Το Μεταναστευτικό είναι ένα από τα κρισιμότερα θέματα της επικαιρότητας στη χώρα μας, με την κυβέρνηση να φέρνει προς ψήφιση την ερχόμενη εβδομάδα ένα νέο νομοσχέδιο, που θα δώσει πολλές λύσεις.
Η υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Σέβη Βολουδάκη, μιλάει στο «Μανιφέστο» για τα νέα μέτρα που έχουν ληφθεί για το άσυλο, κάνει τις προβλέψεις της για τις αφίξεις μεταναστών το επόμενο διάστημα και εξηγεί τα σχέδια της κυβέρνησης ώστε να αποσυμφορηθούν οι περιοχές που δέχονται μεγάλη πίεση.
Τονίζει επίσης πόσο σημαντικό είναι το νομικό πλαίσιο των ΜΚΟ, αλλά και η διαδικασία διαπίστωσης ανηλικότητας, ενώ κάνει λόγο για επείγουσα ανάγκη εφαρμογής του νέου νομοσχεδίου και συζητά για το ποια στάση περιμένει από την αντιπολίτευση.
Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η εφαρμογή των νέων μέτρων για το άσυλο και πόσο έχει επιταχυνθεί η εξέταση των αιτήσεων;
Επιτρέψτε μου να ξεκαθαρίσω κάτι από την αρχή: η πρόσφατη τροπολογία για την προσωρινή αναστολή παραλαβής αιτημάτων ασύλου, που τέθηκε σε ισχύ στις 14 Ιουλίου, δεν είχε ως στόχο να επιταχύνει την εξέταση των αιτήσεων. Ο σκοπός της ήταν διαφορετικός: να αναχαιτίσει και να ελέγξει μια ασύμμετρη και δυσανάλογη πίεση που δεχόταν η χώρα μας, και ειδικά η Κρήτη, από τις μαζικές αφίξεις πλωτών μέσων από τη Λιβύη.
Και πρέπει να πω ότι η τροπολογία αυτή απέδωσε. Γιατί; Διότι, ενώ τις πρώτες δέκα ημέρες του Ιουλίου καταγράψαμε περίπου 2.750 αφίξεις στο νησί, από τις 14 Ιουλίου και μετά –δηλαδή σε διάστημα σχεδόν ενάμιση μήνα– οι αφίξεις μειώθηκαν στο ένα τρίτο. Αυτό σημαίνει ότι καταφέραμε να περιορίσουμε δραστικά τις ροές, να αποσυμφορήσουμε τις εγκαταστάσεις φιλοξενίας και, κυρίως, να προστατεύσουμε την Κρήτη σε μια περίοδο όπου το πολυτιμότερο κεφάλαιό της, ο τουρισμός, θα μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο.
Η τροπολογία λοιπόν δεν στόχευε στον ρυθμό εξέτασης, αλλά στη θωράκιση της χώρας απέναντι σε ένα κύμα παράνομων αφίξεων που θα ήταν αδύνατον να διαχειριστούμε. Και πράγματι, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η επιλογή μας ήταν σωστή και αποτελεσματική.
Παράλληλα, η Υπηρεσία Ασύλου συνεχίζει κανονικά το έργο της. Να θυμίσω ότι πριν από λίγα χρόνια μια αίτηση μπορούσε να χρειαστεί τρία ή και τέσσερα χρόνια για να κριθεί. Σήμερα η πρώτη απόφαση εκδίδεται μέσα σε λίγους μήνες. Η πρόοδος αυτή είναι τεράστια και αναγνωρίζεται διεθνώς.
Υπάρχουν προβλέψεις για τις αφίξεις το προσεχές διάστημα;
Η ερώτηση αυτή είναι πάντοτε δύσκολη, γιατί στο Μεταναστευτικό οι προβλέψεις ενέχουν πάντα κινδύνους. Παρ’ όλα αυτά, με βάση την εμπειρία μας τα τελευταία χρόνια, υπάρχουν ορισμένα σαφή δείγματα που μας επιτρέπουν να μιλάμε με μεγαλύτερη ασφάλεια.
Πρώτον, οι ροές στο Βορειοανατολικό Αιγαίο έχουν περιοριστεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Αυτό οφείλεται και στις διπλωματικές επαφές που έγιναν το τελευταίο διάστημα και απέδωσαν θετικά αποτελέσματα. Παρόμοια είναι η εικόνα και στον Εβρο όπου, σε συνδυασμό με την ύπαρξη του φράχτη, οι ροές βρίσκονται υπό τον απόλυτο έλεγχο της ελληνικής πολιτείας.
Η μεγάλη πρόκληση, βεβαίως, παραμένει η Λιβύη. Εκεί η κατάσταση είναι εξαιρετικά ευμετάβλητη, γεγονός που καθιστά δύσκολες τις εκτιμήσεις. Παρά τα μέτρα που λάβαμε, τα οποία ήδη οδήγησαν σε αισθητή μείωση των αφίξεων, παραμένουμε σε διαρκή επιφυλακή. Να σημειώσω ότι και στο μέτωπο αυτό έχουν ξεκινήσει διπλωματικές συνομιλίες και με την κυβέρνηση της Δυτικής Λιβύης και με την Ανατολική Λιβύη, με στόχο να υπάρξει συνεργασία και σταθεροποίηση της κατάστασης.
Επομένως, δεν κάνουμε εύκολες προβλέψεις. Εκείνο όμως που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα είναι ότι η χώρα διαθέτει σήμερα τα εργαλεία, τις υποδομές και την αποφασιστικότητα να ελέγχει τις ροές και να προστατεύει την κοινωνία από δυσανάλογες πιέσεις.
Τι επιπλέον μέτρα σχεδιάζονται για την άμεση αποσυμφόρηση των περιοχών με υψηλές πιέσεις;
Ο στόχος της κυβέρνησης και του υπουργείου είναι ξεκάθαρος: να προστατεύσουμε τις τοπικές κοινωνίες από φαινόμενα υπερπληθυσμού στις μεταναστευτικές δομές και, ταυτόχρονα, να διασφαλίσουμε τη δημόσια τάξη και την ασφάλεια. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε σε καμία περιοχή της χώρας να σηκώνει δυσανάλογα βάρη, ούτε να δημιουργούνται συνθήκες που απειλούν την κοινωνική συνοχή.
Για τον λόγο αυτό, κάθε φορά που παρατηρείται συμφόρηση, ενεργοποιούνται άμεσα οι διαδικασίες μεταφοράς. Η διαχείριση γίνεται με τρόπο που να κατανέμονται οι πιέσεις ισομερώς σε όλη τη χώρα, ώστε να υπάρχει ισορροπία, έλεγχος και σεβασμός στις τοπικές κοινωνίες.
Αυτή η πολιτική εφαρμόζεται με τον ίδιο τρόπο παντού και θα συνεχιστεί με την ίδια αποφασιστικότητα. Η αρχή μας είναι σαφής: ισομερής κατανομή, αποτελεσματική διαχείριση, προστασία της κοινωνίας.
Τι θα ισχύσει με τα νέα πρωτόκολλα ελέγχου δράσης των ΜΚΟ;
Το θέμα των ΜΚΟ είναι σοβαρό και το αντιμετωπίζουμε με απόλυτη σαφήνεια. Η πολιτεία δεν μπορεί να παρέχει θεσμική κάλυψη ή χρηματοδότηση σε οργανώσεις που, αντί να επιτελούν το ανθρωπιστικό έργο τους, επιλέγουν να αμφισβητούν ή να υπονομεύουν τη μεταναστευτική πολιτική της χώρας. Αυτό δεν είναι αποδεκτό. Οι κανόνες υπάρχουν και τηρούνται από όλους.
Οι διαχειριστικοί έλεγχοι διενεργούνται ήδη και διασφαλίζουν πλήρη διαφάνεια για το πού κατευθύνονται τα χρήματα και αν πράγματι υπηρετούν τον σκοπό για τον οποίο δίνονται. Παράλληλα, το Μητρώο ΜΚΟ λειτουργεί με σαφείς όρους: σε αυτό παραμένουν μόνο όσες οργανώσεις κινούνται αποδεδειγμένα εντός του νόμου. Οσες παραβιάζουν το πλαίσιο, είτε με παρεμβάσεις που αντιστρατεύονται την εθνική πολιτική είτε με συνεργασίες που διευκολύνουν παράνομες εισόδους, διαγράφονται και υφίστανται τις προβλεπόμενες κυρώσεις.
Θέλω να τονίσω ότι πολλές οργανώσεις εργάζονται με συνέπεια και στηρίζουν ουσιαστικά το ανθρωπιστικό έργο της χώρας. Αυτές θα συνεχίσουν κανονικά, χωρίς καμία ανησυχία. Ο,τι λειτουργεί σύννομα θα συνεχίσει απρόσκοπτα· ό,τι παραβιάζει τον νόμο θα ελέγχεται και θα οδηγείται στη Δικαιοσύνη.
Πρόσφατα υπογράφηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση για τη διαπίστωση της ανηλικότητας αιτούντων άσυλο. Τι αλλάζει πρακτικά με το νέο πλαίσιο και ποιο είναι το μήνυμα που στέλνει η πολιτεία;
Η ρύθμιση αυτή αποτέλεσε για το υπουργείο, αλλά και για εμένα προσωπικά, προτεραιότητα από την πρώτη στιγμή. Γιατί όλοι γνωρίζαμε ότι χωρίς ένα αξιόπιστο και σαφές πλαίσιο, το σύστημα υποδοχής έμενε εκτεθειμένο σε καταχρήσεις αλλά και σε αδικίες.
Με το νέο πλαίσιο η διαδικασία ολοκληρώνεται μέσα σε μία ημέρα, με επιστημονικά τεκμηριωμένα μέσα: ιατρική αξιολόγηση, ψυχοκοινωνική εξέταση και ακτινογραφία. Ολα γίνονται με πλήρη σεβασμό στα δικαιώματα των αιτούντων. Ετσι, προστατεύουμε πραγματικά όσους είναι ανήλικοι και έχουν ανάγκη ειδικής φροντίδας, ενώ ταυτόχρονα αποτρέπουμε ψευδείς δηλώσεις που στο παρελθόν δημιουργούσαν στρεβλώσεις.
Οποιος δηλώνει ανήλικος χωρίς να είναι θα έχει πλέον συνέπειες, ενώ η άρνηση συμμετοχής στη διαδικασία οδηγεί σε τεκμήριο ενηλικότητας και άμεση μεταφορά στις δομές ενηλίκων. Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζουμε τη διαφάνεια και τη δικαιοσύνη.
Το μήνυμα της πολιτείας είναι ξεκάθαρο: η Ελλάδα θα προστατεύει με απόλυτο σεβασμό τα δικαιώματα των ανηλίκων, αλλά δεν θα επιτρέψει η προστασία αυτή να χρησιμοποιείται καταχρηστικά.
Τι περιλαμβάνει, σε γενικές γραμμές, το νομοσχέδιο του υπουργείου; Πόσο επείγουσα είναι η εφαρμογή του;
Το νομοσχέδιο που φέρνουμε συνιστά μια συνολική αναμόρφωση του πλαισίου επιστροφών. Δεν πρόκειται για διορθωτικές κινήσεις, αλλά για μια βαθιά τομή που βάζει τέλος στην ατιμωρησία και στην ασάφεια γύρω από την παράνομη μετανάστευση. Μέχρι σήμερα είχαμε δεκάδες χιλιάδες συλλήψεις και ελάχιστες επιστροφές. Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί.
Με το νέο πλαίσιο διευρύνεται η έννοια της χώρας επιστροφής, μειώνονται οι προθεσμίες για οικειοθελή αναχώρηση, θεσπίζονται μέτρα όπως η ηλεκτρονική επιτήρηση και ενισχύεται το πλαίσιο κράτησης, που πλέον μπορεί να φτάσει έως και τους 24 μήνες. Καταργείται η λεγόμενη «επταετία», που λειτουργούσε ως κίνητρο παραμονής στη χώρα παράνομα, ενώ αυστηροποιούνται δραστικά οι ποινές: όποιος επανέρχεται παράνομα ή αρνείται να αποχωρήσει, θα αντιμετωπίζει βαριές χρηματικές και ποινικές κυρώσεις.
Το δίλημμα είναι ξεκάθαρο για όσους δεν δικαιούνται διεθνή προστασία: επιστροφή ή φυλακή. Δεν υπάρχει τρίτη επιλογή. Η εφαρμογή του νόμου είναι άμεση και επείγουσα. Γι’ αυτό, το νομοσχέδιο έχει ήδη κατατεθεί στη Βουλή, στις 8 Αυγούστου, και θα ψηφιστεί την ερχόμενη εβδομάδα. Η κοινωνία δεν μπορεί να περιμένει άλλο. Η Ελλάδα δεν θα επιτρέψει τη νομιμοποίηση της παρανομίας· όποιος εισέρχεται ή παραμένει παράνομα στη χώρα, θα επιστρέφει ή θα φυλακίζεται. Αυτό είναι το ξεκάθαρο μήνυμα της πολιτείας.
Ποια η στάση που αναμένετε από τα κόμματα της αντιπολίτευσης;
Αυτό το νομοσχέδιο δεν είναι κομματική υπόθεση. Πρόκειται για μια αναγκαία μεταρρύθμιση που λύνει πραγματικά προβλήματα και αφορά την κοινωνική συνοχή, την ασφάλεια και το κράτος δικαίου. Περιμένουμε, λοιπόν, από την αντιπολίτευση να σταθεί με υπευθυνότητα απέναντι σε κάτι που ζητά η κοινωνία.
Δεν μπορεί από τη μία να υποστηρίζουν ότι θέλουν φύλαξη συνόρων και τάξη στο μεταναστευτικό και, από την άλλη, να καταψηφίζουν κάθε μέτρο που εξασφαλίζει ακριβώς αυτά. Ούτε μπορούν να κρύβονται πίσω από ιδεολογικές εμμονές, την ώρα που οι τοπικές κοινωνίες πιέζονται και οι πολίτες ζητούν ασφάλεια.
Στο τέλος, είναι πολύ απλό: όσοι στηρίξουν το νομοσχέδιο στέκονται με την πολιτεία και με τους πολίτες. Οσοι το καταψηφίσουν θα πρέπει να εξηγήσουν στους Ελληνες γιατί διάλεξαν να σταθούν απέναντι σε μια καθαρή λύση για το πρόβλημα.
