Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις για το Ταμείο Ανάκαμψης στη δεύτερη μέρα της έκτακτης Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. Η νέα πρόταση που κατέθεσε το πρωί ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ δείχνει να έχει ξεκολλήσει τα διαφορετικά στρατόπεδα από τις θέσεις στις οποίες παρέμεναν αμετακίνητα ως αργά χθες. Ωστόσο, όπως αναφέρει στην «Κ» αξιωματούχος μεγάλης χώρας, παραμένουν πολλά θέματα ανοιχτά και «έχουμε ακόμα πολύ μέλλον». Ειδικά στο κεντρικό θέμα, αυτό της διακυβέρνησης, σημειώνει η ίδια πηγή, «η απόσταση μεταξύ του τι προτείνει η Ιταλία και τι απαιτούν οι Ολλανδοί παραμένει μεγάλη».
Η νέα πρόταση Μισέλ περιλαμβάνει τη δυνατότητα «φρένου» στην εκταμίευση των πόρων του Ταμείου αν υπάρχουν ενστάσεις έστω και από ένα κράτος-μέλος. Σε αυτήν την περίπτωση, το ζήτημα παραπέμπεται εντός τριών ημερών στο Συμβούλιο, για να λυθεί είτε σε επίπεδο υπουργών Οικονομικών είτε ηγετών. Δεν είναι σαφές, ωστόσο, με ποια διαδικασία θα επιλύεται το αδιέξοδο.
Το νέο «διαπραγματευτικό πλαίσιο» (negotiation box) που έθεσε ο πρόεδρος του Συμβουλίου διατηρεί το συνολικό μέγεθος του Ταμείου στα 750 δισ. ευρώ, αλλά αλλάζει την αναλογία επιχορηγήσεων προς δάνεια από 66:33 σε 60:40 (450 δισ. επιχορηγήσεις και 300 δισ. δάνεια). Σε μία πολιτικά ευφυή κίνηση, ο κ. Μισέλ αύξησε το μέγεθος του Recovery and Resilience Facility, από 560 σε 625 δισ. ευρώ (και τις επιχορηγήσεις του συγκεκριμένου εργαλείου από 310 σε 325 δισ. ευρώ). Το RRF έχει συγκεκριμένη κλείδα κατανομής ανά κράτος-μέλος, άρα η αύξηση συνεπάγεται μετρήσιμους (και πολιτικά εκμεταλλεύσιμους) επιπλέον πόρους για τα κράτη-μέλη. Η συνολική μείωση των επιχορηγήσεων προκύπτει από τη σημαντική περικοπή ή και την κατάργηση προγραμμάτων χωρίς συγκεκριμένη γεωγραφική κατανομή (InvestEU, Horizon, EU4Health, Εργαλείο Φερεγγυότητας).
Η νέα πρόταση Μισέλ περιλαμβάνει νέες παραχωρήσεις για τους «φειδωλούς 4» (Ολλανδία, Σουηδία, Δανία, Αυστρία): επιπλέον 100 εκατ. ευρώ ετησίως σε «επιστροφές» (rebates) από τον κοινοτικό προϋπολογισμό και αύξηση σε 20% (από 15%) των παρακρατήσεων τελωνειακών δικαιωμάτων (που θα αποφέρει ιδιαίτερα μεγάλο όφελος για την Ολλανδία). Στο μέτωπο του κράτους Δικαίου, η διατύπωση παραμένει η ίδια (αναστολή χρηματοδότησης με ειδική πλειοψηφία του Συμβουλίου), με τον Βίκτορ Όρμπαν, σύμφωνα με πληροφορίες, να επιμένει στην απάλειψη οποιασδήποτε αναφοράς. Στα κριτήρια κατανομής των πόρων, διατηρείται η αναλογία 70:30 μεταξύ των κριτηρίων της Κομισιόν και των επιπτώσεων της ύφεσης του κορωνοϊού το 2020-1, αλλά όσον αφορά το 30% αποκτά μεγαλύτερο ειδικό βάρος η οικονομική επίδοση του 2020.
Πριν παρουσιάσει τη νέα του πρόταση, ο κ. Μισέλ είχε συνάντηση με τους ηγέτες της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Ολλανδίας. Μετά τη νέα συνεδρίαση της ολομέλειας που ξεκίνησε στις 12 το μεσημέρι ώρα Ελλάδος, ο πρόεδρος του Συμβουλίου είχε συνάντηση με τους ηγέτες της Δανίας, της Αυστρίας, της Ολλανδίας, της Φινλανδίας, της Σουηδίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Ελλάδας και της Πορτογαλίας, με τη συμμετοχή και της προέδρου της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Σύμφωνα με Ολλανδό διπλωμάτη, η νέα πρόταση Μισέλ αποτελεί «σοβαρό βήμα στη σωστή κατεύθυνση» στο θέμα της διακυβέρνησης. Μετά την απογευματινή συνάντηση των 11 χωρών με τους επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών, το κλίμα παρέμενε αβέβαιο αλλά η στάση των χωρών του Νότου δεν ήταν απορριπτική. Οι προοπτικές επίτευξης συμφωνίας είναι αυξημένες σε σχέση με χθες το βράδυ. Αλλά τίποτα δεν έχει κριθεί ακόμα.
