Η ελληνική πολιτική σκηνή ζει ξανά ένα γνώριμο θέατρο σκιών: η διαπλοκή για μία ακόμη φορά ρίχνει τη ζαριά της για να σώσει ό,τι μπορεί από την καταρρέουσα επιρροή της. Και σε αυτό το απελπισμένο παιχνίδι, ο Αλέξης Τσίπρας εμφανίζεται ως το πρόσωπο-στοίχημα, ο «χρυσός χορηγούμενος» που καλείται να σηκώσει στις πλάτες του την επιβίωση ενός συστήματος που έχει φθαρεί όσο ποτέ.
Δεν χρειάζεται να πάμε πολύ πίσω: ο Τσίπρας εκλέχθηκε πρωθυπουργός το 2015 με σημαία την κάθαρση, το «ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς» και την υπόσχεση να τα βάλει με «νταβατζήδες» και κατεστημένα συμφέροντα. Σήμερα, οι ίδιοι κύκλοι που τότε έτρεμαν την πρώτη φορά Αριστερά είναι αυτοί που τον προβάλλουν ξανά ως σωσίβιό τους. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: το αφήγημα περί «αντισυστημικού Τσίπρα» κατέρρευσε πλήρως.
Δίκτυο συμφερόντων
Πολιτικοί παρατηρητές πιστεύουν ότι ο όρος δεν αφορά απλώς έναν επιχειρηματία, αλλά ένα ολόκληρο δίκτυο συμφερόντων –από εκδοτικά συγκροτήματα μέχρι εργολάβους και ενεργειακά λόμπι– που βλέπουν στον Τσίπρα τον τελευταίο τους άσο. Με άλλα λόγια, ο πρώην πρωθυπουργός δεν είναι παρά η πολιτική βιτρίνα ενός παρασκηνίου που τρέμει την οριστική του εξαφάνιση.
Η εικόνα είναι πλέον προφανής: άρθρα, τηλεοπτικά πάνελ, ακόμα και «φιλικά χτυπήματα στην πλάτη» από συγκεκριμένους οικονομικούς παίκτες δεν αποτελούν ένδειξη συμπάθειας, αλλά ξεκάθαρη επένδυση. Μια επένδυση με στόχο να στηθεί ξανά ένα δίπολο εξουσίας, όπου η διαπλοκή θα έχει λόγο και ρόλο.
Ο ΣΥΡΙΖΑ –το κόμμα στο οποίο ανήκει ακόμα και σήμερα ο Αλέξης Τσίπρας– είναι διαλυμένος και βυθισμένος στην εσωστρέφειά του. Ο ίδιος ο πρώην πρωθυπουργός έχει χάσει το προνόμιο του «άφθαρτου», ενώ το όνομά του συνδέεται –μέσω δημοσιευμάτων– με παρασκηνιακές συνεννοήσεις με διάφορα επιχειρηματικά κέντρα.
Παρά ταύτα, η διαπλοκή δεν έχει άλλη επιλογή. Γνωρίζει ότι οι νέες δυνάμεις δεν ελέγχονται εύκολα, ότι η κοινωνία δεν εμπιστεύεται πλέον «παραδοσιακούς μεσάζοντες». Ετσι, στρέφεται ξανά σε εκείνον που ξέρει το παιχνίδι και χρωστάει πολλά στο σύστημα που κάποτε κατήγγειλε.
Αν υπάρχει κάτι που χαρακτηρίζει τη μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ, είναι η απώλεια του περίφημου «ηθικού πλεονεκτήματος». Από την υπόσχεση για «πόλεμο στη διαπλοκή», περάσαμε στις «καλές σχέσεις» με μεγαλοκαναλάρχες και όχι μόνο.
Η σημερινή στήριξη που απολαμβάνει ο Α. Τσίπρας από συγκεκριμένα μέσα ενημέρωσης είναι η πιο τρανταχτή απόδειξη ότι η σχέση του με τη διαπλοκή δεν ήταν ποτέ συγκρουσιακή, αλλά απλώς διαπραγματευτική. Και τώρα, στην πιο δύσκολη στιγμή, η διαπλοκή τού χτυπά ξανά την πόρτα, απαιτώντας αντάλλαγμα για την πολιτική στήριξή της.
Δεν είναι τυχαίο ότι κάθε εμφάνιση του Α. Τσίπρα «αγιογραφείται» από ορισμένα ΜΜΕ. Στήνεται η εικόνα ενός «διωκόμενου» ηγέτη που επιστρέφει για να δικαιωθεί. Στην πραγματικότητα, είναι η προπαγανδιστική μηχανή που δουλεύει υπερωρίες, με γραμμή από εκείνους που έχουν συμφέρον να τον ξαναφέρουν στο παιχνίδι.
Οι ίδιοι πολιτικοί παρατηρητές πιστεύουν ότι υπάρχει όμως ένα πρόβλημα που οι «χορηγοί» δεν υπολογίζουν: η κοινωνία. Οι πολίτες θυμούνται. Θυμούνται τα capital controls, τα ψεύτικα «σκισίματα μνημονίων», τη βαριά φορολογία, τη Συμφωνία των Πρεσπών που δίχασε, τα παιχνίδια εξουσίας πίσω από κλειστές πόρτες. Και κυρίως θυμούνται ότι ο Α. Τσίπρας δεν πολέμησε ποτέ τη διαπλοκή – απλώς τη διαχειρίστηκε με διαφορετικούς όρους.
Αυτός είναι και ο λόγος που η «συγκεκριμένη ζαριά» μοιάζει καταδικασμένη. Όσα χρήματα κι αν επενδυθούν, όση προβολή κι αν του δοθεί, ο κόσμος δεν πείθεται εύκολα πια. Ο μύθος έχει καταρρεύσει και το προσωπικό κεφάλαιο του Τσίπρα έχει σε μεγάλο βαθμό εξαντληθεί.
Τον βαφτίζουν «θύμα»
Οι ίδιοι κύκλοι επιχειρούν να τον «αναστήσουν» τεχνητά, τον προβάλλουν ως δήθεν λύση, τον βαφτίζουν «θύμα» για να τον μετατρέψουν ξανά σε όχημα εξουσίας. Όμως, η κοινωνία έχει αλλάξει. Δεν αρκείται σε επικοινωνιακά τρικ ούτε σε... χορηγούμενους μεσσίες.
Το σημερινό πολιτικό τοπίο στην Ελλάδα δεν χρειάζεται άλλους σωτήρες με «χρυσούς χορηγούς», αλλά πραγματική ρήξη με το σύστημα που γέννησε τη διαπλοκή. Και για πολλούς ο Α. Τσίπρας, αντί να την γκρεμίσει, αποδείχθηκε τελικά ο πιο πιστός υπηρέτης της. Οι όποιες εξελίξεις σχετικά με το κόμμα του την προσεχή άνοιξη, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο θα προσανατολιστούν τα διάφορα συμφέροντα απέναντί του, θα βοηθήσουν ώστε να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για το πώς «παίζεται το πολιτικό παιχνίδι».
