Με συνέντευξή της στη γαλλική εφημερίδα «Le Monde» η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου καλεί τις ευρωπαϊκές χώρες να μοιραστούν τα βάρη της μεταναστευτικής κρίσης και υπογραμμίζει ότι «Η αλληλεγγύη μεταξύ κρατών, αλλά και προς τους πρόσφυγες, είναι απαραίτητη». Παράλληλα, αναφέρεται στις προκλήσεις από την πλευρά της Τουρκίας, στην αντιμετώπιση της πανδημίας, στις στενές σχέσεις Ελλάδας και Γαλλίας, καθώς και στην εκλογή της στην Προεδρία της Δημοκρατίας.
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας τονίζει ότι η Ελλάδα εδώ και έξι χρόνια, σηκώνει ένα δυσανάλογο βάρος σε σύγκριση με άλλες χώρες ως προς τη διαχείριση της μεταναστευτικής κρίσης και υπογραμμίζει ότι είναι απαραίτητη η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών, αλλά επίσης και προς τους πρόσφυγες. Ωστόσο, υπογραμμίζει ότι, δυστυχώς, υπάρχουν κράτη στην Ευρώπη που αρνούνται συστηματικά να υποδεχτούν αιτούντες άσυλο και υποστηρίζει ότι οι ευρωπαϊκές ανθρωπιστικές αρχές δεν πρέπει να ενταφιαστούν μπροστά στην άνοδο του εξτρεμισμού. Ταυτόχρονα, υπενθυμίζει ότι η πρόκληση για την Ευρώπη είναι η διατήρηση της ενότητάς της, η διαφύλαξη των αξιών της, του κράτους δικαίου, καθώς και των ατομικών ελευθεριών.
Αναφερόμενη στις προκλήσεις της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας, η κυρία Σακελλαροπούλου επισημαίνει ότι η Άγκυρα εργαλειοποίησε το μεταναστευτικό ζήτημα, θέλοντας να επιτρέψει σε χιλιάδες μετανάστες να περάσουν στην Ευρώπη και τονίζει ότι η Αθήνα πέτυχε, με την υποστήριξη των ευρωπαίων εταίρων της, να προστατεύσει τα σύνορά της, τα οποία είναι επίσης και σύνορα όλης της Ευρώπης.
Επισημαίνει ότι η Ελλάδα βασίζεται στο διεθνές δίκαιο και στους κανόνες καλής γειτονίας, «τους σέβεται και αναμένει από τους γείτονές της να πράξουν το ίδιο», ενώ αναφερόμενη στη δεύτερη φάση των διερευνητικών επαφών μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων διπλωματών, σημειώνει ότι «εάν η Τουρκία αποδείξει ότι είναι πραγματικά πρόθυμη να συζητήσει και να διευθετήσει τα ζητήματα που προκαλούν συγκρούσεις, τότε είμαστε και εμείς. Θέλουμε να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας».
Αναφερόμενη στις ελληνογαλλικές σχέσεις, υπογραμμίζει ότι με την κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο, οι δύο χώρες έχουν έρθει και πάλι κοντά, επειδή «ο Πρόεδρος Μακρόν, πριν από τους άλλους Ευρωπαίους πολιτικούς, κατάλαβε πολύ καλά τον κίνδυνο που οι τουρκικές ενέργειες στην περιοχή θα μπορούσαν να έχουν όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για όλη την Ευρώπη».
Επιπροσθέτως, υποστηρίζει ότι οι δεσμοί μεταξύ της Γαλλίας και της Ελλάδας είναι πολύ ισχυροί σε όλους τους τομείς, σε πολιτιστικό, πολιτικό, οικονομικό, αλλά και προσωπικό επίπεδο, καθώς πολλοί Έλληνες βρήκαν καταφύγιο στη Γαλλία μετά τον εμφύλιο πόλεμο, ή κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, και ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού έμαθε γαλλικά στο σχολείο.
Αναφορικά με την πανδημία, τονίζει ότι μια από τις πρωτοβουλίες που πήρε όταν ανέλαβε τα καθήκοντά της, ήταν η δημιουργία λογαριασμών για την Προεδρία σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τη διευκόλυνση της επικοινωνίας με τους πολίτες, καθώς περιορίστηκαν οι δυνατότητες επισκέψεων και μετακινήσεων και σημειώνει ότι «ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στην Ελλάδα δεν κάνει ούτε χαράσσει πολιτική, αυτό εναπόκειται στην κυβέρνηση. Αλλά σε θέματα όπως ο πολιτισμός, το περιβάλλον, τα ανθρώπινα δικαιώματα, προσπαθώ να μεταφέρω μηνύματα και αυτό γίνεται πλέον επίσης με τις νέες τεχνολογίες».
Υποστηρίζει, επίσης, ότι οι Έλληνες έδειξαν μεγάλη πειθαρχία απέναντι στα μέτρα που ελήφθησαν για να σταματήσουν την εξάπλωση της πανδημίας και προσθέτει ότι παρότι τώρα η κατάσταση είναι πιο κρίσιμη, σε σύγκριση με άλλες χώρες θρηνούμε λιγότερους θανάτους από τον κορωνοϊό και ελπίζουμε να μπορέσουμε να σημειώσουμε ταχεία πρόοδο όσον αφορά τον εμβολιασμό. «Το εμβόλιο είναι η μόνη μας ελπίδα. Μια θετική πτυχή αυτής της κρίσης στην Ελλάδα είναι ότι οι πολίτες έχουν σεβαστεί τον λόγο των επιστημόνων» τονίζει η Πρόεδρος.
Κληθείσα να σχολιάσει την εκλογή της στο Ανώτατο Πολιτειακό Αξίωμα της χώρας, σημειώνει ότι της προκάλεσε μεγάλη έκπληξη η υποψηφιότητά της, καθώς όπως λέει: «Δεν ανήκω στην πολιτική τάξη, αλλά αυτό που αναμφίβολα οδήγησε στην επιλογή του πρωθυπουργού που με πρότεινε ως υποψήφια ήταν ότι ήμουν δικαστής για 38 χρόνια. Το Συμβούλιο της Επικρατείας στο οποίο προήδρευα αποφαίνεται σχετικά με όλα τα σημαντικά πολιτικά ζητήματα της χώρας, και αυτό ήταν μια πολύτιμη εμπειρία που με καθοδήγησε σε αυτόν τον νέο ρόλο μου ως Προέδρου».
Σημειώνει, επίσης, ότι η ελληνική κοινωνία ήθελε να συμβεί μια τέτοια αλλαγή στην ηγεσία της χώρας και είδε με μεγάλη ευχαρίστηση μια γυναίκα να ανέρχεται τελικά σε μια κορυφαία πολιτική θέση. Μάλιστα, αναφέρει ότι πολλές Ελληνίδες έχουν συγκινηθεί και της γράφουν. «Βλέπουν στην εκλογή μου έναν συμβολισμό ότι οι γυναίκες μπορούν τώρα να πετύχουν σε όλους τους τομείς. Υπάρχουν ακόμα πολλές μάχες που πρέπει να δοθούν για την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών στην Ελλάδα, αλλά έχει επιτευχθεί και πρόοδος» υποστηρίζει η κυρία Σακελλαροπούλου.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης που παραχώρησε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας στη γαλλική εφημερίδα «Le Mond» και την Marina Rafenberg, με τίτλο «Κατερίνα Σακελλαροπούλου, Πρόεδρος της Ελλάδας: “Η αλληλεγγύη μεταξύ κρατών, αλλά και προς τους πρόσφυγες, είναι απαραίτητη”.
Πρώτη γυναίκα σε αυτό το αξίωμα, η Ελληνίδα Πρόεδρος καλεί τις ευρωπαϊκές χώρες να μοιραστούν τα βάρη της μεταναστευτικής κρίσης.
Στο Προεδρικό Μέγαρο, η Κατερίνα Σακελλαροπούλου, 64 ετών, πήρε τη θέση της ανάμεσα σε μια βιβλιοθήκη του 19ου αιώνα και πίνακες που δοξάζουν τον φιλελληνισμό: στην άκρη του γραφείου της, υπάρχουν πράσινα φυτά και η περιοχή παιχνιδιού της Καλυψούς, της γάτας ηλικίας λίγων μηνών, την οποία υιοθέτησε στο νησί της Καρπάθου. Πρώτη γυναίκα που εκλέχθηκε στην Προεδρία της Δημοκρατίας, η πρώην πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας είχε διακριθεί για τις προοδευτικές της αξίες: υποστήριξε ειδικότερα τη διαγραφή της θρησκείας στα ελληνικά δελτία ταυτότητας στις αρχές του 2000, καθώς και έναν νόμο που επέτρεπε στα παιδιά που γεννιούνται από αλλοδαπούς γονείς, αλλά έχουν ολοκληρώσει το μεγαλύτερο μέρος της σχολικής τους εκπαίδευσης στην Ελλάδα, να αποκτήσουν ελληνική ιθαγένεια. Ένα χρόνο μετά την ανάληψη των καθηκόντων της, στις 13 Μαρτίου 2020, η Κατερίνα Σακελλαροπούλου κάνει τον απολογισμό αυτής της χρονιάς που χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα από την υγειονομική κρίση, τις εντάσεις με την Τουρκία και την πρόκληση της υποδοχής των προσφύγων στην Ευρώπη.
Είστε η πρώτη γυναίκα που ανέλαβε την Προεδρία στην Ελλάδα και προέρχεστε από την κοινωνία των πολιτών. Ήταν απροσδόκητη η υποψηφιότητά σας;
Μου προκάλεσε μεγάλη έκπληξη η υποψηφιότητά μου. Δεν ανήκω στην πολιτική τάξη, αλλά αυτό που αναμφίβολα οδήγησε στην επιλογή του πρωθυπουργού που με πρότεινε ως υποψήφια ήταν ότι ήμουν δικαστής για 38 χρόνια. Το Συμβούλιο της Επικρατείας στο οποίο προήδρευα αποφαίνεται σχετικά με όλα τα σημαντικά πολιτικά ζητήματα της χώρας, και αυτό ήταν μια πολύτιμη εμπειρία που με καθοδήγησε σε αυτόν τον νέο ρόλο μου ως Προέδρου.
Η ελληνική κοινωνία ήθελε επίσης να συμβεί μια τέτοια αλλαγή στην ηγεσία της χώρας και είδε με μεγάλη ευχαρίστηση μια γυναίκα να ανέρχεται τελικά σε μια κορυφαία πολιτική θέση. Πολλές Ελληνίδες έχουν συγκινηθεί και μου γράφουν. Βλέπουν στην εκλογή μου έναν συμβολισμό ότι οι γυναίκες μπορούν τώρα να πετύχουν σε όλους τους τομείς. Υπάρχουν ακόμα πολλές μάχες που πρέπει να δοθούν για την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών στην Ελλάδα, αλλά έχει επιτευχθεί και πρόοδος. Έπρεπε να φτάσουμε στα τέλη της δεκαετίας του 1950 για να διοριστεί μια γυναίκα στο Συμβούλιο της Επικρατείας και στο 2018 για να γίνω η πρώτη Πρόεδρος του Ανώτατου αυτού Δικαστηρίου της χώρας. Σήμερα, στα επαγγέλματα στον χώρο της δικαιοσύνης οι γυναίκες αποτελούν την πλειοψηφία.
Η πανδημία του Covid-19 έφερε τα πάνω κάτω σε αυτήν την ξεχωριστή χρονιά για εσάς. Πώς βιώσατε αυτήν την υγειονομική κρίση; Πώς αντιμετώπισε η χώρα σας αυτήν την άνευ προηγουμένου κατάσταση;
Με την πανδημία, οι μετακινήσεις μου έχουν περιοριστεί. Μια από τις πρωτοβουλίες που πήρα όταν ανέλαβα τα καθήκοντά μου ήταν η δημιουργία λογαριασμών για την Προεδρία σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τη διευκόλυνση της επικοινωνίας με τους πολίτες. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στην Ελλάδα δεν κάνει ούτε χαράσσει πολιτική, αυτό εναπόκειται στην κυβέρνηση. Αλλά σε θέματα όπως ο πολιτισμός, το περιβάλλον, τα ανθρώπινα δικαιώματα, προσπαθώ να μεταφέρω μηνύματα και αυτό γίνεται πλέον επίσης με τις νέες τεχνολογίες.
Πέρα από την προσωπική μου περίπτωση, για την Ελλάδα αυτή η πανδημία ήρθε σε μια κρίσιμη στιγμή μετά από μια μακρά δεκαετία οικονομικής κρίσης. Η ελληνική κοινωνία είχε ήδη περάσει πολλές δυσκολίες. Αυτός είναι ο λόγος, χωρίς αμφιβολία, για τον οποίο, στην πρώτη καραντίνα, οι Έλληνες έδειξαν μεγάλη πειθαρχία απέναντι στα μέτρα που ελήφθησαν για να σταματήσουν την εξάπλωση της πανδημίας.
Το πρώτο κύμα αντιμετωπίστηκε με εντυπωσιακό τρόπο και παρότι τώρα η κατάσταση είναι πιο κρίσιμη- σε σύγκριση με άλλες χώρες, θρηνούμε λιγότερους θανάτους από τον κορονοϊό και ελπίζουμε να μπορέσουμε να σημειώσουμε ταχεία πρόοδο όσον αφορά τον εμβολιασμό. Το εμβόλιο είναι η μόνη μας ελπίδα. Μια θετική πτυχή αυτής της κρίσης στην Ελλάδα είναι ότι οι πολίτες έχουν σεβαστεί τον λόγο των επιστημόνων.
Αλλά οι οικονομικές συνέπειες των μέτρων που επιβάλλονται για τον περιορισμό της πανδημίας (καραντίνα από τον Νοέμβριο με καταστήματα, εστιατόρια, θέατρα κλειστά) θα μπορούσαν να είναι δραματικές για τη χώρα σας …
Έχουν ληφθεί μέτρα για την υποστήριξη των επαγγελματιών και των πιο ευάλωτων πληθυσμών (μείωση ενοικίου, βοήθεια σε άτομα σε μερική ανεργία κ.λπ.). Φυσικά, όμως, φοβόμαστε ότι η χώρα θα πρέπει να αντιμετωπίσει και πάλι ύφεση. Η Ευρώπη παρέμεινε όρθια σε αυτήν τη συγκυρία και ευτυχώς πρότεινε ένα σχέδιο ανάκαμψης για όλες τις χώρες, το οποίο αναμένεται να μας βοηθήσει.
Αλλά η Ελλάδα πρέπει επίσης να κάνει τα πάντα για να διασφαλίσει ότι ο τομέας-κλειδί της οικονομίας της, ο τουρισμός, δεν θα υποφέρει τόσο όσο το 2020. Θέλουμε, αυτό το καλοκαίρι, να είμαστε σε θέση να υποδεχθούμε τους ευρωπαίους τουρίστες με απόλυτη ασφάλεια και γι’ αυτό ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, επιμένει στην ανάγκη να δημιουργηθεί γρήγορα ένα «διαβατήριο εμβολιασμού» σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Το έτος 2020 χαρακτηρίστηκε από μεγάλες εντάσεις με την Τουρκία. Η κατάσταση εκτονώνεται;
Οι εντάσεις με την Τουρκία ξεκίνησαν λίγο πριν αναλάβω τα καθήκοντά μου, στην παραμεθόρια περιοχή του Έβρου. Η Τουρκία εργαλειοποίησε το μεταναστευτικό ζήτημα, θέλοντας να επιτρέψει σε χιλιάδες μετανάστες να περάσουν στην Ευρώπη. Η Αθήνα πέτυχε, με την υποστήριξη των Ευρωπαίων εταίρων της, να προστατεύσει τα σύνορά της, τα οποία είναι επίσης και σύνορα όλης της Ευρώπης.
Αλλά η Άγκυρα συνέχισε να προχωρά σε μονομερείς και επιθετικές ενέργειες εναντίον της Ελλάδας στο Αιγαίο Πέλαγος, όπου ένα τουρκικό σεισμικό ερευνητικό σκάφος, συνοδευόμενο από πολεμικά πλοία, είχε σταλεί κοντά στα ελληνικά νησιά. Η Ελλάδα βασίζεται στο διεθνές δίκαιο και στους κανόνες καλής γειτονίας, τους σέβεται και αναμένει από τους γείτονές της να πράξουν το ίδιο.
Την Τρίτη 16 Μαρτίου πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα η δεύτερη φάση των διερευνητικών επαφών μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων διπλωματών, σε μια προσπάθεια να επιλυθούν οι διαφορές. Εάν η Τουρκία αποδείξει ότι είναι πραγματικά πρόθυμη να συζητήσει και να διευθετήσει τα ζητήματα που προκαλούν συγκρούσεις, τότε είμαστε και εμείς. Θέλουμε να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας.
Απέναντι στην Τουρκία, η Ελλάδα βρήκε έναν ισχυρό σύμμαχο: τη Γαλλία. Το Παρίσι και η Αθήνα υπέγραψαν σημαντικά εξοπλιστικά συμβόλαια. Πώς θα ορίζατε τους δεσμούς μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας;
Φέτος εορτάζουμε τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Τότε, Γάλλοι καλλιτέχνες κινητοποιήθηκαν στο πλευρό της Ελλάδας, όταν ξεσηκώθηκε ενάντια στην οθωμανική κατοχή. Θα ήμουν πολύ χαρούμενη να υποδεχτώ τον Πρόεδρο Μακρόν [η επίσκεψη ακυρώθηκε λόγω της υγειονομικής κατάστασης στη Γαλλία] για τους εορτασμούς που διοργανώνονται στην Αθήνα στις 25 Μαρτίου. Οι δεσμοί μεταξύ της Γαλλίας και της Ελλάδας είναι πολύ ισχυροί σε όλους τους τομείς, σε πολιτιστικό, πολιτικό, οικονομικό, αλλά και προσωπικό επίπεδο: πολλοί Έλληνες βρήκαν καταφύγιο στη Γαλλία μετά τον εμφύλιο πόλεμο, ή κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, και ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού έμαθε γαλλικά στο σχολείο.
Με την κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο, οι δύο χώρες μας έχουν έρθει και πάλι κοντά, επειδή ο Πρόεδρος Macron, πριν από τους άλλους Ευρωπαίους πολιτικούς, κατάλαβε πολύ καλά τον κίνδυνο που οι τουρκικές ενέργειες στην περιοχή θα μπορούσαν να έχουν όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για όλη την Ευρώπη.
Η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της υποδοχής των αιτούντων άσυλο στην Ευρώπη από το 2015. Σας απογοητεύει η έλλειψη ευρωπαϊκής αλληλεγγύης σε αυτό το θέμα;
Εδώ και έξι χρόνια, η Ελλάδα σηκώνει ένα δυσανάλογο βάρος σε σύγκριση με άλλες χώρες ως προς τη διαχείριση της μεταναστευτικής κρίσης. Η κούραση επικράτησε στους κατοίκους των νησιών του Αιγαίου που φιλοξενούν καταυλισμούς. Είναι απαραίτητη η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών, αλλά επίσης και προς τους πρόσφυγες, που διέφυγαν από αυταρχικά καθεστώτα, στα οποία οι ζωές τους βρίσκονται σε κίνδυνο.
Δυστυχώς, υπάρχουν κράτη στην Ευρώπη που αρνούνται συστηματικά να υποδεχτούν αιτούντες άσυλο. Οι ευρωπαϊκές ανθρωπιστικές αρχές δεν πρέπει να ενταφιαστούν μπροστά στην άνοδο του εξτρεμισμού. Η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια πρόκληση: τη διατήρηση της ενότητάς της και τη διαφύλαξη των αξιών της, του κράτους δικαίου, των ατομικών ελευθεριών … Στη διαχείριση της μεταναστευτικής κρίσης, η Ευρώπη είναι ήδη παρούσα στον έλεγχο των συνόρων χάρη στην ανάπτυξη ομάδων της Frontex και οι μεταναστευτικές ροές έχουν μειωθεί σημαντικά. Αλλά ελπίζουμε επίσης ότι το νέο σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επιτρέψει μια πιο δίκαιη κατανομή των αιτούντων άσυλο στην Ευρώπη.
