Υπάρχει μια μετάβαση που συμβαίνει αθόρυβα, γύρω μας αλλά και μέσα μας. Δεν ζούμε απλώς σε μια ψηφιακή εποχή, ζούμε σε μια εποχή που επανασχεδιάζει αυτό που κάποτε θεωρούσαμε σταθερό, και αναφέρομαι στην ίδια την έννοια του ανθρώπου. Ο κάποτε Homo sapiens της γης, της πόλης, της ανθρώπινης επαφής μεταμορφώνεται βήμα-βήμα σε Homo Digitalis, ένα υβρίδιο σάρκας και δεδομένων.
Σήμερα δεν κρατάμε ένα κινητό, κουβαλάμε έναν δεύτερο κόσμο μαζί μας. Έναν κόσμο που μας ενημερώνει, μας αποσπά, μας παρακολουθεί, μας «ενώνει» και ταυτόχρονα μας απομακρύνει από όσους βρίσκονται δίπλα μας. Κι εκεί, γεννιέται και το πρώτο ερώτημα, εάν φτιάξαμε έναν «νέο άνθρωπο», που σπεύδει να γεμίσει με μια οθόνη.
Δεν είναι ότι σταματήσαμε να σκεφτόμαστε. Είναι ότι η σκέψη δεν προλαβαίνει πια να γίνει ολοκληρωμένη, γιατί το timeline τραβάει το νήμα και την δένει κόμπο. Κι έτσι η εσωτερική ζωή μικραίνει, ενώ η εξωτερική, η ψηφιακή, διογκώνεται σαν να είναι η μόνη που μετρά.
Οι άνθρωποι δεν συναντιούνται, προτιμούν να «συνδέονται». Η ζωή παρουσιάζεται σαν σκηνή που απαιτεί συνεχή παράσταση. Το προφίλ μας γίνεται το επίσημο πρόσωπό μας, αλλά είναι μια εικόνα καθαρισμένη από ατέλειες, αμηχανίες, σιωπές, δηλαδή όλα όσα μας έκαναν ανθρώπινους, τα βάζουμε εκτός κάδρου.
Και όσο γυαλίζει η εικόνα, τόσο ξεθωριάζει ο άνθρωπος, γιατί ξεχνάμε ποιοι είμαστε όταν δεν υπάρχει κάμερα να μας εγκρίνει.
Η τεχνολογία υπόσχεται ελευθερία, και όντως την προσφέρει... ως ένα σημείο. Μετά αναλαμβάνει κάτι πιο ύπουλο, να φιλτράρει, να προτείνει, να κατευθύνει. Ο αλγόριθμος αποφασίζει τι θα θεωρήσουμε ενδιαφέρον, τι θα μας θυμώσει και τι θα μοιραστούμε.
Ο Homo Digitalis δεν είναι μακριά. Είναι εδώ, ζει ανάμεσά μας, μέσα μας, αλλά όχι πάντα με επίγνωση του πώς διαμορφώνεται. Και δεν προτείνω να αρνηθούμε την εποχή μας. Προτείνω να θυμηθούμε ότι η τεχνολογία είναι εργαλείο, όχι αφεντικό. Ότι έχουμε ακόμη φωνή, όχι μόνο πληκτρολόγιο. Ότι μπορούμε να συναντηθούμε με ανθρώπους, όχι μόνο με avatars.
Η εξέλιξη του ανθρώπου δεν είναι ζήτημα φυσικής επιλογής αλλά συνειδητής απόφασης:
- Θέλουμε να γίνουμε καλύτεροι Homo Digitalis ή απλώς πιο υπάκουοι;
- Πιο συνδεδεμένοι ή πιο παρόντες;
- Πιο ενημερωμένοι ή πιο βαθιά σκεπτόμενοι;
Και προσοχή κανένα chatgpt και κανένας αλγόριθμος δεν μπορεί να απαντήσει γι’ αυτό...Ανήκει αποκλειστικά σε εμάς!
