανέλαβε σήμερα τους ισχυρισμούς του ότι η Ουκρανία σκοπεύει να χρησιμοποιήσει «βρόμικη βόμβα», προειδοποιώντας τη Δύση ότι είναι επικίνδυνο να απορρίπτει τις θέσεις της Μόσχας. Η Ουκρανία, οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Γαλλία έχουν απορρίψει τους ισχυρισμούς της Μόσχας, τους οποίους έχουν εκφράσει αρκετοί Ρώσοι αξιωματούχοι τις τελευταίες ημέρες, σύμφωνα με τους οποίους το Κίεβο ετοιμάζεται να χρησιμοποιήσει «βρόμικη βόμβα», δηλαδή συμβατικά εκρηκτικά με ραδιοενεργό υλικό.
Στη διάρκεια σύντομης ενημέρωσης των δημοσιογράφων ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε ότι η στάση αυτή της Δύσης είναι «ανόητη» με δεδομένη τη σοβαρότητα της κατάστασης. Η Μόσχα δεν έχει προσφέρει στοιχεία για να στηρίξει τους ισχυρισμούς της.
«Είναι μια κάθε άλλο παρά σοβαρή προσέγγιση», σχολίασε ο Πεσκόφ αναφερόμενος στην αντίδραση των ΗΠΑ στους ισχυρισμούς της Ρωσίας. «Είναι μια προσέγγιση που δεν επιτρέπεται με δεδομένη τη σοβαρότητα του κινδύνου για τον οποίο μιλάμε (…) Για μία ακόμη φορά υπογραμμίζουμε τον μεγάλο κίνδυνο που ενέχουν τα σχέδια της Ουκρανίας σχετικά με μια βρόμικη βόμβα», υπογράμμισε ο Πεσκόφ.
Τι είναι η “βρόμικη βόμβα”
Οι «βρώμικες βόμβες» φοβούνται από καιρό ως πιθανό όπλο των τρομοκρατών, επειδή ο κύριος στόχος τους είναι να σπείρουν τον πανικό, τη σύγχυση και το άγχος εκτοξεύοντας ραδιενεργή σκόνη και καπνό στην ατμόσφαιρα. Σύμφωνα με τον Guardian, αν και δεν έχει καταγραφεί ποτέ βομβιστική επίθεση, δύο αποτυχημένες προσπάθειες πυροδότησης ενός τέτοιου μηχανισμού αναφέρθηκαν στη νότια ρωσική επαρχία της Τσετσενίας πριν από περισσότερες από δύο δεκαετίες.
Τεχνικά γνωστές ως συσκευές ραδιολογικής διασποράς, οι βρώμικες βόμβες είναι σχετικά πρωτόγονα, ανακριβή όπλα. Είναι πολύ πιο εύκολο και φθηνότερο στην κατασκευή τους από μια πυρηνική συσκευή και επίσης πολύ λιγότερο επικίνδυνα. Οι βρώμικες βόμβες χρησιμοποιούν συμβατικά εκρηκτικά, όπως δυναμίτη, τοποθετημένα δίπλα σε ραδιενεργό υλικό, το οποίο στη συνέχεια εκτοξεύεται προς τα έξω από τη δύναμη της έκρηξης. Η ποσότητα ραδιενεργού υλικού που διασπείρεται, αν και επικίνδυνη, δεν είναι απαραίτητα θανατηφόρα. Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε στη βόμβα θα μπορούσε να είχε ληφθεί από ραδιενεργές πηγές που χρησιμοποιούνται στην ιατρική και τη βιομηχανία ή από ερευνητικές εγκαταστάσεις.
«Μια βρώμικη βόμβα είναι πραγματικά εύκολο να κατασκευαστεί», λέει ο Scott Roecker, αντιπρόεδρος για το πρόγραμμα ασφάλειας πυρηνικών υλικών στο Nuclear Threat Initiative, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που εδρεύει στην Ουάσιγκτον. «Είναι μια ακατέργαστη συσκευή».
Τι ζημιά μπορεί να κάνει μια βρόμικη βόμβα;
Ο αριθμός των θυμάτων και η έκταση της ζημιάς από μια βρώμικη βόμβα εξαρτάται από πολλές μεταβλητές. Βασικός παράγοντας είναι η ποσότητα και το είδος των συμβατικών εκρηκτικών που χρησιμοποιούνται, που καθορίζουν το μέγεθος της έκρηξης. Η ποσότητα και το είδος των ραδιενεργών υλικών που απελευθερώνονται είναι άλλοι παράγοντες, όπως και οι καιρικές συνθήκες –ειδικά ο άνεμος– τη στιγμή της έκρηξης. Μια δυνητικά ευρεία περιοχή θα μπορούσε να μολυνθεί.
Οι περισσότερες βρώμικες βόμβες δεν εκπέμπουν αρκετή ακτινοβολία για να προκαλέσουν θάνατο ή ακόμα και σοβαρή ασθένεια. Τα χαμηλά επίπεδα έκθεσης σε ακτινοβολία συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα. Οι άνθρωποι μπορεί να μην γνωρίζουν εάν έχουν εκτεθεί επειδή η ακτινοβολία δεν μπορεί να δει, να μυρίσει ή να γευτεί.
Πόσο επικίνδυνη είναι μια βρόμικη βόμβα;
Ο κύριος αντίκτυπός του είναι ψυχολογικός, γι’ αυτό τέτοιες συσκευές αναφέρονται συχνά ως «όπλα μαζικής αναστάτωσης». Οι βρώμικες βόμβες δεν προορίζονται για χρήση στο πεδίο της μάχης, καθώς αναπτύσσονται πιο προφανώς σε αστικές περιοχές, είπε ο Roecker στον Guardian. «Είναι περισσότερο ένα ψυχολογικό όπλο. Όταν προσπαθείς να τρομάξεις τους ανθρώπους, να εκφοβίσεις τους ανθρώπους, θα χρησιμοποιούσες ένα τέτοιο όπλο», πρόσθεσε.
Η ραδιενεργή σκόνη και ο καπνός μπορούν να εξαπλωθούν μακριά και είναι επικίνδυνα εάν εισπνευστούν κοντά στην έκρηξη. Το ραδιενεργό νέφος πιθανότατα θα εξαπλωθεί σε πολλά μπλοκ, σύμφωνα με τον Roecker. Αλλά καθώς το ραδιενεργό υλικό εξαπλώνεται στην ατμόσφαιρα, γίνεται λιγότερο συμπυκνωμένο και επομένως λιγότερο επιβλαβές.
Βασικοί παράγοντες στην έκθεση στην ακτινοβολία είναι το είδος της ακτινοβολίας, το πόσο καιρό εκτίθεται κάποιος σε αυτήν και εάν η ακτινοβολία απορροφήθηκε μέσω του δέρματος, εισπνέεται ή καταναλώθηκε από το στόμα. Απαιτείται εξειδικευμένος εξοπλισμός για την ανίχνευση ακτινοβολίας. Μολυσμένα σπίτια, επιχειρήσεις και δημόσιες υπηρεσίες θα μπορούσαν να τεθούν εκτός ορίων για μήνες και να απαιτήσουν μια δαπανηρή επιχείρηση καθαρισμού.
