Η ανακάλυψη του παραλλαγής Όμικρον χτύπησε συναγερμό σε όλο τον πλανήτη και βάζει στον πάγο τις ελπίδες για εκτόνωση της πανδημίας του κορωνοϊού. Οι πρώτες ενδείξεις παραπέμπουν σε στέλεχος που μπορεί να μολύνει ξανά και ξανά τον ίδιο ασθενή και να ξεγελά τα εμβόλια. Δεν είναι ακόμα σαφές αν το στέλεχος Όμικρον προκαλεί πιο σοβαρά συμπτώματα από τα υπόλοιπα.
Σύνορα σφραγίζονται και πτήσεις διακόπτονται – όχι μόνον από τη Νότιο Αφρική, όπου ο μεταλλαγμένος ιός έχει ήδη εξαπλωθεί – αλλά κι από αλλού: Η Ελβετία περιορίζει τις αφίξεις από το Ισραήλ, το Χονκ Κονγκ και το Βέλγιο, όπου εντοπίστηκαν δυο τέτοια κρούσματα.
Η Ελλάδα έχει θέσει περιορισμούς στις αφίξεις από 9 αφρικανικές χώρες. Αυτή την ώρα, πέντε συμπατριώτες μας που επέστρεψαν από τη Νότια Αφρική έχουν μπει ήδη σε καραντίνα και φιλοξενούνται σε ξενοδοχείο.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έκανε έκκληση για μια ισορροπημένη παγκόσμια αντίδραση στη νέα μετάλλαξη: λέει ότι χώρες που αναφέρουν κρούσματα Όμικρον δεν πρέπει να στιγματίζονται, ούτε να τιμωρούνται.
Η εμφάνιση της παραλλαγής Όμικρον προκαλεί εύλογα ερωτήματα για το αν και κατά πόσο τα υπάρχοντα εμβόλια προστατεύουν έστω και σε κάποιο βαθμό. Στο κρίσιμο ερώτημα, οι ειδικοί αναμένουν πώς κάποια προστασία, από βαριά νόσηση, θα παρέχουν, ωστόσο, δεν μπορούν να μιλήσουν με βεβαιότητα αυτή τη στιγμή.
«Περιμένουμε τα εμβόλια να έχουν αποτελεσματικότητα όσον αφορά στην πρόληψη από βαριά νόσο, αν και είναι πολύ νωρίς για να μιλήσουμε με βεβαιότητα», δηλώνει ο επιδημιολόγος καθηγητής δημόσιας Υγείας στο Πανεπιστήμιο Columbia, Σαλίμ Αμπντούλ Καρίμ.
Την ίδια άποψη εκφράζουν και οι επιστήμονες που εργάστηκαν για την ανάπτυξη των εμβολίων που ήδη έχουν διατεθεί. Όπως ο επικεφαλής της oμάδας που ανέπτυξε το εμβόλιο της AstraZeneca, Άντριου Πόλαρντ: «Ίσως μπορούμε να έχουμε κάποια αισιοδοξία ότι το εμβόλιο θα είναι αποτελεσματικό κατά της νέας παραλλαγής από βαριά νόσηση αλλά θα πρέπει να περιμένουμε μερικές εβδομάδες ώστε να το επιβεβαιώσουμε».
Οι ειδικοί παρακολουθούν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τους ασθενείς που ήδη έχουν νοσήσει από τη νέα παραλλαγή στη Νότια Αφρική.
«Δεν υπάρχουν αναφορές από τη Νότια Αφρική που να παραπέμπουν σε πιο βαριά νόσηση, και φαίνεται πως τα εμβόλια ίσως πράγματι να προστατεύουν σε κάποιο βαθμό γιατί πληροφορηθήκαμε τις τελευταίες ώρες ότι οι άνθρωποι στα νοσοκομεία είναι μάλλον οι ανεμβολίαστοι παρά οι εμβολιασμένοι», επισημαίνει ο καθηγητής ανοσολογίας στο «IMPERIAL COLLEGE LONDON», Ντάνι Άλτμαν.
Η άποψη ότι τα εμβόλια προστατεύουν και απέναντι στη νέα παραλλαγή εδράζεται στο επιχείρημα ότι το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά σε πολλά διαφορετικά σημεία του ιού.
Ο ανοσολόγος στο νοσοκομείο του Βερολίνου «CHARITE», Λέιφ Έρικ Σάντερ, δήλωσε: «Ευτυχώς, το ανοσοποιητικό μας σύστημα είναι έτσι ενισχυμένο ώστε να αντιδρά ανοσολογικά σε πολλά διαφορετικά σημεία του ιού. Ναι, και με διαφορετικούς τρόπους. Έχουμε αντισώματα και άλλα κύτταρα που αναγνωρίζουν διαφορετικά σημεία του ιού. Και γι`αυτό τα αρχικά εμβόλια, που δεν κατασκευάστηκαν κατά των παραλλαγών, είναι επίσης αποτελεσματικά».
Ενθαρρυντικά στοιχεία, σχετικά με τη νέα παραλλαγή Όμικρον, και μάλιστα, προερχόμενα από την «πηγή». Δηλαδή από τη Νότια Αφρική. Η επονομαζόμενη «μετάλλαξη Μποτσουάνα» -προς το παρόν, τουλάχιστον- προκαλεί ήπια ασθένεια. Αυτό παραθέτει σε νέα ανάρτησή του στο Facebook ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Λονδίνου (LSE), Ηλίας Μόσιαλος.
Ολόκληρη η ανάρτησή του έχει ως εξής: «Έγραφα εχθές πως έχουμε προφανώς πολλά αναπάντητα ερωτήματα και μεταξύ αυτών είναι το κατά πόσο η νέα παραλλαγή Όμικρον, αλλάζει την κλινική εικόνα και τη συμπτωματολογία και κυρίως εάν καθιστά τη νόσο σοβαρότερη.
H δρ Angelique Coetzee, πρόεδρος τού Νοτιοαφρικανικού Ιατρικού Συλλόγου, σε δηλώσεις της ανέφερε πως από όσα γνωρίζουν ώς τώρα, η παραλλαγή Όμικρον προκαλεί ήπια ασθένεια. Πιο αναλυτικά, είπε πως τα συμπτώματα φαίνεται να διαρκούν 1-2 ημέρες και είναι κυρίως κούραση και μυαλγίες και κάποιες φορές συνοδεύονται από βήχα. Επίσης, από όσους κόλλησαν, κανείς δεν έχει χάσει την όσφρηση ή τη γεύση του και κάποιοι έχουν ήδη επιστρέψει στο σπίτι τους.
Επίσης, σχολιάζοντας την κατάσταση στα νοσοκομεία, ανέφερε πως δεν αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο φόρτο λόγω εισαγωγών από φορείς της παραλλαγής Όμικρον. Ανέφερε επίσης, πως θα πρέπει να περιμένουμε κάποιες εβδομάδες για περισσότερα στοιχεία για τη μεταδοτικότητα. Κυρίως για να δούμε τι κλινική εικόνα παρουσιάζουν οι ανεμβολίαστοι».
«Συμφωνώ», καταλήγει στην ανάρτησή του ο Ηλίας Μόσιαλος, «με την ήπια και εμπεριστατωμένη της τοποθέτηση στο πρακτορείο Sputnik: ‘Μπορεί να είναι εξαιρετικά μεταδοτικό, ναι, αλλά μέχρι στιγμής οι περιπτώσεις που βλέπουμε είναι εξαιρετικά ήπιες. Ίσως σε δύο εβδομάδες από τώρα να έχω διαφορετική γνώμη, αλλά αυτό είναι που βλέπουμε τώρα. Άρα ανησυχούμε σοβαρά; Όχι. Ανησυχούμε και παρακολουθούμε τι συμβαίνει’».
Η μία μετά την άλλη οι εταιρίες που παρασκεύασαν τα αρχικά εμβόλια έχουν αρχίσει τις εργασίες για την παρασκευή νέων, που θα περιλαμβάνει και την παραλλαγή Όμικρον. Μετά τη Pfizer που ανακοίνωσε ότι θα μπορούσε να ετοιμάσει νέο εμβόλιο ακόμη και σε 100 μέρες, για ταχύτατη παρασκευή έκανε λόγο και η Astrazeneca όπως και η Moderna: «Η Moderna θα αναπτύξει γρήγορα εμβόλιο για μια αναμνηστική δόση για την παραλλαγή Όμικρον».
Και η αμερικανική Νόβαβαξ, που ζήτησε πρόσφατα έγκριση για το αρχικό της εμβόλιο από τις ευρωπαϊκές αρχές, ανακοίνωσε ότι ήδη εργάζεται πάνω στη νέα παραλλαγή: «θα είναι έτοιμο για δοκιμές και βιομηχανική παραγωγή εντός των επόμενων λίγων εβδομάδων».
Στην Αφρική
H παραλλαγή Όμικρον ταυτοποιήθηκε μόλις την περασμένη Τρίτη από επιστήμονες στη Νότιο Αφρική οι οποίοι και έστειλαν σήμα συναγερμού στην παγκόσμια κοινότητα επισημαίνοντας το μεγάλο αριθμό μεταλλάξεων στη βασική πρωτεΐνη-ακίδα του ιού που θα μπορούσε να το καταστήσει πιο ανθεκτικό στα εμβόλια.
Δεν είναι σαφές πού ακριβώς πρωτοεμφανίστηκε, το πρώτο δείγμα φέρεται να ελήφθη στη Μποτσουάνα στις 11 Νοεμβρίου, ωστόσο στη Νότια Αφρική παρουσίασε την πρώτη μεγάλη έξαρση.
Χαρακτηριστικό είναι ότι τα κρούσματα εκτοξεύτηκαν από 200 την ημέρα κατά μέσο όρο σε 2.465 την Πέμπτη. Αυτά τα δύο στοιχεία -πολλές μεταλλάξεις και απότομη αύξηση κρουσμάτων- κινητοποίησαν τους επιστήμονες διεθνώς. Εν τω μεταξύ το νέο στέλεχος έχει ήδη φτάσει στην Ευρώπη.
Ενώ η αξιολόγηση του νέου στελέχους συνεχίζεται οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι όσο ένα μεγάλο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού παραμένει ανεμβολίαστο, θα προκύπτουν συνεχώς νέα στελέχη αφού ο ιός βρίσκει έδαφος να μεταδοθεί και να μεταλλαχθεί.
Στην Αφρική το μέσο ποσοστό του εμβολιασμού είναι μικρότερο από 6%. Υπάρχουν ελάχιστες χώρες με υψηλό ποσοστό εμβολιασμού όπως οι Σεϋχέλλες με 79%, πολύ λίγες με ποσοστό άνω του 60% όπως το Μαρόκο κι από εκεί και πέρα τα νούμερα κατρακυλούν: Νότιος Αφρική 24,1%, Μποτσουάνα 20%, Αίγυπτος μόλις 13,7%, Ναμίμπια 11,6% και φτάνουμε σε χώρες όπου ουσιαστικά δε μπορούμε να μιλήσουμε για εμβολιαστικό πρόγραμμα όπως το Σουδάν με 1,3% και η Λαϊκή Δημοκρατία του Κογκό με 0,1%.
