«Θα τραβήξει άραγε ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν την πυρηνική σκανδάλη;», διερωτάται άρθρο της αμερικανικής εφημερίδας Washington Post.
Για τους παρατηρητές του Κρεμλίνου που προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν τις πυρηνικές απειλές του Ρώσου ηγέτη, εάν δηλαδή απλά μπλοφάρει, δεν υπάρχει πιο δύσκολο και πιεστικό ερώτημα. Προς το παρόν, οι αναλυτές θεωρούν ότι ο κίνδυνος να χρησιμοποιήσει το μεγαλύτερο πυρηνικό οπλοστάσιο στον κόσμο εξακολουθεί να είναι χαμηλός.
Για την CIA, δεν υπάρχουν σημάδια επικείμενης ρωσικής πυρηνικής επίθεσης. Ωστόσο, οι δεσμεύσεις του Ρώσου ηγέτη ότι θα χρησιμοποιήσει «όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας» για να υπερασπιστεί τη Ρωσία ενώ μαίνεται ο πόλεμος στην Ουκρανία, λαμβάνονται πολύ σοβαρά υπόψη. Και ο ισχυρισμός του την Παρασκευή ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες «δημιούργησαν προηγούμενο» ρίχνοντας ατομικές βόμβες στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενίσχυσε περαιτέρω τους φόβους για χρήση πυρηνικών.
Ο Λευκός Οίκος έχει προειδοποιήσει τη Ρωσία για «καταστροφικές συνέπειες εάν ο Πούτιν κάνει χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Οι παρατηρητές του Κρεμλίνου προσπαθούν εναγωνίως να κατανοήσουν τις κινήσεις του επισημαίνοντας όμως ότι δεν μπορούν να είναι σίγουροι για το τι σκέφτεται ή ακόμα και αν είναι λογικός και καλά ενημερωμένος.
Ο πρώην πράκτορας της KGB έχει επιδείξει την όρεξή του για ρίσκο και επιθετικότητα. Είναι δύσκολο, ακόμη και για τις δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών με κατασκοπευτικούς δορυφόρους, να καταλάβουν εάν ο Πούτιν μπλοφάρει ή σκοπεύει πραγματικά να σπάσει το ταμπού των πυρηνικών.
«Δεν βλέπουμε κανένα στοιχείο σήμερα στην υπηρεσία πληροφοριών των ΗΠΑ ότι πλησιάζει πιο κοντά στην πραγματική χρήση τους, ότι υπάρχει άμεσος κίνδυνος χρήσης τακτικών πυρηνικών όπλων», δήλωσε στο CBS News, ο διευθυντής της CIA Ουίλιαμ Μπερνς.
«Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να το λάβουμε στα σοβαρά, να προσέχουμε για σημάδια πραγματικής προετοιμασίας», πρόσθεσε.
Για τους παρατηρητές του Κρεμλίνου, οι επόμενες κινήσεις του Πούτιν είναι σπαζοκεφαλιά ως ένα βαθμό επειδή δεν βλέπουν πώς η πυρηνική δύναμη θα μπορούσε να βοηθήσει σημαντικά στην αντικατάσταση των στρατιωτικών απωλειών της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Τα ουκρανικά στρατεύματα δεν χρησιμοποιούν πολλά τανκς για να καταστρέψουν τις ρωσικές δυνάμεις και μερικές φορές η μάχη έχει μικρπή διάρκεια κυρίως στα χωριά. Τι θα μπορούσαν λοιπόν να στοχεύουν οι ρωσικές πυρηνικές δυνάμεις με νικηφόρο αποτέλεσμα; «Τα πυρηνικά όπλα δεν είναι ένα μαγικό ραβδί», επισημαίνει ο Αντρέι Μπακλίτσκιβ , επιστήμονας στο Ινστιτούτο Έρευνας για τον Αφοπλισμό του ΟΗΕ, ο οποίος ειδικεύεται στον πυρηνικό κίνδυνο. «Δεν είναι κάτι που απλώς χρησιμοποιείς και σου λύνουν όλα τα προβλήματά σου», προσθέτει.
Οι αναλυτές ευελπιστούν ότι το ταμπού που περιβάλλει τα πυρηνικά όπλα είναι αντικίνητρο. Η φρικτή κλίμακα του ανθρώπινου πόνου στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι μετά την καταστροφή των ιαπωνικών πόλεων με ατομικές βόμβες στις 6 και 9 Αυγούστου του 1945 από τις ΗΠΑ, είναι ένα ισχυρό επιχείρημα κατά της επαναλαμβανόμενης χρήσης τέτοιων όπλων. Οι επιθέσεις αυτές προκάλεσαν τον θάνατο 210.000 ανθρώπων.
Έκτοτε καμία χώρα δεν έχει χρησιμοποιήσει πυρηνικό όπλο. Οι αναλυτές μαντεύουν ότι, ακόμη και ο Πούτιν μπορεί να δυσκολευτεί να γίνει ο πρώτος παγκόσμιος ηγέτης μετά τον πρόεδρο των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν που θα βάλει πυρηνική φωτιά.
«Είναι ακόμα ταμπού στη Ρωσία να ξεπεράσει αυτό το όριο», δηλώνει η Ντάρα Μάσικοτ, ερευνήτρια σε θέματα πολιτικής στο ερευνητικό ινστιτούτο RAND Corp. και πρώην αναλύτρια των ρωσικών στρατιωτικών δυνατοτήτων στο Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ. «Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες αποφάσεις στην ιστορία της ανθρωπότητας », επισημαίνει από την πλευρά του ο Μπακλίτσκιβ. Η αντίδραση αυτή θα μπορούσε να μετατρέψει τον Πούτιν σε παγκόσμιο παρία.
«Το σπάσιμο του πυρηνικού ταμπού θα επέβαλε, τουλάχιστον, πλήρη διπλωματική και οικονομική απομόνωση της Ρωσίας», εκτιμά από την πλευρά του ο Σίντχαρτ Καουσάλ, ερευνητής στο Royal United Services Institute στο Λονδίνο που ειδικεύεται στην άμυνα και την ασφάλεια.
Τα πυρηνικά όπλα μεγάλου βεληνεκούς που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει η Ρωσία σε μια άμεση σύγκρουση με τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι έτοιμα για μάχη. Αλλά τα αποθέματά της με κεφαλές μικρότερης εμβέλειας – τα λεγόμενα τακτικά όπλα που ο Πούτιν μπορεί να μπει στον πειρασμό να χρησιμοποιήσει στην Ουκρανία – δεν είναι, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές. «Όλα αυτά τα όπλα είναι αποθηκευμένα», εξηγεί ο Πάβελ Πόντβιγκ, ένας άλλος ανώτερος ερευνητής που ειδικεύεται στα πυρηνικά όπλα στη δεξαμενή σκέψης του ΟΗΕ για τον αφοπλισμό στη Γενεύη.
«Πρέπει να τα βγάλετε από το καταφύγιο, να τα φορτώσετε σε φορτηγά» και μετά να τα «παντρέψετε» με πυραύλους ή άλλα συστήματα παράδοσης, τονίζει. Η Ρωσία δεν έχει δημοσιεύσει τον πλήρη κατάλογο των τακτικών πυρηνικών όπλων της και των δυνατοτήτων τους. Ο Πούτιν θα μπορούσε να διατάξει κρυφά την προετοιμασία τους για αιφνιδιαστική χρήση.
Αλλά η απροκάλυπτη αφαίρεση όπλων από την αποθήκευση είναι επίσης μια τακτική που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ο Πούτιν για να αυξήσει την πίεση χωρίς να τα χρησιμοποιήσει. Θα περίμενε ότι οι δορυφόροι των ΗΠΑ θα εντόπιζαν τη δραστηριότητα και ίσως ήλπιζε ότι η απογύμνωση των πυρηνικών του….δοντιών θα μπορούσε να τρομάξει τις δυτικές δυνάμεις που στηρίζουν την Ουκρανία.
«Αυτό θα έπαιζε ρόλο σε μεγάλο βαθμό για τους Ρώσους….κάθε κλιμάκωση παρέχει στην άλλη πλευρά και μια απειλή αλλά (επίσης) ένα πλαίσιο για να διαπραγματευτεί με τη Ρωσία», είπε ο Kάουσαλ προσθέτοντας ότι:
«Υπάρχει ένα είδος γραμματικής για την πυρηνική σηματοδότηση και την ακραία νοοτροπία, και μια λογική σε αυτό που είναι κάτι περισσότερο από απλά, ξέρετε, ένας τρελός μια μέρα αποφασίζει να περάσει σε τέτοιου είδους καταστάσεις.
Οι αναλυτές αναμένουν επίσης να υπάρξουν επίσης άλλες κλιμακώσεις, συμπεριλαμβανομένων των αυξημένων ρωσικών επιδρομών στην Ουκρανία χρησιμοποιώντας μη πυρηνικά όπλα.
«Δεν νομίζω ότι θα υπάρξει έκπληξη από την πλευρά της Ρωσίας», είπε ο Νικολάι Σόκοφ, ο οποίος συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις για τον έλεγχο των εξοπλισμών όταν εργαζόταν για το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας και τώρα βρίσκεται στο Κέντρο Αφοπλισμού και Μη Διάδοσης της Βιέννης. «Η απόφαση να σκοτωθούν εν ψυχρώ δεκάδες και εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, είναι μια σκληρή απόφαση. Όπως θα έπρεπε να είναι, είπε.
Ο Πούτιν μπορεί να ελπίζει ότι οι απειλές από μόνες τους θα επιβραδύνουν τις προμήθειες όπλων της Δύσης στην Ουκρανία και θα κερδίσουν χρόνο για να εκπαιδεύσουν 300.000 επιπλέον στρατεύματα που κινητοποιεί, προκαλώντας διαμαρτυρίες και μία φυγή ανδρών που θα μπορούσαν να επιστρατευτούν.
Αλλά εάν η Ουκρανία συνεχίσει να φρενάρει την εισβολή και ο Πούτιν βρεθεί ανίκανος να κρατήσει υπό τον έλεγχό του ότι έχει καταλάβει, οι αναλυτές εκφράζουν φόβους για αυξανόμενο κίνδυνο να αποφασίσει ότι οι μη πυρηνικές επιλογές του εξαντλούνται.
«Ο Πούτιν καταργεί πραγματικά πολλές γέφυρες πίσω του αυτή τη στιγμή, με τη μερική επιστράτευση για την προσάρτηση νέων εδαφών», είπε η ερευνήτρια Μασίκοτ του ινστιτούτου RAND. «Υποδηλώνει ότι θέλει να κερδίσει τον πόλεμο με τους όρους του», «Ανησυχώ πολύ για το πού θα μας οδηγήσει αυτό …», προσθέτει.
