Αυξάνει σταθερά τα τελευταία χρόνια η επίπτωση του καρκίνου. Το 2012 καταγράφηκαν παγκοσμίως 14,1 εκατομμύρια νέα κρούσματα, το 2018 υπολογίζονται σε 18 εκατομμύρια και εκτιμάται ότι το 2025 θα φθάσουν στα 19,3 εκατομμύρια. Υπολογίζεται ακόμη, ότι οι θάνατοι από καρκίνο παγκοσμίως πλησιάζουν τα 10 εκατομμύρια ετησίως.
Στη χώρα μας εκτιμάται ότι παρουσιάστηκαν 67.000 νέα κρούσματα καρκίνου και περίπου 32.000 θάνατοι ετησίως. Σήμερα, ο καρκίνος αποτελεί και στη χώρα μας την πρώτη αιτία θανάτου, με ποσοστό 27% γενικά και 38% στις ηλικίες κάτω των 65 ετών, αφήνοντας πίσω τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Περισσότερο από το 1/3 των καρκίνων θα μπορούσε να προληφθεί με την ενημέρωση του κοινού και τη συνακόλουθη λήψη μέτρων για την υιοθέτηση κανόνων υγιεινής, διαβίωσης και διατροφής, όπως η διακοπή του καπνίσματος, η αποφυγή του αλκοόλ, η αποφυγή ανθυγιεινών τροφίμων και ποτών και κυρίως της ζάχαρης, με επακόλουθο την ελάττωση της επίπτωσης της παχυσαρκίας και τέλος με την καθημερινή σωματική άσκηση.
Τα παραπάνω αναφέρει η Ελληνική Εταιρία Χειρουργικής Ογκολογίας, (ΕΕΧΟ), με αφορμή την 4η Φεβρουαρίου, η οποία έχει καθιερωθεί από τη Διεθνή Ένωση κατά του Καρκίνου ως Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου και προσφέρει την ευκαιρία για μια ευρύτερη εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού για αυτή τη μάστιγα της σύγχρονης κοινωνίας μας.
Εξελίξεις στην έγκαιρη διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση
Οι σημαντικές εξελίξεις στην έγκαιρη διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση των περισσότερων μορφών καρκίνου επιτρέπουν τη μακρόχρονη επιβίωση με ικανοποιητική ποιότητα ζωής πολλών καρκινοπαθών ασθενών με συγκεκριμένες εντοπίσεις της νόσου (μαστός, προστάτης, παχύ έντερο, ωοθήκες, κλπ), αλλά ακόμα πολλές φορές και την πλήρη ίαση. Στη σημερινή εποχή, και εντονότερα στον δυτικό κόσμο, αναφέρει η ΕΕΧΟ, ο καρκίνος αποτελεί ολοένα αυξανόμενο πρόβλημα υγείας, αφενός λόγω της αύξησης της συχνότητάς του, ιδιαίτερα σε εντοπίσεις όπως το ήπαρ, το πάγκρεας, η ουροδόχος κύστη, οι νεφροί και το μελάνωμα, αφετέρου λόγω του ότι εμφανίζεται σε συνεχώς νεότερα άτομα.
Σημειώνει ότι η τεχνολογική πρόοδος των τελευταίων δεκαετιών και η έκρηξη ερευνητικών και θεραπευτικών δυνατοτήτων που έφερε μαζί της, προσέφεραν νέες ιδέες και νέα εφόδια στη μάχη κατά του καρκίνου. Η προσφορά της γενετικής και της μοριακής βιολογίας στη μελέτη του καρκίνου υπήρξε καθοριστική για την κατανόηση του τρόπου ανάπτυξης των διαφόρων μορφών καρκίνου. Προηγμένες διαγνωστικές τεχνικές επιτρέπουν την πρώιμη εντόπισή του, ενώ βιολογικοί δείκτες επιτρέπουν να προβλέψουμε τη μελλοντική συμπεριφορά του. Νέες θεραπείες, με τη χρήση σύγχρονων χημειοθεραπευτικών φαρμάκων, αλλά και της προηγμένης ακτινοθεραπείας και πρόσφατα των βιολογικών παραγόντων και της ανοσοθεραπείας, υπόσχονται πολύ καλύτερα αποτελέσματα για τους καρκινοπαθείς..
Πρόσφατα στοιχεία από τις ΗΠΑ αναδεικνύουν ότι η θνησιμότητα από καρκίνο του μαστού μειώθηκε κατά 40% τα τελευταία 30 χρόνια, από καρκίνο του προστάτη κατά 52%, από καρκίνο του παχέος εντέρου κατά 53%, ενώ η μεγαλύτερη πτώση της θνησιμότητας την τελευταία δεκαετία παρατηρείται στο μελάνωμα του δέρματος, λόγω και της εφαρμογής νέων θεραπευτικών πρωτοκόλλων ανοσοθεραπείας.
Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δοθεί σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ογκολογίας, Ιωάννη Καραϊτιανό, στην έγκαιρη διάγνωση, αλλά «δυστυχώς στη χώρα μας διατίθεται πολύ μικρό ποσοστό (0,5%) της συνολικής δαπάνης για αντιμετώπιση του καρκίνου». Σε μια πρόσφατη ερευνητική καταγραφή της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου, ανεδείχθη ότι στη χώρα μας μόνο το 11% των διαγνώσεων καρκίνου έγιναν κατά τη διαδικασία προληπτικού ελέγχου (check up), ποσοστό «απαράδεκτα χαμηλό για ευρωπαϊκή χώρα». Αντίθετα, το 50% των καρκίνων διαγνώστηκαν κατά τον έλεγχο για άλλο πρόβλημα υγείας του πάσχοντος και παρατηρήθηκε μια καθυστέρηση στη διάγνωση πάνω από δύο μήνες από την πρώτη επίσκεψη στον γιατρό.
Τι δείχνουν τα στοιχεία στην Ελλάδα
Πάνω από τους μισούς Έλληνες ανησυχούν για τον καρκίνο, (54%), εννέα στους δέκα γνωρίζουν άτομα που πάσχουν από καρκίνο και οι περισσότεροι είναι ενημερωμένοι για τους παράγοντες κινδύνου, ωστόσο δεν φαίνεται να ανησυχούν ιδιαίτερα. Χαρακτηριστικό είναι ότι στο εξωτερικό οι πολίτες θεωρούν το παθητικό κάπνισμα ως τρίτο παράγοντα κινδύνου σε ποσοστό 50%, ενώ στην Ελλάδα έρχεται στην 6η θέση, με ποσοστό μόνο 30%. Το αίσθημα φοβίας για την ασθένεια παραμένει, ωστόσο σε χαμηλά επίπεδα βρίσκεται το ποσοστό που υποβάλλεται σε προληπτικές εξετάσεις.
Εντύπωση προκαλεί ότι στην Ελλάδα, οι νέοι είναι περισσότερο ενημερωμένοι και ευαισθητοποιημένοι, και σε διεθνές επίπεδο καλύτερη ενημέρωση και γνώση για τον καρκίνο έχουν οι άνθρωποι με υψηλό εισόδημα και μορφωτικό επίπεδο. Έξι στους 100 Έλληνες έχουν επιβιώσει από κάποια μορφή καρκίνου και ένας στους 100 πάσχει από τη νόσο.
Τα παραπάνω προκύπτουν από τα αποτελέσματα πανελλαδικής έρευνας που πραγματοποίησε η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία (ΕΑΕ) και παρουσίασε με αφορμή την 4η Φεβρουαρίου, Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου, ο πρόεδρός της, Ευάγγελος Φιλόπουλος. Η έρευνα βασίστηκε σε ερωτηματολόγιο που χρησιμοποίησε η Διεθνής Ένωση για τον έλεγχο του καρκίνου (UICC), σε διεθνή δημοσκόπηση με τη συμμετοχή 15.427 ενηλίκων από 20 χώρες.
Το κοινό της ελληνικής και της διεθνούς έρευνας, είναι πως οι πολίτες ζητούν από τις αρχές καλύτερες υπηρεσίες υγείας, εύκολη πρόσβαση σε αυτές, βοήθεια για την έρευνα και μείωση του κόστους θεραπείας και αποκατάστασης από τον καρκίνο. «Ο καρκίνος είναι η νούμερο ένα μη μεταδιδόμενη ασθένεια και έχει ταχύτατα αυξανόμενο κόστος», ανέφερε ο κ. Φιλόπουλος, τονίζοντας ότι «οι θεραπείες πρέπει να είναι για όλους και αν οι κυβερνήσεις δεν αντιδράσουν, τα ασφαλιστικά ταμεία θα καταρρεύσουν».
Άσχημα τα νέα για την παρηγορική φροντίδα
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσαν οι εκπρόσωποι της ΕΑΕ στην παρηγορική φροντίδα και υποστήριξη, η οποία στην Ελλάδα αντιμετωπίζει προβλήματα. Τα ιατρεία πόνου είναι υποστελεχωμένα, ανέφερε η ομότιμη καθηγήτρια Αναισθησιολογίας και Αλγολογίας, αντιπρόεδρος της ΠΑΡΗΣΥΑ, Ιωάννα Σιαφάκα. Πρόσφατα μάλιστα, όπως είπε, έκλεισε το Ιατρείο Πόνου στο γενικό νοσοκομείο Καλαμάτας. Λειτουργούσε δύο χρόνια και εξυπηρετούσε 565 ασθενείς ογκολογικούς και άλλους, για τον νομό Μεσσηνίας. Το νοσοκομείο, όπως είπε η κ. Σιαφάκα, διαθέτει τρεις αναισθησιολόγους, αλλά δεν επαρκούν για χειρουργεία, διακομιδές και Ιατρείο πόνου, ενώ το νοσοκομείο δεν διαθέτει ογκολόγο.
«Είναι ανήθικο να έχουμε σήμερα στο ΕΣΥ 57 Ιατρεία Πόνου, να έχουμε χτίσει ένα απίστευτο σύστημα εθελοντών γύρω από αυτά, να διαθέτουμε φάρμακα και τεχνικές που να μπορούν να ανακουφίσουν τους ασθενείς, κι όμως να αφήνουμε τους καρκινοπαθείς να υποφέρουν» επισήμανε η κ. Σιαφάκα. Σύμφωνα με την ίδια, σε οργανωμένη πολιτεία θα αρκούσαν 500 κλίνες μέσα στα νοσοκομεία για παρηγορική φροντίδα και 300 ομάδες κατ οίκον υποστήριξης.
Τα καλά νέα
Η δημιουργία του υπεσύγχρονου και υψηλών προδιαγραφών κέντρου ημερήσιας νοσηλείας για τους ασθενείς της Μακεδονίας -και όχι μόνο-που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία. Το κέντρο θα λειτουργήσει στο κτίριο της ΕΑΕ στην Πυλαία Θεσσαλονίκης και το κόστος κατασκευής και εξοπλισμού θα αναλάβει η Μαριάννα Λάτση. Η ΕΑΕ θα παραχωρήσει τη χρήση του Κέντρου στο Θεαγένειο νοσοκομείο.
Μια δεύτερη σημαντική εξέλιξη υπήρξε η ψήφιση και η αυστηρή εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου, ο οποίος ενσωμάτωσε και τις θέσεις της ΕΑΕ για απαγόρευση του καπνίσματος σε συγκεκριμένους ευαίσθητους δημόσιους χώρους (πχ παιδικές χαρές).
Επίσης, η δράση των κινητών μονάδων της ΕΑΕ, που γυρίζουν όλη την Ελλάδα. Έχουν γίνει 85.000 μαστογραφίες δωρεάν.
Σημαντική είδηση είναι και η δημιουργία Μονάδας Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης εφήβων και νέων ενηλίκων στη νεοπλασματική ασθένεια. Η μονάδα στελεχώνεται από επαγγελματίες ψυχικής υγείας και λειτουργεί καθημερινά στον χώρες της ΕΑΕ.
Τέλος, η συνεργασία της ΕΑΕ με την ΕΡΤ για τους ασθενείς που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία. Η ΕΡΤ παραχώρησε τα θεατρικά έργα από την εκπομπή «Θέατρο της Τετάρτης» τα οποία κατέγραψε η ΕΑΕ σε ΜΡ3 και ξεκίνησε πιλοτικά από την Μονάδα «Ν. Κούρκουλος», ώστε οι ασθενείς που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία να μπορούν να περνούν το χρόνο τους εστιασμένοι στα υψηλής ποιότητας ραδιοφωνικά έργα.
