«Είμαστε σε χρόνο μηδέν», αναφέρει κορυφαίο κυβερνητικό στέλεχος για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η επανεκκίνηση των διερευνητικών επαφών της Αθήνας με την Αγκυρα σε επίπεδο υπουργείων Εξωτερικών έχει ανακοινωθεί αλλά δεν έχει προσδιοριστεί ο ακριβής χρόνος πραγματοποίησης της επόμενης συνάντησης.
Οι εκτιμήσεις συγκλίνουν ότι οι διερευνητικές επαφές, οι άτυπες συζητήσεις μεταξύ ανωτάτων διπλωματών από την Ελλάδα και την Τουρκία, όπου επιχειρείται να επιτευχθεί σύγκλιση επί των ελληνοτουρκικών διαφορών, θα ξεκινήσουν μετά τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. το πρώτο διήμερο του Οκτωβρίου. Αναγκαία συνθήκη, που κατά πληροφορίες ο Ταγίπ Ερντογάν θέτει στους Ευρωπαίους ως απαράβατο όρο, είναι να μην επιβληθούν κυρώσεις στην τουρκική οικονομία. Στην περίπτωση που οι Ευρωπαίοι ηγέτες αποφύγουν να ενεργοποιήσουν σκληρά αντίποινα στην Αγκυρα, η τουρκική κυβέρνηση αναμένεται να δώσει τη συναίνεσή της ώστε ο 61ος γύρος των διερευνητικών επαφών, που ξεκίνησαν πριν από 16 ολόκληρα χρόνια, να γίνει στις αρχές Οκτωβρίου στην Κωνσταντινούπολη. Θα επιβληθούν όμως κυρώσεις στην Τουρκία από την Ε.Ε.; Και ποιο θα είναι το μείγμα των οικονομικών μέτρων που θα αποφασιστούν από τους ηγέτες των 27 χωρών-μελών στη Σύνοδο Κορυφής που θα γίνει 1 και 2 Οκτωβρίου με βασικό θέμα την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και τον περιορισμό της τουρκικής επιθετικότητας;
Σύμφωνα με συγκλίνουσες πληροφορίες που έχει στη διάθεσή του το «ΘΕΜΑ», στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται να αποφασιστούν δύο διαφορετικά σετ κυρώσεων στην Τουρκία:
Η πρώτη ομάδα μέτρων θα αφορά την Κύπρο. Πρόκειται για αντίποινα που έχουν ήδη αποφασιστεί και ανακοινωθεί στοχοποιώντας πρόσωπα που συμμετέχουν σε ερευνητικές εργασίες και δραστηριότητες που σχετίζονται με προσπάθεια γεωτρήσεων της τουρκικής κρατικής εταιρείας πετρελαίων TPAO στην κυπριακή ΑΟΖ. Το δεύτερο σετ μέτρων θα αφορά την τουρκική επιθετικότητα εναντίον της Ελλάδας και την προσπάθεια του Ερντογάν να σφετεριστεί μη οριοθετημένες θαλάσσιες ζώνες. Οι κυρώσεις θα περιγράφονται σε ένα έγγραφο επιλογών -options paper- το οποίο έχει ήδη συνταχθεί και περιγράφει το ενδεχόμενο επιβολής σοβαρών μέτρων εναντίον της Τουρκίας σε περίπτωση που η Αγκυρα λειτουργήσει επιθετικά εναντίον ενός κράτους-μέλους της Ε.Ε.
Υπό αυτό το πρίσμα η Σύνοδος Κορυφής σήμερα θα πρέπει να θεωρείται στημένη; Οχι, υπό την έννοια που χρησιμοποιείται για τους ποδοσφαιρικούς αγώνες το αποτέλεσμα των οποίων έχει προαποφασιστεί λόγω μιας οικονομικής συναλλαγής ή και δωροδοκίας των πρωταγωνιστών, αλλά υπό την έννοια της «χορογραφίας» που μοιάζει να έχει ήδη ολοκληρωθεί και απομένει μόνο η τυπική έγκριση των εισηγήσεων από τους αρχηγούς των 27 κρατών-μελών.
Πότε θα ξεκινήσουν οι επαφές
Ποιος είναι ο βασικός λόγος που αποτρέπει τους διχασμένους Ευρωπαίους -από τη μία η ομάδα των φίλων της Τουρκίας, όπως η Γερμανία, η Ισπανία και η Μάλτα, και απέναντί τους η Γαλλία, η Αυστρία, η Ελλάδα και η Κύπρος- να επιβάλουν κυρώσεις στον Ερντογάν για τους τσαμπουκάδες με το «Oruc Reis» και την άσκοπη περιπλάνηση του τουρκικού στόλου που διήρκεσαν σχεδόν 40 ημέρες; «Από τη στιγμή που ο Ερντογάν απέσυρε το ερευνητικό πλοίο “Oruc Reis” από περιοχή ελληνικής υφαλοκρηπίδας δεν έχεις την αιτιολογία να ζητήσεις την επιβολή κυρώσεων», εξηγεί στο «ΘΕΜΑ» κορυφαίος παράγοντας της ελληνικής κυβέρνησης.
«Πότε θα ξαναρχίσουν οι διερευνητικές επαφές;» είναι το πιο συνηθισμένο ερώτημα που απευθύνεται στο υπουργείο Εξωτερικών τις τελευταίες ημέρες μετά την ανακοίνωση της 22ας Σεπτεμβρίου για επανέναρξη των συναντήσεων με σκοπό τον εντοπισμό πιθανών τομέων συμφωνίας και τη διαπίστωση των σημείων απόκλισης μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας. Τα υπηρεσιακά στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών απαντούν με τη στερεότυπη φράση: «Δεν γνωρίζουμε».
Κι αυτό παρά το γεγονός ότι η διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού Ελένη Σουρανή βρίσκεται σε τακτική τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ιμπραχίμ Καλίν, εκπρόσωπο του προέδρου της Τουρκίας. Διπλωματικοί παράγοντες εκτιμούν ότι ο Ταγίπ Ερντογάν αναμένει την ολοκλήρωση της Συνόδου Κορυφής στις 1 και 2 Οκτωβρίου, ώστε να οριστικοποιηθεί ότι οι κυρώσεις της Ε.Ε. στην Τουρκία θα περιγράφονται μόνο σε λεκτικό επίπεδο και δεν θα υπάρχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα ενεργοποίησής τους.
Εμπειροι διπλωματικοί παράγοντες εκτιμούν ότι ο Ερντογάν θα συναινέσει στην έναρξη συνομιλιών με την Ελλάδα μόνο όταν διαπιστώσει ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες συνεχίζουν στην οδό του κατευνασμού της Τουρκίας.
Στην κορυφή της ελληνικής κυβέρνησης επικρατεί η άποψη πως «παρότι το νερό μπήκε στο αυλάκι», ακόμη και όταν προσδιοριστεί συγκεκριμένη ημερομηνία για την επανεκκίνηση των διερευνητικών επαφών, «η αποκλιμάκωση της έντασης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας είναι πιθανή αλλά όχι βεβαία».
«Η διπλωματική αποστολή υπό τον πρέσβη Παύλο Αποστολίδη θα πρέπει να πάει στην Κωνσταντινούπολη και να δούμε τι θα τους πουν. Μπορεί η συνάντηση της ελληνικής και της τουρκικής ομάδας να διαρκέσει 15 λεπτά, ουδείς γνωρίζει τι θα γίνει», προειδοποιεί κυβερνητικός παράγοντας.
«Είμαστε σε νεκρό χρόνο, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στις δηλώσεις μας, να μη δώσουμε δικαιολογία στους Τούρκους να μας κατηγορήσουν ότι προκαλούμε», επισημαίνει ανώτατο κυβερνητικό στέλεχος, που δεν αποκλείει το επόμενο διάστημα, εφόσον ανακοινωθεί ημερομηνία για την πραγματοποίηση του 61ου γύρου των διερευνητικών επαφών να υπάρξει τηλεφωνική επικοινωνία του κ. Νίκου Δένδια με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, αλλά και του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν.
O Ερντογάν
«Ο Ερντογάν εκτιμάται ότι θα προσπαθήσει να επιταχύνει τις συζητήσεις για να ληφθούν αποφάσεις. Ισως προσπαθήσουν να μας επιβάλουν γρήγορους ρυθμούς. Οι Τούρκοι δεν είναι ανόητοι, ξέρουν ότι η Ελλάδα επιταχύνει την προσπάθεια να ενισχύσει την άμυνά της με γαλλικά μαχητικά αεροσκάφη και άλλα μέσα και γι’ αυτό θα προσπαθήσουν να έχουν αποτελέσματα στις διερευνητικές επαφές το συντομότερο δυνατό», εξηγεί ενημερωμένη πηγή. Την ίδια άποψη έχει και έμπειρος διπλωματικός παράγοντας που στο παρελθόν ήταν από τους χειριστές των πιο ευαίσθητων εθνικών θεμάτων. «Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει χρόνος. Με την Τουρκία συνομιλούμε 16 χρόνια στο πλαίσιο των διερευνητικών, δεν έχουμε αφήσει κάτι που να μην έχουμε συζητήσει και ίσως δεν θα έχουμε άλλη ευκαιρία να συζητήσουμε. Ο Ερντογάν απέσυρε τον στόλο του δύο φορές, δύσκολα θα υπάρξει τρίτη», προειδοποιεί χωρίς περιστροφές.
Η φημολογία
Η πρόσφατη δημοσκόπηση της Pulse για τον ΣΚΑΪ έδειξε ότι οκτώ στους 10 πολίτες θεωρούν πως από την πλευρά της Τουρκίας δεν υπάρχει ειλικρινής διάθεση για αποκλιμάκωση της έντασης. Παραλλήλως, το 68% της κοινής γνώμης αξιολογεί αρνητικά τη στάση της Γερμανίας στα Ελληνοτουρκικά. Αυτός είναι ίσως ο βασικός λόγος της φημολογίας που αναπτύχθηκε τις τελευταίες ημέρες -κυρίως στα social media- ότι από το Βερολίνο συντάσσεται κάποιου είδους συμφωνία για υποτιθέμενη δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης να αποστρατιωτικοποιήσει τα νησιά του Αιγαίου. «Ουδείς ποτέ διανοήθηκε να μας κάνει έστω και υπαινιγμό για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών», επισημαίνει στο «ΘΕΜΑ» διπλωματικός παράγοντας και προσθέτει κατηγορηματικά: «Ως γνωστόν η Ελλάδα έχει επιφύλαξη σε θέματα Αμυνας ακόμη και από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Και ουδείς τόλμησε να μας κάνει νύξη για το δικαίωμά μας στη νόμιμη άμυνα. Οι μόνοι που μιλούν για αποστρατιωτικοποίηση είναι οι Τούρκοι».
