Μήπως ο κόσμος μας έχει αλλάξει οριστικά; Είμαστε όλοι «υβριδικοί εργαζόμενοι»; Έχει άραγε τελειώσει οριστικά η εποχή του παραδοσιακού γραφείου;
Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έρευνα της IWG, η πανδημία του κορωνοϊού επιτάχυνε αστραπιαία μία τάση που διαφαινόταν εδώ και καιρό. Τα τελευταία 10 χρόνια οι τεχνολογικές εξελίξεις και οι αλλαγές στον εργασιακό κόσμο οδήγησαν σε ευέλικτες μορφές εργασίας. Το 2018, μόνο στη Μεγάλη Βρετανία, σύμφωνα με το Office for National Statistics, η ευέλικτη εργασία είχε αυξηθεί κατά 74% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, ενώ άλλες έρευνες δείχνουν ότι το 90% των εργαζομένων θα προτιμούσαν να εργάζονται από το σπίτι τους, τουλάχιστον κάποιες μέρες της εβδομάδας.
Πολλές μεγάλες εταιρείες έχουν ήδη αποδεχτεί αυτή την αλλαγή. Η Google και το Facebook ανακοίνωσαν ότι η πολιτική της τηλεργασίας θα συνεχιστεί, ενώ το Twitter θα επιτρέψει σε συγκεκριμένους υπαλλήλους να δουλεύουν μόνιμα από το σπίτι. Και δεν είναι μόνο οι τεχνολογικοί γίγαντες: ο Jes Staley, CEO της Barclays, είπε σχετικά, «Η ιδέα του να βάζεις 7.000 άτομα σε ένα κτίριο ίσως ανήκει πλέον στο παρελθόν». Είναι απίθανο όμως, η έννοια του γραφείου να εκλείψει εντελώς. Ο Καθηγητής André Spicer ανέφερε στο BBC ότι παρόλο που προβλέπει μια ραγδαία πτώση στον χρόνο που οι εργαζόμενοι περνούν εκεί, η δουλειά του γραφείου θα συνεχιστεί. Και είναι γεγονός ότι τα γραφεία παρέχουν κάποια στοιχεία που είναι αδύνατον να αντικατασταθούν εξ αποστάσεως: από τις κατ’ ιδίαν συναντήσεις έως τις ανεπίσημες δραστηριότητες για δικτύωσης. Η επιστροφή στο γραφείο λοιπόν θα είναι αναπόφευκτη, αλλά το πιθανότερο είναι πως θα είναι πολύ διαφορετική από ότι στο παρελθόν.
Ο δημοσιογράφος Oliver Ralph έγραψε στους Financial Times: «Όταν οι μικρές επιχειρήσεις ορθοποδήσουν, πιθανώς θα αναζητήσουν πιο ευέλικτους χώρους που προσφέρουν μικρότερα συμβόλαια και περισσότερες επιλογές ανάπτυξης ή συρρίκνωσης του χώρου. Πολλοί ανακάλυψαν ότι πράγματι μπορούν να δουλέψουν από το σπίτι τους, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα το θέλουν για πάντα».
Η CBRE εκτιμά το κόστος ενός γραφείου στις 14 χιλιάδες λίρες τον χρόνο, σχεδόν το μισό του μισθού ενός υπαλλήλου στη Μεγάλη Βρετανία. Η επένδυση σε ευέλικτους χώρους εργασίας μπορεί να αφαιρέσει κτηματομεσιτικά έξοδα από τους εταιρικούς ισολογισμούς και να βελτιώσει την οικονομική κατάσταση μιας επιχείρησης. Με τον τρόπο αυτό, η ιδέα μιας κεντρικής έδρας όπου θα συγκεντρώνονται χιλιάδες εργαζόμενοι μετατρέπεται σε ένα σύστημα ενός συστήματος με ένα μικρότερο κεντρικό γραφείο που θα είναι ο βασικός κόμβος, και περιφερειακά, οικονομικότερα μικρά γραφεία που θα συνδέονται μεταξύ τους. Έτσι, οι άνθρωποι θα μπορούν να δουλεύουν πιο κοντά στο σπίτι τους, οι επιχειρήσεις θα εξοικονομούν χρήματα, ενώ αν χρειαστεί ένα ευέλικτο γραφείο, μπορεί εύκολα να δημιουργηθεί.
Η λύση αυτή μπορεί να αποδειχτεί σωτήρια και για τις μετακινήσεις. Για πολλά χρόνια, ο χρόνος μετακίνησης από και προς τη δουλειά ήταν ένας σημαντικός αρνητικός παράγοντας. Οι τελευταίες εξελίξεις όμως έδωσαν την ευκαιρία σε πολλούς εργαζόμενους να αποφύγουν πλήρως τις μετακινήσεις και να περάσουν περισσότερο χρόνο με τις οικογένειές τους, ενώ έγινε φανερό πόσο ρυπογόνες είναι οι μαζικές μετακινήσεις: τον περασμένο Μάρτιο, ερευνητές του Πανεπιστημίου Columbia ανέφεραν ότι στην Νέα Υόρκη το μονοξείδιο του άνθρακα είχε μειωθεί κατά 50%. Για τους λόγους αυτούς, η τηλεργασία ή η εργασία σε κοντινές αποστάσεις είναι πιο ελκυστική.
Φυσικά, όταν οι εργαζόμενοι επιστρέψουν, οι εταιρείες θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι χώροι θα είναι ασφαλείς, παίρνοντας μέτρα προφύλαξης που θα αφορούν κατάλληλες εγκαταστάσεις υγιεινής και συχνές απολυμάνσεις, ενώ οι χώροι εργασίας ίσως χρειαστεί να επανασχεδιαστούν για να δημιουργήσουν μεγαλύτερο χώρο και χωρίσματα γραφείων, μια διαδικασία που θα εξελίσσεται ανάλογα με τις συνθήκες.
Καθώς ο κόσμος προσπαθεί να ορθοποδήσει εν μέσω πανδημίας, οι επιχειρήσεις αναζητούν τρόπους να λειτουργήσουν και να καινοτομήσουν μέσα στο πλαίσιο της νέας κανονικότητας. Οι ανάγκες των εταιρειών στον νέο εργασιακό κόσμο θα εξελίσσεται συνεχώς, με αλλαγές που θα κυμαίνονται από την βέλτιστη απολύμανση έως τις διαρκώς μεταβαλλόμενες ανάγκες των χώρων. Το μόνο βέβαιο είναι ότι οι επιχειρήσεις θα αναθεωρήσουν κατά πόσο τις εξυπηρετεί η ύπαρξη γραφείων. Στο πλαίσιο αυτό, η IWG έχει αποδείξει ότι τα μοντέλα της ευέλικτης εργασίας μπορούν να είναι επιτυχημένα, και ότι το μέλλον βρίσκεται στη δημιουργία μόνιμης κινητικότητας στον χώρο εργασίας.
*Η IWG είναι παγκόσμιος πάροχος ευέλικτων χώρων εργασίας.
