Το ζήτημα που θέτουν τα στελέχη του Foundation for Defense of Democracies του περιοδικού «Newsweek», μέσα από ένα άρθρο γνώμης, για το εάν η Τουρκία είναι ένας αξιόπιστος εταίρος του ΝΑΤΟ για να αποκτήσει τα μαχητικά F-35, είναι ένας καταπέλτης για την Άγκυρα και ειδικά για τον Ερντογάν, αλλά και τον υπουργό του, των επί των Εξωτερικών, τον Χακάν Φιντάν.
Στο άρθρο αυτό επισημαίνεται ότι η Τουρκία είναι σύμμαχος του ΝΑΤΟ, αλλά δεν αξίζει να συμπεριληφθεί στο «κλαμπ» των F-35, που περιλαμβάνει τους 19 πιο στενούς εταίρους των ΗΠΑ.
Το ζήτημα όμως αυτό είναι γενικότερο και δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στο θέμα των F-35. Σε κάθε κρίση του διεθνούς συστήματος, επανέρχεται η ίδια ερώτηση: μπορεί η Άγκυρα να λογίζεται ως αξιόπιστος σύμμαχος για τη Δύση;
Η απάντηση είναι πια ξεκάθαρη: Όχι!
Όχι μόνο γιατί η Τουρκία του Ερντογάν απομακρύνεται από τις δημοκρατικές αρχές, οι οποίες ενώνουν τη Δύση, αλλά και γιατί έχει υιοθετήσει μία επικίνδυνη, ασταθή και επιθετική εξωτερική πολιτική που την καθιστά αναξιόπιστη στο πιο κρίσιμο επίπεδο: αυτό της στρατηγικής εμπιστοσύνης!
Η Τουρκία, τα τελευταία χρόνια, δεν συμπεριφέρεται ως μέρος της Δύσης... Συμπεριφέρεται ως κράτος-τρομοκράτης που παζαρεύει με βάση την ισχύ του. Η αγορά των ρωσικών S-400, η προσέγγιση με Μόσχα και Τεχεράνη και η άρνηση ευθυγράμμισης με τις δυτικές κυρώσεις μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.
Η Άγκυρα φέρεται σαν να χρησιμοποιεί τις κρίσεις για να εκβιάζει: άνοιγμα ή κλείσιμο των συνόρων στους πρόσφυγες, μπλόκο στην ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, στρατιωτικές επεμβάσεις σε Συρία, Ιράκ, Λιβύη, Καύκασο, περιοχές της Υποσαχάριας Αφρικής και απειλές κατά Ελλάδας και Κύπρου. Η Τουρκία χρησιμοποιεί το ΝΑΤΟ ως διαπραγματευτικό χαρτί, όχι ως πλαίσιο κοινών δεσμεύσεων.
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η επιδείνωση των σχέσεων Άγκυρας και Ιερουσαλήμ –του πλέον προκεχωρημένου φυλακίου της Δύσης στη Μέση Ανατολή– με την ταυτόχρονη ισχυρή στήριξη στις τρομοκρατικές οργανώσεις Χαμάς και Χεζμπολάχ, αποτελεί μια ακόμη απόδειξη της μεταστροφής της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Η ρητορική και οι ενέργειες της Τουρκίας, ειδικά στο πλαίσιο του παλαιστινιακού ζητήματος, την αποξενώνουν περαιτέρω από τη δυτική στρατηγική στη Μέση Ανατολή, ενώ παράλληλα ενισχύει τον άξονα Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ-Αιγύπτου, με στήριξη από ΗΠΑ και Γαλλία.
Με βάση τα παραπάνω, η Τουρκία δεν ακολουθεί μια «ανεξάρτητη πολιτική». Εχει αποφασίσει πως μπορεί να είναι μέρος της Δύσης και ταυτόχρονα απέναντί της!
Αυτό όμως είναι αδύνατον.
Η αξιοπιστία δεν μετριέται με το κατά πόσο εξυπηρετείς περιστασιακά τα συμφέροντα των συμμάχων σου. Μετριέται με το αν είσαι έτοιμος να στηρίξεις κοινές αξίες και κοινούς στόχους, ακόμα και όταν είναι δύσκολο ή ασύμφορο. Η Τουρκία του σήμερα αποδεικνύει καθημερινά πως αυτό δεν είναι στις προτεραιότητές της.
Η Δύση πρέπει να πάψει να αυταπατάται. Η συμπεριφορά της Τουρκίας υποδεικνύει ότι πρέπει να αντιμετωπίζεται από ΗΠΑ και Ευρώπη περισσότερο ως ένας «σύμμαχος κατά περίπτωση», που δεν είναι και δεν θα γίνει ποτέ αξιόπιστος στρατηγικός εταίρος.
Η εποχή που η Τουρκία μπορούσε να θεωρείται δεδομένος σύμμαχος έχει τελειώσει. Η αναθεώρηση της σχέσης Δύσης-Τουρκίας, στη βάση της ρεαλιστικής αποτίμησης των εξελίξεων, δεν αποτελεί πλέον επιλογή αλλά αναγκαιότητα. Είναι καιρός να το παραδεχτούμε ανοιχτά.
