Η αρχαιότερη γνωστή λίθινη πλάκα με τις Δέκα Εντολές πρόκειται να δημοπρατηθεί από τον οίκο Sotheby’s στη Νέα Υόρκη τον Δεκέμβριο του 2024, με εκτιμώμενη τιμή πώλησης που κυμαίνεται μεταξύ 1 και 2 εκατομμυρίων δολαρίων.
Η πλάκα, ύψους περίπου 60 εκατοστών και βάρους 52 κιλών, κατασκευασμένη από λευκό μάρμαρο, ανακαλύφθηκε το 1913 κατά τη διάρκεια σιδηροδρομικών ανασκαφών κοντά στην ιστορική πόλη Γιμπνά, στη σημερινή νότια ακτή του Ισραήλ.
Χρονολογείται στην ύστερη ρωμαϊκή-βυζαντινή περίοδο, περίπου μεταξύ 300 και 640 μ.Χ., και πιστεύεται ότι κοσμούσε την είσοδο μιας συναγωγής που καταστράφηκε είτε από τους Ρωμαίους είτε κατά τη διάρκεια των Σταυροφοριών.
Η εν λόγω πλάκα φέρει 20 σειρές παλαιοεβραϊκής γραφής, περιλαμβάνοντας εννέα από τις παραδοσιακές Δέκα Εντολές. Η τρίτη εντολή, «Ου λήψει το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίω», απουσιάζει και έχει αντικατασταθεί από μια οδηγία που καλεί τους πιστούς να λατρεύουν στο Όρος Γαριζίν, έναν ιερό τόπο για τους Σαμαρείτες.
Μετά την ανακάλυψή της, η πλάκα χρησιμοποιήθηκε για τρεις δεκαετίες ως πλακόστρωτο στην είσοδο μιας κατοικίας, γεγονός που προκάλεσε φθορές στην επιφάνειά της.
Το 1943, αποκτήθηκε από τον Y. Kaplan, ο οποίος αναγνώρισε τη σημασία της και δημοσίευσε επιστημονικό άρθρο μαζί με τον Yitzhak Ben-Zvi, μετέπειτα δεύτερο πρόεδρο του Ισραήλ.
Το 2016, η πλάκα πωλήθηκε σε δημοπρασία έναντι 850.000 δολαρίων, με την Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων να την χαρακτηρίζει ως «Εθνικό Θησαυρό».
Η πλάκα αποτελεί σημαντικό τεχνούργημα για την κατανόηση της εξέλιξης των θρησκευτικών κειμένων και της πίστης, ειδικά λόγω των διαφοροποιήσεων που παρουσιάζει σε σχέση με το παραδοσιακό κείμενο των Δέκα Εντολών. Η επικείμενη δημοπρασία της από τον οίκο Sotheby’s αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον από συλλέκτες και ιστορικούς.
