«Είναι χρέος μας αυτό το σχέδιο να το υλοποιήσουμε. Εσείς πρώτα από όλα θα είστε οι πιο αυστηροί κριτές μας. Και αυτοί οι οποίοι θα μας υποδεικνύετε πάντα να κινηθούμε πιο γρήγορα ή θα μας διορθώνετε όποτε υπάρχουν επιμέρους αστοχίες οι οποίες να γνωρίζετε, πάντως, ότι δεν θα προκύψουν λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος ή λόγω πραγματικού νοιαξίματος για να αντιμετωπίσουμε αυτό το εξαιρετικά σύνθετο ζήτημα», ανέφερε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη διαδικτυακή συζήτηση για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, ότι «η κατάρτιση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης αποτελεί ένα πρώτο βήμα. Προφανώς και θα κριθούμε τελικά στην υλοποίησή του. Και για αυτό και στέκομαι με πολύ μεγάλη προσοχή στο γεγονός ότι έχουμε πια ένα μηχανισμό παρακολούθησης και αξιολόγησης όλων των επιμέρους δράσεων που αναπτύσσονται σε έξι πυλώνες με 30 στόχους. Πραγματικά όποιος μπει στον κόπο να το διαβάσει καταδεικνύει τη περιπλοκότητα αυτού του εγχειρήματος γιατί κάθε κατηγορία ατόμων με αναπηρία έχει τη δική της ιδιαιτερότητα και χρήζει μιας διαφορετικής αντιμετώπισης. Αυτό που θα έπρεπε να είναι οριζόντιο είναι το πραγματικό νοιάξιμο μιας κοινωνίας η οποία δεν αφήνει κανέναν πίσω».
Στη διαδικτυακή συζήτηση με τον Πρωθυπουργό και τον Υπουργό Επικρατείας, Γιώργο Γεραπετρίτη που πραγματοποιήθηκε υπό τον συντονισμό του Έλληνα Παραολυμπιονίκη στο άθλημα της Κολύμβησης, Αντώνη Τσαπατάκη, συμμετείχαν η Χρυσέλλα Λαγαρία, συνιδρύτρια του Black Light, η Χριστιάνα Ζώτου, εκπαιδεύτρια κινητικότητας και προσανατολισμού τυφλών, υπεύθυνη συντονισμού στην Αμυμώνη (σύλλογος για παιδιά και ενήλικες με προβλήματα όρασης και πρόσθετες αναπηρίες), ο Νίκος Γαλάνης, εκπαιδευτικός Νοηματικής Γλώσσας, ο Νίκος Ρούσσος, ιδιοκτήτης επιχείρησης βιολογικών προϊόντων στη Σύρο και αθλητής με κινητική αναπηρία, ο Νίκος Μάνεσης, πρωτοετής φοιτητής Νομικής Αθηνών με κινητική αναπηρία, η Alia Issa (Αλία Ίσσα), μαθήτρια και αθλήτρια πρόσφυγας από τη Συρία, η Κατερίνα Γιαννακοπούλου, ειδική παιδαγωγός, Πρόεδρος του Συλλόγου ΑΛΜΑ, ο Νίκος και η Κυριακή Στάμου, γονείς παιδιών στο φάσμα του αυτισμού και η Κατίγκω Χατζηπατέρα-Γιαννούλη, κλινική ψυχολόγος.
Πρώτη πήρε το λόγο, η Χρυσέλλα Λαγαρία, Συνιδρύτρια και Αντιπρόεδρος της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης Black Light, η οποία έχοντας ολική τύφλωση, έχει προωθήσει προγράμματα – γέφυρες ανάμεσα σε άτομα με και χωρίς όραση, σε τομείς όπως το λιανεμπόριο. Η κα Λαγαρία στάθηκε ιδιαίτερα στο κομμάτι της ανεξάρτητης διαβίωσης ειδικά για τα παιδιά, της επιμόρφωσης υπαλλήλων δομών όπως τα ΚΕΠ, αλλά και της ψηφιακής επανακατάρτισης ατόμων που απέκτησαν κάποια μορφή αναπηρίας σε κάποιο στάδιο της ζωής τους.
Στην απόφαση για την “πρώιμη παρέμβαση”, την οποία χαρακτήρισε “σπουδαία”, αναφέρθηκε η Εκπαιδεύτρια Κινητικότητας και Προσανατολισμού Τυφλών, Χριστιάνα Ζώτου, καθώς όπως είπε αν εφαρμοστεί από τους βρεφονηπιακούς σταθμούς, επιτρέπει στους γονείς να είναι πλαισιωμένοι από το κράτος για να ξεκινήσουν τη ζωή τους. Παράλληλα επεσήμανε την σημασία της στελέχωσης και της προσβασιμότητας των δομών αυτών.
Ο Εκπαιδευτικός Νοηματικής Γλώσσας Νίκος Γαλάνης, εκ γενετής κωφός που εργάζεται σε Λύκειο της Αγίας Παρασκευής Αττικής, λαμβάνοντας μέρος στη συζήτηση στη νοηματική, χαρακτήρισε “έκπληξη” και “θετικό” το Εθνικό Σχέδιο Δράσης και τόνισε πόσο σημαντικό είναι για την προστασία των γυναικών ΑμΕΑ από την κακοποίηση, υπό την οπτική ότι δεν μπορούν λόγω έλλειψης επικοινωνίας να φέρουν τα σχετικά περιστατικά στο φως.
Τη δυνατότητα που δίνει το Σχέδιο για πρόσβαση στον τουρισμό, τόνισε ο επιχειρηματίας από τη Σύρο και αθλητής, Νίκος Ρούσσος. Πατέρας τεσσάρων παιδιών, ποδηλάτης στην ομάδα ΑμΕΑ του Παναθηναϊκού και ιδιοκτήτης καταστήματος με παραδοσιακά και βιολογικά προϊόντα, ο κ. Ρούσσος που κατέστη παραπληγικός κάποια στιγμή της ζωής του, υπογράμμισε ότι δεν αρκούν οι ράμπες και οι θέσεις στάθμευσης αλλά θα πρέπει να δοθούν κίνητρα στους επιχειρηματίες να κάνουν τουριστικές κλίνες και εστιατόρια προσβάσιμα.
Συγκινητική ήταν και η παρουσία του πρωτοετή Φοιτητή της Νομικής Σχολής, Νίκου Μάνεση, αριστούχου μαθητή και σημαιοφόρου στο Γυμνάσιο, με κινητική αναπηρία 80%. Ο κ. Μάνεσης υπογράμμισε την ανάγκη για πρόσβαση των φοιτητών με αναπηρία στα Πανεπιστήμια, και τόνισε τη σχετική αυτονομία που δίνει η πρόβλεψη του Προσωπικού Βοηθού, ώστε να μην εξαρτάται το άτομο από τους οικείους του.
Επίσης, ζήτησε να συνεχιστεί η τηλεκπαίδευση μαζί με τη φυσική παρακολούθηση στα ΑΕΙ και μετά την πανδημία, για την διευκόλυνση των φοιτητών ΑμΕΑ, ζήτημα για το οποίο δεσμεύτηκε ο κ. Γεραπετρίτης, σημειώνοντας πως “η τηλεκπαίδευση αποτελεί μια σημαντική παρακαταθήκη που θα μείνει”. Ο κ. Μάνεσης εξέφρασε τη χαρά του και για την ευκαιρία που θα έχει όταν τελειώσει η υγειονομική κρίση, να επισκεφθεί την Ακρόπολη μετά τις τελευταίες παρεμβάσεις που διευκολύνουν την προσβασιμότητα, ενώ αναφέρθηκε και στη δυνατότητα που είχε να παρακολουθεί θεατρικές παραστάσεις από το διαδίκτυο, προτείνοντας να συνεχιστούν οι ψηφιακές πολιτιστικές δράσεις και στην μετά κορονοϊού εποχή.
Το στόχο της να αγωνιστεί στους Παραολυμπιακούς Αγώνες με τα χρώματα της Ελλάδας, δήλωσε η αθλήτρια στις κορίνες και μαθήτρια του Ειδικού Λυκείου Ιλίου, Alia Issa. Η Alia, κόρη προσφύγων από τη Συρία που γεννήθηκε στην Ελλάδα, θα λάβει μέρος στους Παραολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο με την ομάδα προσφύγων και τη στήριξη της Ελληνικής Παραολυμπιακής Επιτροπής.
“Χαίρομαι για το Σχέδιο Δράσης για άτομα με αναπηρία. Βοηθάει για τα άτομα, για τους πρόσφυγες με αναπηρία. Και να κάνουν αθλητισμό όπως εγώ και να ακολουθήσουν το παράδειγμα μου. Κυρίως αναφέρει για τις γυναίκες με αναπηρία, όπως κι εγώ. Ευχαριστώ πολύ”, ανέφερε η Alia, που όπως είπε θέλει να γίνει σπουδαία αθλήτρια και να λάβει την ελληνική υπηκοότητα.
Για τον αγώνα που δίνουν και ο οποίος δεν τελειώνει ποτέ, όπως είπαν, μίλησαν ο Νίκος και η Κυριακή Στάμου γονείς διδύμων παιδιών στο φάσμα του αυτισμού. Εξηγώντας την ειδική διαχείριση που απαιτείται σε τέτοιες περιπτώσεις, οι δύο γονείς σημείωσαν πως καθημερινά κάνουν μικρά αλλά σταθερά βήματα, και τόνισαν τη σημασία που έχει η πρώιμη διάγνωση και επέμβαση, η εκπαίδευση των παιδιών και η αυτόνομη διαβίωση. Ειδικά για το θέμα του Προσωπικού Βοηθού, υπογράμμισαν πως στο φάσμα του αυτισμού, ο φροντιστής θα πρέπει να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος.
Στο θέμα της έγκαιρης διάγνωσης, επέμεινε και η Κλινική Ψυχολόγος για άτομα με Αναπηρία, Κατίγκω Χατζηπατέρα – Γιαννούλη. Όπως σημείωσε, η διάγνωση επιτρέπει την κατανόηση και την εξήγηση της κάθε περίπτωσης, όπως επίσης και την ανεύρεση των δυνατών σημείων του κάθε ατόμου, ώστε να υπάρχουν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα, ειδικά στο φάσμα του αυτισμού.
Την ανάγκη της εποπτείας και της στήριξης των εκπαιδευτικών σε όλες τις βαθμίδες έθιξε η Κατερίνα Γιαννακοπούλου, Ειδική Παιδαγωγός και Πρόεδρος του Συλλόγου ΑΛΜΑ. Η κα Γιαννακοπούλου, χαρακτήρισε το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, ως ένα δομημένο κείμενο με σαφείς αναφορές και στόχους, ζητώντας οι στόχοι αυτοί να γίνουν και νόμοι του κράτους. “Να κάνουμε όλοι μαζί την τομή στην Ειδική Αγωγή, να κάνουμε όλοι μαζί τη διαφορά στη στήριξη της διαφορετικότητας”, ανέφερε.
Στο σημείο αυτό, ο κ. Γεραπετρίτης ανακοίνωσε πως το Σχέδιο Δράσης εντάσσεται στο πληροφοριακό Σύστημα παρακολούθησης του Κυβερνητικού έργου, “Μαζί”.
Ο Αντώνης Τσαπατάκης, υπογράμμισε καταληκτικά ότι «κοινός τόπος όλων είναι να αγκαλιάσουμε αυτή την προσπάθεια για να ξεπεράσουμε οργανωμένα και θεσμικά αυτά τα ζητήματα που αφορούν τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία ή, όπως λέω εγώ, των ανθρώπων με διαφορετικό τρόπο κίνησης, ζωή και φυσικά των ανθρώπων που τα πλαισιώνουν, των οικογενειών τους».
Μεταξύ των βασικών προβλέψεων και στόχων του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, είναι:
- Εθνική Αρχή Προσβασιμότητας
- Ηλεκτρονική κάρτα αναπηρίας
- Πρώιμη παρέμβαση (για την έγκαιρη διάγνωση)
- Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης
- Προσωπικός Βοηθός
- Μετάβαση σε συμπεριληπτική Εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες
- Φυσική και Ψηφιακή Προσβασιμότητα σε Υπηρεσίες
- Συμμετοχή των ΑμΕΑ στον Πολιτισμό και τον Αθλητισμό
- Προσβάσιμος Τουρισμός
- Επιμόρφωση Δημόσιας Διοίκησης, Σωμάτων Ασφαλείας κλπ
O Πρωθυπουργός κατά την τοποθέτησή του ανέφερε:
Ευχαριστώ πάρα πολύ, κύριε Γεραπετρίτη, κυρίες και κύριοι, είναι μεγάλη η χαρά μου αλλά και η συγκίνησή μου με συμμετέχω σε αυτή τη σημερινή συζήτηση επ’ αφορμή της εκπόνησης του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία.
Από την πρώτη στιγμή που ανέλαβα τα καθήκοντά μου θεώρησα χρέος μου να προχωρήσουμε σε αυτή την πολύ σημαντική δράση. Και θα ήθελα να ευχαριστήσω από καρδιάς τον Υπουργό Επικρατείας αλλά και την Υφυπουργό υπεύθυνη για θέματα πρόνοιας, την κυρία Μιχαηλίδου, τον Γιώργο τον Σταμάτη τον Γενικό Γραμματέα.
Αλλά και όλες και όλους οι οποίοι συνεργάστηκαν για να μπορέσουμε να καταλήξουμε σήμερα για πρώτη φορά στη χώρα να έχουμε ένα ολοκληρωμένο κείμενο, ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, το οποίο θέτει ξεκάθαρους και μετρήσιμους στόχους και αντιμετωπίζει αυτό το εξαιρετικά σύνθετο πρόβλημα στην ολότητά του.
Ως ένας άνθρωπος ο οποίος είχε το προνόμιο, διότι έτσι το εκλαμβάνω, να έχει μεγαλώσει σε ένα σπίτι με ένα άτομο, τη μητέρα μου που είχε κινητικές δυσκολίες, ίσως να αισθάνομαι ακόμα μεγαλύτερο το βάρος της ευθύνης να αντιμετωπίσουμε αυτό το ζήτημα με έναν τρόπο ολιστικό.
Και πρέπει να σας πω ότι η κατάρτιση του εθνικού σχεδίου δράσης αποτελεί ένα πρώτο βήμα. Προφανώς και θα κριθούμε τελικά στην υλοποίησή του. Και για αυτό και στέκομαι με πολύ μεγάλη προσοχή στο γεγονός ότι έχουμε πια ένα μηχανισμό παρακολούθησης και αξιολόγησης όλων των επιμέρους δράσεων που αναπτύσσονται σε έξι πυλώνες με 30 στόχους. Πραγματικά όποιος μπεις τον κόπο να το διαβάσει καταδεικνύει τη περιπλοκότητα αυτού του εγχειρήματος γιατί κάθε κατηγορία ατόμων με αναπηρία έχει την δική της ιδιαιτερότητα και χρήζει μιας διαφορετικής αντιμετώπισης. Αυτό που θα έπρεπε να είναι οριζόντιο είναι το πραγματικό νοιάξιμο μιας κοινωνίας η οποία δεν αφήνει κανέναν πίσω και δίνει σε όλες και σε όλους τη δυνατότητα, το συγκράτησα το είπε η κυρία Ζώτου, να φτάσει εκεί που μπορεί.
Τολμώ να πω όμως ότι μερικές φορές εάν δεν φωτίσουμε το πρόβλημα και αν δεν αποκαλύψουμε πτυχές τους τότε θα διαπιστώσουμε ότι τα άτομα με αναπηρία μπορεί καν να μην γνωρίζουν ποια είναι τα όριά τους.
Όταν καταλάβουν ότι πολλές φορές τα όρια τα οποία έχουν στο μυαλό τους μπορούν να ξεπεραστούν τότε βιώνουμε τις καταπληκτικές ιστορίες ανθρώπων οι οποίοι έκαναν πολύ σπουδαία πράγματα όπως μας παρουσιάστηκαν σήμερα.
Και εσείς είστε μόνο ένα πολύ μικρό υποσύνολο των ανθρώπων των ιδίων των ατόμων με αναπηρία που κάνουν σπουδαία πράγματα αλλά και όλων όσων έχουν ταχθεί στην υπηρεσία να τους βοηθήσουν, να τους υποστηρίξουν.
Συγκράτησα με πολύ ενδιαφέρον αυτό το οποίο η Κατερίνα πως η ενασχόληση με το αντικείμενο αυτό την έκανε καλύτερο άνθρωπο. Δεν μιλάμε μόνο για τα άτομα με αναπηρία, μιλάμε για τις οικογένειές τους αλλά και για όλους, επαγγελματίες αλλά και εθελοντές που είναι ταγμένοι σε αυτή την πολύ μεγάλη προσπάθεια.
Έχουμε θέσει εκ των πραγμάτων στόχους φιλόδοξους και ο πήχης των προσδοκιών έχει μπει πολύ ψηλά. Και χρέος μας τώρα και σε επίπεδο της ίδιας της προεδρίας της Κυβέρνησης είναι να παρακολουθούμε συστηματικά την υλοποίηση αυτού του σχεδίου με προτεραιοποίηση, με έμφαση σε εμβληματικές δράσεις τις οποίες αναδείξατε και εσείς όπως ο προσωπικός βοηθός.
Η πρώιμη παρέμβαση που τόσο μεγάλη σημασία έχει, το γνωρίζετε καλά πόσο μεγάλη διαφορά κάνει η πρώιμη παρέμβαση, η πρόωρη διάγνωση.
Τα ζητήματα της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης σε όλη τη διάστασή τους. Η φυσική, η ψηφιακή προσβασιμότητα, χαίρομαι που αναγνωρίζεται η μεγάλη προσπάθεια που γίνεται μέσω του ψηφιακού κράτους να κάνουμε τη ζωή και την επικοινωνία με το κράτος πιο εύκολη, κυρίως για αυτούς οι οποίοι δυσκολεύονται περισσότερο να το κάνουν.
Είναι λοιπόν χρέος μας αυτό το σχέδιο να το υλοποιήσουμε. Εσείς πρώτα από όλα θα είστε οι πιο αυστηροί κριτές μας. Και αυτοί οι οποίοι θα μας υποδεικνύετε πάντα να κινηθούμε πιο γρήγορα ή θα μας διορθώνετε όποτε υπάρχουν επιμέρους αστοχίες οι οποίες να γνωρίζετε πάντως ότι δεν θα προκύψουν λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος ή λόγω πραγματικού νοιαξίματος για να αντιμετωπίσουμε αυτό το εξαιρετικά σύνθετο ζήτημα.
Θέλω να κλείσω με μια αναφορά στο Νίκο το Μάνεση ο οποίος μίλησε για το πόσο χαρούμενος θα είναι να μπορέσει πια όταν με το καλό ξεπεράσουμε τους περιορισμούς της πανδημίας να επισκεφτεί την Ακρόπολη και να κάνει χρήση του καινούργιου αναβατορίου αλλά και των ειδικών διαδρομών.
Νομίζω ότι δεν υπάρχει ίσως καλύτερος συμβολισμός από το να μπορούμε να καταστήσουμε απολύτως προσβάσιμο για όλους ένα μνημείο του παγκόσμιου πολιτισμού, το οποίο από μόνο του εκπέμπει φως.
Και αυτό κάνουμε και εμείς σήμερα, φωτίζουμε μια σειρά από προβλήματα τα οποία ίσως τα γνώριζαν μόνο οι ενδιαφερόμενοι. Πίσω από τις προσωπικές σας ιστορίες κρύβονται εκατοντάδες χιλιάδες άλλες προσωπικές ιστορίες.
Κάποιες είναι ιστορίες ελπίδας και αισιοδοξίας, κάποιες είναι ιστορίες πιο σκοτεινές. Αναφερθήκατε σε ζητήματα ενδεχομένως κακοποίησης ατόμων με αναπηρία, ανθρώπων που δεν μπόρεσαν να βγουν από αυτή την σκοτεινή κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει, ποτέ με δική τους προφανώς υπαιτιότητα.
Θέλω και πάλι να σας ευχαριστήσω για τη συνδρομή σας σε όλη αυτή την προσπάθεια. Να πω ότι είμαι πραγματικά χαρούμενος που για πρώτη φορά έχουμε ως ελληνική πολιτεία ένα κείμενο αναφοράς το οποίο καθοδηγεί τη δράση μας.
Και να ευχηθώ κάθε φορά που βρισκόμαστε, είτε κατά μόνας, είτε με τους εκπροσώπους σας, να διαπιστώνουμε ότι κάνουμε πρόοδο, πρόοδο σε αυτή την κατεύθυνση που τελικά δεν είναι τίποτα άλλο από το μέτρο ωριμότητας, ευαισθησίας της ίδιας της κοινωνίας η οποία πρέπει να αντιμετωπίζει όλους τους συμπολίτες μας χωρίς διακρίσεις αλλά και με περισσότερο νοιάξιμο.
Ώστε να σπάσουμε προκαταλήψεις και στερεότυπα τα οποία εσείς γνωρίζετε και εγώ γνωρίζω ότι δυστυχώς ακόμα υπάρχουν, για μία πραγματικά ισότιμη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία σε κάθε έκφανση της κοινωνικής, πολιτικής, οικονομικής ζωής αυτού του τόπου.
Θέλω από καρδιάς να σας ευχηθώ καλές γιορτές. Να έχουμε μία καλή νέα χρονιά με υγεία πάνω από όλα. Και αν σας ευχαριστήσω και πάλι για τα λόγια σας και για τη συμμετοχή σας σε αυτή τη μεγάλη συλλογική προσπάθεια».
O Υπουργός Επικρατείας, Γιώργος Γεραπετρίτης, μεταξύ άλλων, ανέφερε:
«Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης ολοκληρώθηκε και αναρτήθηκε σε δημόσια διαβούλευση στις 21 Σεπτεμβρίου. Πρόκειται για μία πρωτοβουλία την οποία ανέλαβε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός αμέσως μετά την ψήφο εμπιστοσύνης της νέας κυβέρνησης, λίγες ημέρες μετά, τον Αύγουστο του 2019, ενεργοποιώντας ένα μηχανισμό συντονιστικό ο οποίος παρέμενε αδρανής από το 2017 όταν και ετέθη για πρώτη φορά το ζήτημα της σύνταξης αυτού του Εθνικού Σχεδίου.
Θέλω να πω με υπερηφάνεια, ότι είναι η πρώτη φορά από συστάσεως ελληνικού κράτους, που ελληνική πολιτεία αναγνωρίζοντας τη σημασία της ενσωμάτωσης στην κοινωνία των ατόμων με αναπηρία, ένα μοντέλο δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, συντάσσει αυτό το Εθνικό Σχέδιο Δράσης, το οποίο δεν πρόκειται για μία αφηρημένη άσκηση επί χάρτου, αλλά για έναν πάρα πολύ συγκεκριμένο οδικό χάρτη που περιλαμβάνει 6 πυλώνες και 30 συγκεκριμένες δράσεις, οι οποίες έχουν χρόνο υλοποίησης, έχουν τον αρμόδιο φορέα για την υλοποίησή τους, έχουν δείκτες παρακολούθησης. Ένα πλήρες σχέδιο το οποίο θεωρούμε ότι τα αμέσως επόμενα χρόνια με την εφαρμογή του θα αλλάξει τη ζωή των συνανθρώπων μας οι οποίοι υποφέρουν από κάποια τέτοια αναπηρία και οι οποίοι για πολλά χρόνια αισθάνονταν δικαιολογημένα παραμελημένοι.
Η πρώτη ενέργεια η οποία ανελήφθη ήταν να συνταχθεί μία μεγάλη επιτροπή, μία τεχνική επιτροπή η οποία προέρχεται από όλους τους φορείς του ελληνικού δημοσίου σε αγαστή συνεργασία με την Εθνική Συνομοσπονδία των Ατόμων με Αναπηρία και τον Πρόεδρό της και με όλες τις ομοσπονδίες οι οποίες συμμετείχαν. Πρόκειται για ένα τιτάνιο έργο και τούτο διότι η νομοθεσία η οποία αφορά τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία διέρχεται όλων των Υπουργείων. Είναι μία απολύτως οριζόντια δράση. Και εκείνο το οποίο είχαμε να αντιμετωπίσουμε ήταν μία κατακερματισμένη νομοθεσία χωρίς ένα κεντρικό στρατηγικό πλάνο και αφήγημα, χωρίς έναν συντονισμό και παρακολούθηση για την υλοποίηση των δράσεων, σε πολλές περιπτώσεις αλληλοσυγκρουόμενες διατάξεις και βεβαίως διατάξεις οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις ήταν εντελώς άγνωστες στους ίδιους τους φορείς. Για το λόγο αυτό περισσότερα από 100 άτομα λειτούργησαν από κοινού, μία μεγάλη ομάδα, η οποία κατάφερε να συγκεντρώσει όλη τη νομοθεσία των ατόμων με αναπηρία, όλες τις δράσεις οι οποίες αναπτύσσονταν και έχουν αναπτυχθεί, να συγκεντρώσει όλες τις προτάσεις από τους αρμόδιους φορείς και να εκπονήσει το σχέδιο αυτό το οποίο ετέθη υπ’ όψιν και όλων των φορέων που αναφέρονται στην αναπηρία.
Θα ήθελα να επισημάνω ιδιαίτερα τη συμμετοχή του Υπουργείου Εργασίας δια της Υφυπουργού, της κυρίας Μιχαηλίδου και του Γενικού Γραμματέα, κυρίου Σταμάτη, καθώς επίσης της Ένωσης Δήμων και της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι για πρώτη φορά στην Ελλάδα υπάρχει ένα δίκτυο που περιλαμβάνει όχι μόνο την κεντρική διοίκηση, αλλά όλους τους δήμους και όλες τις περιφέρειες, έτσι ώστε πλέον να υπάρχει συγκροτημένα ένα εθνικό δίκτυο στο οποίο μπορούν να αναφέρονται τα άτομα με αναπηρία για να μπορέσουν να βελτιώσουν τη ζωή τους, να βελτιώσουν τις δράσεις που τους αφορούν.
Από την διαβούλευση η οποία προέκυψε από τις 21 Σεπτεμβρίου έως και τις 5 Οκτωβρίου συγκεντρώθηκε ένας μεγάλος αριθμός σχολίων, ο οποίος εν πολλοίς ενσωματώνεται στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης, εμπλουτίζεται, είναι ένα δυναμικό σχέδιο το οποίο έχει έναν χρονικό ορίζοντα 5ετίας για την ολοκλήρωσή του. Είναι σημαντικό το γεγονός ότι οι 6 μεγάλοι πυλώνες καταλαμβάνουν πολύ συγκεκριμένες δράσεις για τα άτομα με αναπηρία. Ήδη η πρώτη από αυτές τις δράσεις η οποία είναι η σύσταση της Εθνικής Αρχής Προσβασιμότητας, μια μεγάλη εθνική αρχή σύμβουλος της πολιτείας, η οποία θα επιλαμβάνεται όλων των θεμάτων που αφορούν την αναπηρία στην οποία θα συμμετέχουν εκπρόσωποι των ατόμων με αναπηρία, ουσιαστικά θα πρόκειται για τον βασικό αρωγό της Κυβέρνησης και της πολιτείας στις δράσεις οι οποίες θα αναπτύσσονται.
Ολοκληρώνεται η σύσταση της αρχής αυτής, αναρτάται σε δημόσια διαβούλευση έως το τέλος του έτους και άμεσα με την επανέναρξη της κοινοβουλευτικής συνόδου θα έχουμε την ψήφιση του σχετικού νόμου. Μέχρι τον επόμενο Ιούνιο θα έχουμε ολοκληρώσει και το μεγάλο σχέδιο της κωδικοποίησης όλης της νομοθεσίας, έτσι ώστε τα άτομα με αναπηρία να γνωρίζουν πλέον τα δικαιώματά τους, να καταστεί ορατή η νομοθεσία αυτή. Και παράλληλα έχουμε μια σειρά από δράσεις, οι οποίες θα βελτιώσουν και την καθημερινότητα των πολιτών. Ενδεικτικώς αναφέρω, το πολύ μεγάλο σχέδιο φυσικής και ψηφιακής προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία. Σκοπός είναι τα αμέσως επόμενα χρόνια να μπορέσουμε σε όλα τα δημόσια κτίρια να καταστήσουμε τις διόδους προσβασιμότητας απολύτως ανοιχτές στα άτομα με αναπηρία. Να αναβαθμιστούν όλα τα δίκτυα της ελληνικής Κυβέρνησης, τα ψηφιακά δίκτυα, έτσι ώστε να μπορούν τα άτομα με αναπηρία να έχουν πλήρη πρόσβαση. Ανάπτυξη της ηλεκτρονικής κάρτας η οποία θα ενσωματώνει όλα τα δικαιώματα και θα διευκολύνει τη ζωή, την καθημερινότητα των ανθρώπων. Αναμόρφωση των κέντρων πιστοποίησης της αναπηρίας που αποτελεί ένα χρόνιο αίτημα της κοινωνίας των πολιτών, έτσι ώστε να μπορούν σε όλες τους συναλλαγές με τους βασικούς φορείς του υπουργείου Εργασίας να υπάρχει πολύ μεγαλύτερη άνεση.
Έχουμε την μεγάλη άσκηση της διαλειτουργικότητας όλων των φορέων. Δεν θα χρειάζεται πλέον τα άτομα με αναπηρία να αποδεικνύουν σε κάθε περίπτωση τα σχετικά για την ανάληψη του οποιουδήποτε ευεργετήματος. Θα διαλειτουργούν όλες οι δημόσιες υπηρεσίες οι οποίες σχετίζονται μεταξύ τους.
Αναβάθμιση της εκπαίδευσης. Ένα μεγάλο σχέδιο το οποίο περιλαμβάνει την συμπεριληπτική εκπαίδευση η οποία θα αναβαθμίζει όχι μόνο την τάξη, αλλά θα αναβαθμίζει και τα εγχειρίδια. Θα υπάρχει διαρκής εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών. Γνωρίζουμε όλοι ότι από τις πρώτες δράσεις της νέας κυβέρνησης ήταν η πρόσληψη περισσοτέρων από 10.000 εκπαιδευτών στην Ειδική Αγωγή. Ένα νέο πρόγραμμα ανεξάρτητης διαβίωσης- αποϊδρυματοποίησης, αναδοχής και υιοθεσίας, δράσεις οι οποίες θεωρούμε ότι μεσοπρόθεσμα θα μπορέσουν να δημιουργήσουν μια συνθήκη κοινωνικής συνοχής.
Είναι μεγάλη η προτεραιότητα την οποία δίνει η ελληνική κυβέρνηση και προσωπικά ο Πρωθυπουργός, ο οποίος την πραγματικότητα εκείνο που έκανε ήταν να ανεβάσει στο ίδιο το δικό του επίπεδο το Εθνικό Σχέδιο Δράσης, εδώ, στην Προεδρία της κυβέρνησης.
Κλείνοντας, θέλω να πω ότι είναι από τις στιγμές εκείνες που πραγματικά κάποιος αξίζει να βρίσκεται στην πολιτική, γιατί αισθάνεται ακριβώς την προσφορά την οποία μπορεί να έχει στους συνανθρώπους μας».
Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης
Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, αποτελεί μία δράση η οποία υλοποιείται για πρώτη φορά στη μεταπολίτευση, οριζόντια, σύμφωνα σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, με ευθύνη του Υπουργού Επικρατείας ως Συντονιστικού Μηχανισμού βάσει του άρθρου 69 του ν. 4488/2017.
Αποτελεί κατεξοχήν εφαρμογή της επιτελικής λειτουργίας του κράτους, όπως για πρώτη φορά συγκροτήθηκε με τον ν. 4622/2019, δεδομένου ότι συνθέτει, σε μια ενιαία ομπρέλα πολιτικής, δράσεις από όλα τα Υπουργεία που ευλόγως συνέχονται, κατά τον λόγο της αρμοδιότητάς τους, στην ιδιαίτερη μέριμνα που το κράτος οφείλει στα άτομα με αναπηρία. Με τον τρόπο αυτό μετουσιώνεται σε πράξη η συνταγματική επιταγή του άρθρου 21 παράγραφος 6 που εγγυάται ότι τα άτομα με αναπηρία έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της χώρας.
Δημιουργείται ένα νέο πρότυπο χάραξης στρατηγικής με αλληλεπίδραση του εθνικού με το διεθνές δίκαιο προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ιδιαιτέρως ελήφθησαν υπ’ όψιν η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, όπως έχει ερμηνευθεί από το Δικαστήριο του Στρασβούργου, καθώς και η ειδική στο πεδίο αυτό Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες (Convention on the Rights of Persons with Disabilities – CRPD) που τρέπει την αποκλειστική θεώρηση του υποκειμένου της ως ατόμου, ανεξάρτητου απέναντι στο κράτος (the right to be left alone), σε μία περισσότερο ειλικρινή και ενημερωμένη από την ανθρώπινη εμπειρία αντίληψή του ως προσώπου με ανάγκες και ως κοινωνικού όντος.
Με βάση τα πορίσματα του διεθνούς δικαίου, το Εθνικό Σχέδιο Δράσης εξελίσσει το πρότυπο υιοθέτησης συγκεκριμένων θετικών υποχρεώσεων για την προστασία των δικαιωμάτων που συναντάται στις θεματικές συμβάσεις των Ηνωμένων Εθνών και του Συμβουλίου της Ευρώπης, ως αξίωση εξασφάλισης ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης και συμμετοχής στην κοινωνική ζωή. Το κράτος δεν εξαντλεί τον προστατευτικό του ρόλο σε παροχές, αλλά οφείλει να οικοδομεί μία σχέση εμπιστοσύνης με τον πολίτη που είναι άτομο με αναπηρία, η οποία να αντανακλά το ενδιαφέρον και τη μέριμνα για κάθε πτυχή της καθημερινότητάς του.
Στις 21 Σεπτεμβρίου 2020 τέθηκε σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση στον ιστότοπο opengov.gr, η οποία ολοκληρώθηκε επιτυχώς στις 5 Οκτωβρίου 2020. Κατά τη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης υποβλήθηκαν συνολικά 110 σχόλια από φορείς και μεμονωμένους πολίτες. Όλες οι προτάσεις και οι παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν, αποδελτιώθηκαν, επικοινωνήθηκαν σε όλους τους αρμόδιους φορείς, αποτέλεσαν αντικείμενο μελέτης και επεξεργασίας και αξιοποιήθηκαν προς τον σκοπό της οριστικοποίησης του τελικού κειμένου του Εθνικού Σχεδίου Δράσης. Όλοι οι εμπλεκόμενοι δημόσιοι φορείς επέδειξαν άμεση και ενεργητική ανταπόκριση στα σχόλια της δημόσιας διαβούλευσης, έτσι ώστε να αναμορφωθούν υφιστάμενες και να προστεθούν νέες δράσεις. Απέδειξαν με τον τρόπο αυτό όχι μόνο τα οφειλόμενα αντανακλαστικά σε ένα πεδίο μείζονος πολιτικής αλλά και την ευαισθησία της Πολιτείας σε μια ιδιαίτερα ευάλωτη κατηγορία συμπολιτών μας. Αυτονοήτως, το Εθνικό Σχέδιο Δράσης, όπως διαμορφώθηκε, θα τίθεται περιοδικά σε διαβούλευση με το αναπηρικό κίνημα και την κοινωνία των πολιτών, ώστε να προσαρμόζεται στις απαιτήσεις των καιρών και στις νέες ανάγκες που δημιουργούνται.
Οι οριζόντιες εμβληματικές δράσεις του Εθνικού Σχεδίου Δράσης
- Κωδικοποίηση και αναμόρφωση νομοθεσίας και ενσωμάτωση δράσεων για τα άτομα με αναπηρία σε νέα νομοθετήματα
- Διαλειτουργικότητα πληροφοριακών συστημάτων και συλλογή δεδομένων
- Προσβάσιμες ψηφιακές υπηρεσίες και εργαλεία
- Απλούστευση διαδικασιών παροχής υπηρεσιών σε άτομα με αναπηρία
- Οριζόντια μέτρα για τη βελτίωση της προσβασιμότητας του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος
- Προσβασιμότητα στις μεταφορές
- Αφύπνιση και ενημέρωση, κατάρτιση και επιμόρφωση
- Αναβάθμιση των υποστηρικτικών υπηρεσιών προς άτομα με αναπηρία
- Συμπεριληπτική/ενταξιακή εκπαίδευση και υποστηρικτικές υπηρεσίες προς παιδιά με αναπηρία
- Ενσωμάτωση των ατόμων με αναπηρία στην αγορά εργασίας, επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση
- Ανεξάρτητη διαβίωση και συμμετοχή στην πολιτική και πολιτιστική ζωή
Οι δείκτες παρακολούθησης και αξιολόγησης
- Ανάπτυξη νέων εξειδικευμένων υποστηρικτικών υπηρεσιών προς τα άτομα με αναπηρία και αριθμός εξυπηρετούμενων ανά κατηγορία νέας υπηρεσίας
- Παρεχόμενες υπηρεσίες προς τα άτομα με αναπηρία που απλουστεύθηκαν ή/και ψηφιοποιήθηκαν
- Προσβάσιμοι στα άτομα με αναπηρία ιστότοποι του δημοσίου τομέα
- Αριθμός και ποσοστό προσβάσιμων κτηρίων που στεγάζουν δημόσιες λειτουργίες και υπηρεσίες
- Κωδικοποίηση και αναμόρφωση νομοθεσίας για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία
- Λειτουργία της Εθνικής Αρχής Προσβασιμότητας
- Καταχωρίσεις σε ενιαίο μητρώο ατόμων με αναπηρία, διαλειτουργικότητα με πληροφοριακά συστήματα, αριθμός και ποσοστό χρηστών της Ηλεκτρονικής Κάρτας Αναπηρίας, υπηρεσίες που εντάσσονται στην Ηλεκτρονική Κάρτα Αναπηρίας
- Προώθηση των ατόμων με αναπηρία στην απασχόληση
- Προώθηση της συμπεριληπτικής/ενταξιακής εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες
- Προώθηση της συμμετοχής των ατόμων με αναπηρία στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση
Στη διαδικτυακή συζήτηση συμμετείχαν η Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, αρμόδια για Θέματα Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Δόμνα Μιχαηλίδου και ο Γενικός Γραμματέας Κοινωνικής Αλληλεγγύης & Καταπολέμησης της Φτώχειας, Γιώργος Σταμάτης.
