«Η υποχώρηση του δείκτη της ανεργίας στο 10%, που αποτελεί το πιο χαμηλό επίπεδο από το 2009, επιβεβαιώνει την προσήλωση της κυβέρνησης και, φυσικά, της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) στην εφαρμογή των κατάλληλων πολιτικών, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος που είναι η ανεργία στη χώρα μας να πέσει κάτω από το 8%, όσο το δυνατόν πιο σύντομα και σίγουρα έως το 2027» δηλώνει ο διοικητής της ΔΥΠΑ, Σπύρος Πρωτοψάλτης, σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Παράλληλα, ο κ. Πρωτοψάλτης εξηγεί τον λόγο που, παρά την πτώση της ανεργίας, παρατηρείται αναντιστοιχία μεταξύ των δεξιοτήτων που έχουν οι άνεργοι και των δεξιοτήτων που αναζητούν οι επιχειρήσεις, επισημαίνοντας ότι αυτό οφείλεται στη διαχρονικά ελλειμματική διασύνδεση των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης με τις ανάγκες της οικονομίας και πρόκειται για ένα ευρωπαϊκής διάστασης ζήτημα. Στο πλαίσιο αυτό, όπως αναφέρει, η ΔΥΠΑ υλοποιεί τη μεγαλύτερη δράση κατάρτισης που έχει γίνει ποτέ στη χώρα μας, με στόχο την κατάρτιση 500.000 πολιτών σε ψηφιακές και πράσινες δεξιότητες έως το 2025, με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Επιπλέον, ο κ. Πρωτοψάλτης σημειώνει ότι, μέσω των προγραμμάτων, που θα υλοποιηθούν το 2024, η ΔΥΠΑ αποσκοπεί στη δημιουργία 50.000 νέων θέσεων εργασίας, «με έμφαση στις πληθυσμιακές ομάδες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην ένταξή τους στην αγορά εργασίας. Κυρίως, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ, θα "τρέξουν" προγράμματα που θα επιδοτήσουν την απόκτηση επαγγελματικής εμπειρίας, τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων και, βέβαια, την πρόσληψη ανέργων σε νέες θέσεις εργασίας. Επίσης, θα ξεκινήσουν αιτήσεις για μία ολοκληρωμένη παρέμβαση (συμβουλευτική, κατάρτιση και απασχόληση) για 7.500 ανέργους, τέσσερις πιλοτικές δράσεις σε διαφορετικές περιοχές της χώρας για συνολικά 22.500 ωφελούμενους, καθώς και μία μεγάλη δράση για νέους, ώστε να διευκολυνθεί η πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας».
Μεταξύ άλλων, ο διοικητής της ΔΥΠΑ υπογραμμίζει ότι σχεδιάζονται παρεμβάσεις, με στόχο τη δικαιότερη κατανομή και την ενίσχυση του ανταποδοτικού χαρακτήρα του επιδόματος ανεργίας, καθώς και τη διεύρυνση της στήριξης των ανέργων. «Με τεχνική βοήθεια από τον ΟΟΣΑ, εξετάζουμε ένα διαφοροποιημένο μοντέλο για μία δικαιότερη κατανομή του επιδόματος, μέσω της στενότερης διασύνδεσής του με το εργασιακό ιστορικό του ανέργου και, ταυτόχρονα, εξετάζουμε πώς θα μπορούσε το επίδομα ανεργίας να είναι υψηλότερο, κυρίως τους πρώτους μήνες ανεργίας, ώστε να μην είναι τόσο απότομη η μείωση εισοδήματος, ανάλογα με τον ασφαλιστικό βίο του ανέργου και να αποκλιμακώνεται σταδιακά» διευκρινίζει ο κ. Πρωτοψάλτης και προσθέτει ότι, στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης, έχουν εξασφαλιστεί πόροι άνω των 100 εκατ. ευρώ, για να υλοποιηθεί μία πιλοτική δράση αναπροσαρμογής του επιδόματος και, αυτή την περίοδο, «είμαστε ακόμη σε στάδιο μελέτης».
«Όταν ετοιμαστούν οι προτάσεις, θα τις εισηγηθούμε στον υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, κ. Άδωνι Γεωργιάδη, για να παρθούν αποφάσεις και να προχωρήσει το πιλοτικό, από το οποίο και θα αντλήσουμε πραγματικά στοιχεία για το αποτέλεσμα των αλλαγών» συμπληρώνει ο διοικητής της ΔΥΠΑ. Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του διοικητή της ΔΥΠΑ, Σπύρου Πρωτοψάλτη, στη δημοσιογράφο, Γεωργία Μπάρλα, για το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων:
Ερ: κ. Πρωτοψάλτη, η ανεργία υποχώρησε στο 10% τον Σεπτέμβριο του 2023, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Εκτιμάτε ότι υφίστανται οι προϋποθέσεις, για να συνεχιστεί αυτή η δυναμική στην αγορά εργασίας και το ποσοστό της ανεργίας στην Ελλάδα να πλησιάσει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο; Πώς σκοπεύει η ΔΥΠΑ να συμβάλει προς την επίτευξη αυτού του στόχου;
Απ: Η υποχώρηση του δείκτη της ανεργίας στο 10%, που αποτελεί το πιο χαμηλό επίπεδο από το 2009, επιβεβαιώνει την προσήλωση της κυβέρνησης και, φυσικά, της ΔΥΠΑ στην εφαρμογή των κατάλληλων πολιτικών, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος που είναι η ανεργία στη χώρα μας να πέσει κάτω από το 8%, όσο το δυνατόν πιο σύντομα και σίγουρα έως το 2027.
Η έμφαση στις ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης και τα κίνητρα που δώσαμε για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας είχαν ως αποτέλεσμα τον υπερτετραπλασιασμό της αποδοτικότητας των προγραμμάτων μας, μέσω των οποίων πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από 150.000 προσλήψεις μέσα στα τέσσερα τελευταία χρόνια, αριθμός που αποτελεί ρεκόρ.
Επιπλέον της επιδότησης της εργασίας, που αποτελεί κεντρική προτεραιότητα, επενδύσαμε και σε δράσεις, όπως οι «Ημέρες Καριέρας» και στην πρόσληψη 600 εργασιακών συμβούλων, ώστε να ενισχύσουμε τη σύζευξη προσφοράς και ζήτησης και να αναβαθμίσουμε τον διαμεσολαβητικό ρόλο της ΔΥΠΑ στην αγορά εργασίας, καθώς και στην απόκτηση και αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας, μέσω της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.
Βέβαια, ούτε πανηγυρίζουμε ούτε εφησυχάζουμε, αλλά συνεχίζουμε τη σκληρή δουλειά, με προσήλωση στον στόχο της μείωσης της ανεργίας, ώστε να συγκλίνουμε με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Σχεδιάζουμε νέες πρωτοβουλίες, ώστε να παρέχουμε ουσιαστική στήριξη και σύγχρονα εργαλεία σε όσους ψάχνουν δουλειά, αλλά και στις επιχειρήσεις, που αναζητούν προσωπικό, ώστε να συνεισφέρουμε με όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας στον στόχο που έθεσε ο πρωθυπουργός για τη δημιουργία περισσότερων από 200.000 νέων θέσεων εργασίας τα επόμενα χρόνια.
Ερ: Παρά το ότι η πορεία της ανεργίας ακολουθεί πτωτική πορεία, εκπρόσωποι των επιχειρήσεων εξακολουθούν να δυσκολεύονται στην εξεύρεση του κατάλληλου προσωπικού. Πού οφείλεται αυτό το γεγονός; Πιστεύετε ότι η επικαιροποιημένη εθνική στρατηγική δεξιοτήτων της ΔΥΠΑ μπορεί να επιτύχει την αποτελεσματική διασύνδεση μεταξύ των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού και των αναγκών της αγοράς εργασίας;
Απ: Η αναντιστοιχία μεταξύ των δεξιοτήτων που έχουν οι άνεργοι και των δεξιοτήτων που αναζητούν οι επιχειρήσεις είναι δυστυχώς το αποτέλεσμα της διαχρονικά ελλειμματικής διασύνδεσης των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης με τις ανάγκες της οικονομίας.
Αυτό, όμως, αποτελεί και ένα ευρωπαϊκής διάστασης ζήτημα, καθώς καταγράφεται έλλειμμα δεξιοτήτων σε όλες τις χώρες. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι το 2023 ορίστηκε ως ευρωπαϊκό έτος δεξιοτήτων, καθώς πάνω από το 75% των επιχειρήσεων στην ΕΕ δυσκολεύεται να βρει κατάλληλα καταρτισμένο προσωπικό.
Στην πρόσφατα επικαιροποιημένη εθνική στρατηγική δεξιοτήτων, την οποία παρουσίασα, πριν από λίγες ημέρες, ως πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Δεξιοτήτων Εργατικού Δυναμικού, καταγράφονται οι κεντρικοί άξονες, που αποτελούν τη βάση για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού και τη διασύνδεσή τους με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.
Η Ελλάδα βρίσκεται στην προτελευταία θέση της ΕΕ στην αντιστοίχιση δεξιοτήτων και, σε αυτή την κατεύθυνση, η ανάληψη δράσεων, με ταχύτητα και συνέπεια και από το Εθνικό Συμβούλιο Δεξιοτήτων και από τη ΔΥΠΑ, θα δώσει διέξοδο στους πολίτες που δυσκολεύονται να βρουν δουλειά, καθώς και στις επιχειρήσεις που δεν βρίσκουν κατάλληλο προσωπικό.
Για να διασφαλίσουμε ότι η ψηφιακή και πράσινη μετάβαση της οικονομίας δεν θα αφήσει κανέναν πίσω, είναι επιτακτική ανάγκη να επενδύσουμε βραχυπρόθεσμα σε μεγάλης κλίμακας δράσεις συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης, με διασφάλιση της ποιότητας, ώστε να έχουμε γρήγορα και καλά αποτελέσματα στην κάλυψη των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργεί η οικονομία και των διαρκώς μεταβαλλόμενων αναγκών που προκύπτουν από τις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις.
Μακροπρόθεσμα, πρέπει επιτέλους να «σπάσουμε τα τείχη» μεταξύ της οικονομίας και της εκπαίδευσης, να εκσυγχρονίσουμε τα προγράμματα σπουδών, να χτίσουμε συνεργασίες μεταξύ των επιχειρήσεων και των εκπαιδευτικών φορέων και να μπει η απασχόληση στο επίκεντρο της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Ερ: Εντάσσεται στον σχεδιασμό της ΔΥΠΑ η διεύρυνση των ωφελουμένων των προγραμμάτων κατάρτισης;
Απ: Η ΔΥΠΑ υλοποιεί τη μεγαλύτερη δράση κατάρτισης που έχει γίνει ποτέ στη χώρα μας, με στόχο την κατάρτιση 500.000 πολιτών σε ψηφιακές και πράσινες δεξιότητες έως το 2025, με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Σε συνέχεια των επιτυχημένων προγραμμάτων για την κατάρτιση 220.000 ανέργων και εργαζομένων, αυτή την περίοδο, ξεκινά ένας ακόμα κύκλος για την κατάρτιση σε 50.000 ανέργους, με εντυπωσιακή ανταπόκριση, ενώ, αμέσως μετά, θα ξεκινήσει και ένας επιπλέον κύκλος κατάρτισης εργαζομένων.
Δηλαδή, είμαστε κοντά στο 50% του στόχου και έχουμε δύο χρόνια ακόμα, για να πιάσουμε τον στόχο των 500.000.
Να σημειώσω ότι η κατάρτιση και πιστοποίηση 220.000 συμπολιτών μας σε έναν χρόνο αποτελεί ρεκόρ και αναδεικνύει την επιχειρησιακή τεχνογνωσία και ικανότητα της ΔΥΠΑ.
Ταυτόχρονα, υλοποιούμε και δράσεις κατάρτισης μικρότερης κλίμακας, με γεωγραφικά και άλλα χαρακτηριστικά, όπως τα ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για κρατούμενους, με στόχο την προετοιμασία τους για την κοινωνική και εργασιακή επανένταξή τους, μετά την αποφυλάκισή τους. Σε διάστημα τεσσάρων ετών, με την εποπτεία των Κέντρων Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΚΕΚ) της ΔΥΠΑ, υλοποιήθηκαν 22 εξειδικευμένα προγράμματα σε καταστήματα κράτησης σε όλη την Ελλάδα σε επαγγελματικές δεξιότητες που έχουν ζήτηση στην αγορά εργασίας. Επίσης, μόλις ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία και το καινοτόμο πρόγραμμα κατάρτισης στην ηλεκτροκίνηση με το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας.
Ακόμα, έχουμε υλοποιήσει προγράμματα αναβάθμισης ψηφιακών δεξιοτήτων για πάνω από 50.000 ανέργους, με τη συνεργασία πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, καθώς επίσης με εταιρίες κολοσσούς τεχνολογίας, όπως Google, Microsoft, Cisco, Coursera, Huawei και Amazon, με την οποία μάλιστα πρόκειται σύντομα να ανακοινώσουμε μία νέα συνεργασία.
Ερ: Πόσες νέες θέσεις εργασίας αναμένεται να «ανοίξουν» από τα προγράμματα απασχόλησης που θα «τρέξει» η ΔΥΠΑ το 2024; Σε ποιους θα απευθύνονται;
Απ: Με τον σχεδιασμό προγραμμάτων «νέας γενιάς» ανταποκρινόμαστε σε ένα ευρύ φάσμα αναγκών των ανέργων και της αγοράς εργασίας, ενώ, όπου χρειάζεται, κάνουμε τις απαραίτητες παρεμβάσεις για την περαιτέρω βελτίωσή τους.
Σε αυτό το πλαίσιο, μόλις ανακοινώσαμε τη διεύρυνση του προγράμματος απασχόλησης ανέργων 55 ετών και άνω, με επιπλέον προϋπολογισμό 117 εκατ. ευρώ και αύξηση κατά 5.000 θέσεις εργασίας.
Με τις αλλαγές, που ανακοινώσαμε, καθίστανται ωφελούμενοι όλοι οι άνεργοι άνω των 55 ετών, με μόνη προϋπόθεση την εγγραφή τους στο μητρώο της ΔΥΠΑ, χωρίς τη μέχρι τώρα προϋπόθεση της μακροχρόνιας εγγεγραμμένης ανεργίας των 12 μηνών. Επίσης, ορίζονται ως ωφελούμενοι όσοι είναι άνω των 67 ετών, αλλά δεν διαθέτουν τις απαραίτητες ημέρες ασφάλισης, για να θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης.
Επιπλέον, μέσω των προγραμμάτων, που θα υλοποιήσουμε το 2024, αποσκοπούμε στη δημιουργία 50.000 νέων θέσεων εργασίας, με έμφαση στις πληθυσμιακές ομάδες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην ένταξή τους στην αγορά εργασίας. Κυρίως, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ, θα «τρέξουν» προγράμματα που θα επιδοτήσουν την απόκτηση επαγγελματικής εμπειρίας, τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων και, βέβαια, την πρόσληψη ανέργων σε νέες θέσεις εργασίας. Επίσης, θα ξεκινήσουν αιτήσεις για μία ολοκληρωμένη παρέμβαση (συμβουλευτική, κατάρτιση και απασχόληση) για 7.500 ανέργους, τέσσερις πιλοτικές δράσεις σε διαφορετικές περιοχές της χώρας για συνολικά 22.500 ωφελούμενους, καθώς και μία μεγάλη δράση για νέους, ώστε να διευκολυνθεί η πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας.
Ερ: Σε δημόσιες τοποθετήσεις σας, έχετε αναφερθεί σε επικείμενες αλλαγές στο πλαίσιο που διέπει το επίδομα ανεργίας. Ποιες παρεμβάσεις δρομολογούνται προς την κατεύθυνση αυτή;
Απ: Σχεδιάζουμε παρεμβάσεις, με στόχο τη δικαιότερη κατανομή και την ενίσχυση του ανταποδοτικού χαρακτήρα του επιδόματος, καθώς και τη διεύρυνση της στήριξης των ανέργων. Σήμερα, όλοι όσοι πληρούν τις προϋποθέσεις λαμβάνουν το ίδιο ποσό για το ίδιο διάστημα, ανεξάρτητα από πόσα χρόνια έχουν εργαστεί και πόσες εισφορές έχουν πληρώσει.
Με τεχνική βοήθεια από τον ΟΟΣΑ, εξετάζουμε ένα διαφοροποιημένο μοντέλο για μία δικαιότερη κατανομή του επιδόματος, μέσω της στενότερης διασύνδεσής του με το εργασιακό ιστορικό του ανέργου και, ταυτόχρονα, εξετάζουμε πώς θα μπορούσε το επίδομα ανεργίας να είναι υψηλότερο, κυρίως τους πρώτους μήνες ανεργίας, ώστε να μην είναι τόσο απότομη η μείωση εισοδήματος, ανάλογα με τον ασφαλιστικό βίο του ανέργου και να αποκλιμακώνεται σταδιακά.
Αντίστοιχα, σκεφτόμαστε αλλαγές και για το επίδομα μακροχρόνιας ανεργίας. Σήμερα, παρατηρούμε ότι είναι περιορισμένος ο αριθμός όσων το δικαιούνται, μετά τους πρώτους 12 μήνες του επιδόματος ανεργίας, κυρίως επειδή υπάρχουν εισοδηματικά κριτήρια για το φορολογικό έτος πριν το έτος ανεργίας.
Εξετάζουμε το ενδεχόμενο ενσωμάτωσής του στο επίδομα ανεργίας, ώστε να έχει ανταποδοτικό χαρακτήρα, ειδικά όσον αφορά σε ανέργους που εργάζονταν για πολλά χρόνια και έχουν πληρώσει πολλές εισφορές κατά της ανεργίας.
Στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης, έχουμε εξασφαλίσει πόρους άνω των 100 εκατ. ευρώ, για να υλοποιήσουμε μία πιλοτική δράση αναπροσαρμογής του επιδόματος και, αυτή την περίοδο, είμαστε ακόμη σε στάδιο μελέτης.
Όταν ετοιμαστούν οι προτάσεις, θα τις εισηγηθούμε στον υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, κ. Άδωνι Γεωργιάδη, για να παρθούν αποφάσεις και να προχωρήσει το πιλοτικό, από το οποίο και θα αντλήσουμε πραγματικά στοιχεία για το αποτέλεσμα των αλλαγών.
Ερ: Τα τελευταία χρόνια, οι αλλαγές στην αγορά εργασίας συντελούνται με μεγάλη ταχύτητα. Η επόμενη πρόκληση που διαφαίνεται για τον κόσμο της εργασίας είναι η τεχνητή νοημοσύνη. Κατά την άποψή σας, ποιοι κίνδυνοι ελλοχεύουν, αλλά ποιες ευκαιρίες αναδύονται;
Απ: Οι αναλύσεις για τις επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης στην παγκόσμια αγορά εργασίας καταγράφουν κινδύνους, αλλά και ευκαιρίες.
Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, πάνω από το 20% των επιχειρήσεων εκτιμά πως η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης θα οδηγήσει σε προσλήψεις και όχι σε απολύσεις, καθώς θα εμφανιστούν νέες ανάγκες για εξειδικευμένο προσωπικό. Αυτό σημαίνει ότι η επανεκπαίδευση και η αναβάθμιση δεξιοτήτων είναι κρίσιμοι παράγοντες που θα εξασφαλίσουν την ταχεία προσαρμογή του εργατικού δυναμικού στις ραγδαίες μεταβολές του εργασιακού τοπίου.
Αυτό που απαιτείται από εμάς είναι να σχεδιάσουμε τις σωστές παρεμβάσεις, ώστε να παρέχουμε στο ανθρώπινο δυναμικό τη δυνατότητα να αναβαθμίσει τις δεξιότητές του, ώστε να ενταχθεί και να παραμείνει στην αγορά εργασίας.
Η έλευση της τεχνητής νοημοσύνης αποτελεί μία ακόμα ιστορική μετάβαση και, όπως έχει συμβεί ξανά στο παρελθόν, έτσι και με την 4η βιομηχανική επανάσταση, ο κόσμος θα μετεξελιχθεί και θα προοδεύσει.
Εμείς, ως ΔΥΠΑ, προετοιμαζόμαστε, συμμετέχοντας ενεργά στην ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και τεχνογνωσίας μέσα από το φόρουμ του Ευρωπαϊκού Δικτύου Δημόσιων Υπηρεσιών Απασχόλησης, στο οποίο είμαι αντιπρόεδρος, καθώς και σε συνεργασία με κολοσσούς της τεχνολογίας, αλλά και πανεπιστήμια της χώρας, για νέες δράσεις σε αυτόν τον κρίσιμο τομέα.
