Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία (α.23 του Νόμου 5038/2023) δεν επιτρέπονται η πρόσληψη και η απασχόληση πολιτών τρίτων χωρών που δεν πληρούν ή δεν πληρούν πλέον τις προϋποθέσεις νόμιμης διαμονής στην Ελλάδα.
Γράφει ο Ιωάννης Χαμπιλός
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί από τους εργοδότες κατά τη διαδικασία της πρόσληψης υπηκόων τρίτων χωρών, ειδικά με το καθεστώς των μετακλήσεων, στο εάν ο τύπος άδειας διαμονής που έχουν στα χέρια τους οι υποψήφιοι τούς δίδει όντως δικαίωμα εργασίας.
Για παράδειγμα εάν ένας αλλοδαπός ανήκει στην κατηγορία των Ψηφιακών Νομάδων ή των Οικονομικά Ανεξάρτητων Ατόμων, δεν έχει καμία πρόσβαση στην εργασία. Στους εργοδότες απασχολούν αλλοδαπό εργαζόμενο του οποίου ο τίτλος διαμονής του δεν του δίνει πρόσβαση στην αγορά εργασίας, πέραν των άλλων κυρώσεων που προβλέπονται από τη νομοθεσία, επιβάλλεται πρόστιμο χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ για κάθε νόμιμα διαμένοντα αλλά παράνομα απασχολούμενο αλλοδαπό.
Προκειμένου να ολοκληρωθεί η πρόσληψη ενός υπηκόου τρίτης χώρας από Έλληνα εργοδότη, πρέπει ο εν λόγω υποψήφιος να έχει στην κατοχή του τα κάτωθι έγγραφα:
1.Ελληνικό Αριθμό Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) το οποίο μπορεί να εκδοθεί και πριν ο υποψήφιος εισέλθει στη χώρα.
2.Βεβαίωση υποβολής αίτησης άδειας διαμονής που παρέχει πρόσβαση στην εργασία (το λεγόμενο και "white/blue paper
3.Αριθμό μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ
Ο νόμος είναι πολύ αυστηρός για τους εργοδότες οι οποίοι παραβιάζουν τις διατάξεις της εργατικής και μεταναστευτικής νομοθεσίας και απασχολούν παράνομα πολίτες τρίτης χώρας χωρίς νόμιμο τίτλο διαμονής.
Πιο συγκεκριμένα, στα άρθρα 85, 87 και 89 προβλέπονται κυρώσεις όχι μόνο χρηματικού χαρακτήρα αλλά και διοικητικού και ποινικού χαρακτήρα. Για παράδειγμα σε περίπτωση παραβίασης της απαγόρευσης, επιβάλλεται στον εργοδότη πρόστιμο 5.000 ευρώ ανά παράνομα απασχολούμενο πολίτη τρίτης χώρας και σε περίπτωση υποτροπής εντός τεσσάρων (4) ετών, το πρόστιμο διπλασιάζεται ανά εργαζόμενο. Φυσικά σε αυτές τις περιπτώσεις, πέραν του προστίμου για παράβαση της μεταναστευτικής νομοθεσίας, επιβάλλεται και το πρόστιμο των 10.500€ για ανασφάλιστο εργαζόμενο (άρθρο 5 Ν 4554/2018).
Οι διοικητικές κυρώσεις περιλαμβάνουν αποκλεισμό από δημόσιες παροχές, ενισχύσεις ή επιδοτήσεις, συμπεριλαμβανομένων των κονδυλίων της Ε.Ε., για έως πέντε (5) έτη, αποκλεισμό από δημόσιες συμβάσεις για έως πέντε (5) έτη ή και προσωρινή διακοπή λειτουργίας της παραγωγικής διαδικασίας ή της επιχείρησης για έως τρεις (3) ημέρες, με απόφαση του Ειδικού Επιθεωρητή ή του Προϊσταμένου της Επιθεώρησης Εργασίας.
Επιπλέον, ο εργοδότης τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον πέντε (5) μηνών, αν απασχολεί εκ προθέσεως παράνομα διαμένοντες πολίτες τρίτων χωρών με συστηματικό ή επαναλαμβανόμενο τρόπο, σημαντικό αριθμό παράνομα διαμενόντων πολιτών τρίτων χωρών, πολίτες τρίτων χωρών υπό καταχρηστικούς όρους εργασίας και τουλάχιστον έξι (6) μηνών, αν απασχολεί παράνομα διαμένοντες ανηλίκους.
Οι εργοδότες υποχρεούνται εκ του νόμου (άρθρο 80 Ν 4052/2012) να διασφαλίζουν ότι οι πολίτες τρίτων χωρών διαθέτουν έγκυρη άδεια ή τίτλο διαμονής για την ανάληψη εργασίας. Πρέπει να διατηρούν αντίγραφο του εγγράφου αυτού καθ' όλη τη διάρκεια της απασχόλησης και να το διαθέτουν στις αρμόδιες αρχές για πιθανό έλεγχο. Επιπλέον, οφείλουν να ενημερώνουν άμεσα τις αρμόδιες αρχές για την πρόσληψη και έναρξη της εργασίας τους.
Να αναφέρουμε πως οι εργοδότες που συμμορφώνονται με αυτές τις υποχρεώσεις δεν θεωρούνται υπεύθυνοι για τυχόν παραβάσεις, εκτός αν γνώριζαν ότι τα προσκομισθέντα έγγραφα ήταν πλαστά ή παραποιημένα.
*Ο Ιωάννης Χαμπιλός είναι δικηγόρος
