Αυτό που συμβαίνει με την ειδησεογραφική ιστοσελίδα Politico είναι αδιανόητο. Και πρέπει κυρίως να απασχολήσει την διευθυντική της ομάδα. Διότι εδώ δεν πρόκειται για αρθρογραφία ή έκφραση γνώμης.
της Σοφίας Βούλτεψη
Πρόκειται για μια στήλη καθαρά ρεπορταζιακή (Brussels Playbook) η οποία υπό την μορφή μικρών κειμένων δίνει την ειδησεογραφία γύρω από διάφορα θέματα της επικαιρότητας.
Μια τέτοια στήλη δεν θα έπρεπε να γίνεται αντικείμενο κριτικής και διαφωνιών. Γιατί υποτίθεται ότι απλά μεταφέρει facts, γεγονότα, απολύτως διασταυρωμένα και με τα πραγματικά στοιχεία. Αν αυτό δεν συμβαίνει, αν χρειάζονται επανορθώσεις και αν αυτά τα «ρεπορτάζ» χρησιμοποιούνται συνεχώς από την αντιπολίτευση της χώρας στην οποία αναφέρονται, τότε εκεί στην Axel Springer πρέπει να χτυπήσει κάποιο καμπανάκι.
Ειδικά αν τα ρεπορτάζ σου επικαλείται συνεχώς ο ΣΥΡΙΖΑ, το κόμμα που καταπάτησε κάθε έννοια Κράτους Δικαίου διορίζοντας πρόεδρο του Αρείου Πάγου στις τρεις τα ξημερώματα και κλείνοντας τις τράπεζες με πέντε Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, τότε δεν πρέπει να χτυπήσει καμπανάκι, αλλά καμπάνα!
Όσο και αν φωνάζει ο ΣΥΡΙΖΑ, η αλήθεια είναι ότι χθες, 25 Αυγούστου, το Politico, ανασκεύασε αυτά που η ανταποκρίτριά του έγραψε την προηγουμένη, 24 Αυγούστου.
Το κείμενο της 24ης Αυγούστου ανέφερε – και μάλιστα υπό τον υπότιτλο «ανακεφαλαίωση» (recap), κάτι που αποδεικνύει ότι συνειδητά αναφέρθηκε στο συγκεκριμένο κείμενο ως εμπεδωμένη πληροφορία: «Ο πρώην επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών, Παναγιώτης Κοντολέων, παραιτήθηκε στις αρχές του μήνα μετά από αποκαλύψεις ότι η ΕΥΠ είχε παράνομα παγιδέψει τα τηλέφωνα του ευρωβουλευτή Νίκου Ανδρουλάκη, αρχηγού του ΠΑΣΟΚ, και δημοσιογράφων.
Χθες, 25 Αυγούστου, το Politico επανήλθε υπό τον υπότιτλο «Διευκρίνηση» (clarification). Και έγραψε: «Το Playbook με χαρά διευκρινίζει σε σχέση με το ρεπορτάζ της Τετάρτης για το σκάνδαλο κατασκοπείας. Τα δύο υψηλόβαθμα στελέχη της κυβέρνησης Μητσοτάκη παραιτήθηκαν στις αρχές του μήνα για αυτό που η Αθήνα περιέγραψε ως «λανθασμένες ενέργειες στην διαδικασία μιας νόμιμης επισύνδεσης». Η παρακολούθηση του ηγέτη της αντιπολίτευσης διενεργήθηκε νόμιμα από την ελληνική υπηρεσία πληροφοριών ΕΥΠ. Η Αθήνα αρνείται κάθε ανάμιξη σε μια χωριστή αλλά παράνομη παρακολούθηση του ίδιου προσώπου με το Predator, που συνέβη περίπου την ίδια περίοδο».
Η διευκρίνηση της… ανακεφαλαίωσης
Επομένως, το Politico όχι μόνο ανασκεύασε αλλά είναι σαφές ότι για πρώτη φορά περιέγραψε την πραγματικότητα. Διαφορετικά, τι χρειαζόταν η διευκρίνιση μιας… ανακεφαλαίωσης;
Μάλιστα, στο σημείωμα της 25ης Αυγούστου υπήρχε νέα εκδοχή «ανακεφαλαίωσης», διαφορετική από αυτήν της προηγουμένης:
«Ο πρώην επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών, Παναγιώτης Κοντολέων και ο επικεφαλής του Γραφείου του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη παραιτήθηκαν στις αρχές του μήνα μετά από αποκαλύψεις ότι η υπηρεσία είχε παρακολουθήσει το τηλέφωνο του αρχηγού του σοσιαλιστικού κόμματος ΠΑΣΟΚ Νίκου Ανδρουλάκη, ο οποίος επίσης είναι ευρωβουλευτής». Το «παράνομα» πήγε περίπατο…
Το γεγονός ότι από την μια μέρα στην άλλη η παράνομη παρακολούθηση γίνεται νόμιμη σημαίνει ότι μέχρι χθες οι αναγνώστες του Politico δεν πληροφορούνταν την αλήθεια. Αυτό από δεοντολογικής πλευράς είναι άκρως προβληματικό. Είναι ένα πρόβλημα με βάθος και δεν αρκεί μια απλή διόρθωση στα πεταχτά.
Διότι όταν ανακεφαλαιώνεις, σημαίνει ότι έχει περάσει ικανός χρόνος για να έχεις διασταυρώσει και να έχεις γράψει το σωστό!
Όπως προβληματικό είναι και το (πολύ βιαστικό) κείμενο στήριξης προς την δημοσιογράφο του, στις 24 Αυγούστου, του Τζαμίλ Αντερλίνι, αρχισυντάκτη του ευρωπαϊκού τμήματος του Politico, όπου υπερασπίζεται την «ακρίβεια» των γραφομένων της.
Να μας συγχωρεί ο Τζαμίλ, αλλά το να γράφεις για παράνομη επισύνδεση, όταν την επομένη χρειάζεται να κάνεις διόρθωση για να μιλήσεις για νόμιμη δεν είναι και πολύ accurate (ακριβές).
Πάω τώρα στο θέμα για το οποίο πανηγυρίζει το Politico. Για την «αποκάλυψη» επιστολής του Τμήματος Δικαιοσύνης και Καταναλωτών της ΕΕ, της 29ης Ιουλίου, με αποδέκτη τον Μόνιμο Αντιπρόσωπο της Ελλάδας στις Βρυξέλλες, ο οποίος και απάντησε. Ως όφειλε και όπως η Ελλάδα έκρινε πως πρέπει να απαντήσει.
Και στην περίπτωση αυτή η «αποκάλυψη» ήταν στοχευμένη. Και στο στόχαστρό της είχε την Ελλάδα. Στη δήλωσή του ο κ. Αντερλίνι μας λέει πως ξανακοίταξε την επιστολή του Μόνιμου Αντιπροσώπου της Ελλάδας Ιωάννη Βράιλα και διαπίστωσε πως οι αναφορές της δημοσιογράφου ήταν ακριβείς.
Θα έπρεπε, όμως, να γνωρίζει ότι στη δημοσιογραφία οι αποσπασματικές αναφορές σε ένα θέμα αποτελούν την επιτομή της προπαγάνδας.
Μεγάλος θόρυβος για την Ελλάδα, στα μαλακά η Ισπανία
Όπως παρουσιάστηκε το συγκεκριμένο θέμα, προέκυπτε πως τέτοια επιστολή από το συγκεκριμένο Τμήμα της ΕΕ έλαβε μόνο η Ελλάδα. Ωστόσο, επιστολή έλαβαν και άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ισπανία.
Εδώ να σημειώσω ότι σε αντίθεση με όσα γράφει καθημερινά για την Ελλάδα, το Politico δεν έκανε την ίδια (καθημερινή) φασαρία για τις υποθέσεις παρακολουθήσεων στην Ισπανία, όπου αποκαλύφθηκαν νόμιμες παρακολουθήσεις των Καταλανών ηγετών και παράνομη παρακολούθηση του πρωθυπουργού Σάντσεθ και δύο υπουργών του.
Τα (λιγοστά) ρεπορτάζ ήταν «κανονικά» με αναφορές σε όσα είπαν οι Καταλανοί και σε όσα απάντησε η κυβέρνηση, με μακροσκελείς αναφορές σε όσα έχει πει η κυβερνητική εκπρόσωπος, σε όσα συμβαίνουν σε άλλες χώρες, στην παρακολούθηση Ευρωπαίων αξιωματούχων μεταξύ των οποίων ο Βέλγος Επίτροπος Δικαιοσύνης Ντιντιέ Ρέιντερς. Παράλληλα, η παρακολούθηση του Σάντσεθ παρουσιάστηκε με τον τίτλο «Το ευρωπαϊκό σκάνδαλο κατασκοπείας μόλις χτύπησε τα ανώτατα αξιώματα της ηπείρου»!
Σε αντίθεση με όσα γράφονται καθημερινά τώρα υπό τον τίτλο «Το ελληνικό σκάνδαλο κατασκοπείας».
Για τους άλλους το πρόβλημα είναι πανευρωπαϊκό, για την Ελλάδα… σκάνδαλο!
Δηλαδή, όταν το Politico γράφει για τις άλλες χώρες, το πρόβλημα είναι πανευρωπαϊκό και πρέπει να ασχοληθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Όταν γράφει για την Ελλάδα, την εμφανίζει ως μοναδική περίπτωση – αφού δεν κάνει νύξη σε άλλες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα στην παρακολούθηση του τηλεφώνου της καγκελαρίου Μέρκελ, στην οποία αναφέρθηκε με αφορμή την Ισπανία.
Αλήθεια, τι γίνεται εδώ; Δεν είναι τόσο καλοί και ακριβείς και αποκαλυπτικοί οι υπόλοιποι δημοσιογράφοι (100 τον αριθμό) του ευρωπαϊκού τμήματος του Politico; Μόνο στην Ελλάδα ανθεί η ερευνητική και αποκαλυπτική δημοσιογραφία;
Επιστρέφω στην Επιστολή του Τμήματος Δικαιοσύνης και Καταναλωτών της ΕΕ, που παρουσιάστηκε ως εάν μόνο η Ελλάδα είχε λάβει τέτοια επιστολή.
Προφανώς οι «ερευνητές» δεν ενδιαφέρθηκαν να πληροφορηθούν για ποιον λόγο έφτασαν αυτές οι επιστολές σε διάφορες χώρες. Παρά το γεγονός ότι με αφορμή ακριβώς το πανευρωπαϊκό φαινόμενο των παρακολουθήσεων, το ίδιο το Politico είχε στηλιτεύσει την αδιαφορία της Κομισιόν. Κάτι έπρεπε να τους κάνει κλικ αν δεν ενδιαφέρονταν να ασχοληθούν μόνο με την Ελλάδα.
Με την συγκεκριμένη επιστολή το Τμήμα Δικαιοσύνης ζητούσε να πληροφορηθεί για τη νομοθεσία των διαφόρων χωρών όσον αφορά στην επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων – ειδικά μετά της περί του Predator αποκαλύψεις.
Ούτε αυτό το ήξερε το Politico;
Ανοίγω πάλι μια παρένθεση για να ενημερώσω το Politico ότι ο ΣΥΡΙΖΑ που σκούζει και η ιστοσελίδα αναπαράγει τις κραυγές του (Greek opposition parties are crying foul) ότι η σχετική ευρωπαϊκή οδηγία που έπρεπε να είχε ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο ως τις 6/5/2018, ουδέποτε ενσωματώθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό έγινε στις 29/8/2019 με το νόμο 4624/2019. Επί Νέας Δημοκρατίας, δηλαδή.
Πώς διέφυγε αυτό από την δημοσιογραφική πρακτική ακρίβειας;
Ας δούμε τώρα για ποιον λόγο έστειλε αυτές τις επιστολές το συγκεκριμένο τμήμα. Την απάντηση την είχε δώσει ήδη με το ρεπορτάζ του της 2ας Μαΐου 2022 το ίδιο το Politico. Όπως έγραψε, «μέχρι στιγμής η Κομισιόν αγνοεί τις προτροπές για δράση, επιμένοντας ότι είναι θέμα των κρατών να ερευνούν». Πρόσθετε μάλιστα το Politico ότι ανώτατοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν επιδείξει μια… ιπποτική στάση, ότι η «ψηφιακή τσαρίνα» Επίτροπος Μαργκρέτε Βεστάγκερ «εμφανίστηκε να υποβαθμίζει την απειλή από το Πήγασος και ότι ο Επίτροπος Δικαιοσύνης Ντιντιέ Ρέιντερς αρνήθηκε ότι ενημερώθηκε για πιθανή επίθεση στο κινητό του»!
Αφού, λοιπόν, το Politico τα γνώριζε όλα αυτά, γνώριζε δηλαδή την στάση της Κομισιόν, έπρεπε να μπουν ψύλλοι στ’ αυτιά των δημοσιογράφων και των διευθυντών του.
Η πραγματικότητα είναι ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάσισε τον Μάρτιο του 2022 για την σύσταση της Επιτροπής PEGA (από το ΠΗΓΑΣΟΣ), η οποία θα παραδώσει πόρισμα με συστάσεις εντός 12 μηνών από την δημιουργία της.
Οι πραγματικοί λόγοι της επιστολής
Τα μέλη της Επιτροπής που είναι διακομματική και ο πρόεδρός της προέρχεται από το Λαϊκό Κόμμα έχουν διακηρύξει την ενόχλησή τους για το γεγονός ότι η Κομισιόν αδιαφορεί και επιμένει ότι πρόκειται για θέμα που πρέπει να αντιμετωπίσει το κάθε κράτος μέλος, με βάση τη νομοθεσία του και τους Κανονισμούς της ΕΕ. Διότι, όπως αναφέρει η Κομισιόν, πρόκειται για θέματα εθνικής ασφαλείας κάθε κράτους μέλους.
Μάλιστα, ο πρόεδρος της Επιτροπής Γερούν Λενάερς δήλωσε απογοητευμένος από την προσέγγιση της Κομισιόν. Ειδικά μετά την δήλωση του Επιτρόπου Προϋπολογισμού Γιοχάνες Χαν, που είπε συγκεκριμένα ότι «η εξέταση αυτών των ζητημάτων είναι ευθύνη του κάθε κράτους μέλους», υπενθυμίζοντας ότι αυτά ρυθμίζονται αυστηρά από την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Με δεδομένα όλα αυτά, όταν ένας δημοσιογράφος βρίσκει μια επιστολή από την Κομισιόν, θα έπρεπε να καταλάβει ότι συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο από αυτό που παρουσιάστηκε.
Ότι δηλαδή η Επιτροπή για να επιβεβαιώσει και να δικαιώσει την απρόθυμη στάση της ζητά να μάθει αν οι χώρες – μέλη έχουν την αναγκαία νομοθεσία. Οπότε να μπορεί να νίπτει τας χείρας της χωρίς τύψεις.
Έτσι κάνουν οι ερευνητές δημοσιογράφοι και τα μεγάλα εκδοτικά συγκροτήματα. Ειδικά αν διαθέτουν στήλη υπό τον τίτλο «Brussels Playbook».
Τέλος – και για όποια αξία έχει, αλλά καλό είναι να τα γνωρίζουμε όλα – η αμερικανική ιστοσελίδα Politico, που ιδρύθηκε το 2007, εξαγοράστηκε τον Οκτώβριο του 2021 από τον γερμανικό εκδοτικό οίκο Axel Springer, που εκδίδει και την «Bild». Από τον Φεβρουάριο του 2022, απέκτησε νέα Διευθύνουσα Σύμβουλο, την έμπειρη Γκόλι Σεϊχολεσλάμι, που, μεταξύ άλλων, έχει αναλάβει την αποστολή να δημιουργήσει την «κουλτούρα του ενός Politico σε όλες τις ενημερωτικές ομάδες».
Ας κάνει μια προσπάθεια και για την ομάδα της στην Ελλάδα…
*Σοφία Βούλτεψη, Βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών, υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, δημοσιογράφος
