Μπορεί η χρονιά να ξεκίνησε εξαιρετικά άσχημα για την Κίνα, όταν ο νέος κορωνοϊός εξαπλώθηκε στη Γιουχάν, όμως το Πεκίνο κατάφερε στην πορεία να κερδίσει τις ενυπώσεις, περιορίζοντάς τον με σειρά μέτρων, με τον αριθμό των νεκρών που σημειώθηκαν να υπολείπεται σημαντικά αυτών σε άλλες χώρες της Ευρώπης και των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τον Economist, η κυβέρνηση του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας επιχείρησε στο πλαίσιο μιας συντονισμένης προπαγάνδας να αναδείξει τα αποτελέσματα της πολιτικής που ακολούθησε στην αντιμετώπιση της εξάπλωσης του νέου κορωνοϊού, προβάλλοντας παράλληλα και την αλληλέγγυα δράση της με την αποστολή ιατρικού υλικού σε άλλες χώρες, όμως δε φαίνεται διατεθειμένη να αναλάβει τα ηνία στην παγκόσμια διακυβέρνηση, στην θέση των ΗΠΑ, με το ενδιαφέρον να εστιάζεται πως άλλες δυνάμεις δεν θα την αποτρέψουν. Στο πλαίσιο αυτής της προπαγάνδας εντάσσεται και η προσπάθεια να αναδείξει ότι ο δυτικός κόσμος σπατάλησε το χρόνο που είχε για να προετοιμαστεί απέναντι στον κορωνοϊό και να καταδείξει έτσι την ανωτερότητα του συστήματος διακυβέρνησης της Κίνας.
Σε κάθε περίπτωση το Πεκίνο φάινεται να εργάζεται σκληρά, υποστηρίζει ο Economist, για να αυξήσει την επιρροή του σε φορείς που διαμορφώνουν τους παγκόσμιους κανόνες σε διάφορα ζητήματα. Ένα τεστ των φιλοδοξιών της Κίνας θα είναι ο τρόπος αντίδρασης στον αγώνα για το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού, κάτι που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως εθνικός θρίαμβος και βάση για παγκόσμια συνεργασία. Άλλωστε, σύμφωνα με το άρθρο, η δεκαετία του 1920 έχει δείξει ότι η παγκόσμια συνεργασία είναι ζωτικής σημασίας για τις αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων όπως η πανδημία, αλλά και άλλων σοβαρών προβλημάτων, όπως το οργανωμένο έγκλημα και η κλιματική αλλαγή. Η διαφορετική στάση, η προσπάθεια δηλαδή ηγεσιών να εκμεταλλευτούν τα προβλήματα και να αναλάβουν συμπεριφορά υπερδύναμης, έδαφος που στρώνει η πανδημία του κορωνοϊού, για την Κίνα δεν θα ήταν θρίαμβος αλλά τραγωδία.
Όπως εξηγεί ο Economist, πολλοί αναλυτές έσπευσαν να συμπεράνουν ότι η Κίνα θα βγει νικητής από καταστροφική επιδημία, την οποία θα θυμόμαστε όχι μόνο για τους νεκρούς που άφησε αλλά και για την στροφή από τον κυρίαρχο γεωπολιτικό ρόλο των ΗΠΑ. Άποψη που ενισχύεται από τη στάση του Αμερικανού προέδρου Ντοναλντ Τραμπ ο οποίος δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται να ηγηθεί μιας παγκόσμιας αντίδρτασης στον ιό, σε αντίθεση με προηγούμενους Αμερικανούς προέδρους που ηγήθηκαν εκστρατιών για το AIDS ή τον Έμπολα. Μάλιστα συμπεριφορές, όπως αναστολή χρηματοδότησης στον ΠΟΥ, ή δηλώσεις του που κάνουν λόγο ότι «δεν αναλαμβάνω καθόλου ευθύνη», δίνουν την ευκαιρία στην Κίνα να ενισχύσει την κυριαρχία της.
“Ακόμα κι έτσι, όμως, μπορεί να μην πετύχει”, σημειώνει ο Economist. “Πρώτον, δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε αν το ρεκόρ της Κίνας για την αντιμετώπιση του covid-19 είναι τόσο εντυπωσιακό όσο ισχυρίζεται. Δεν μπορεί να ελεγχθεί εάν οι αξιωματούχοι της Κίνας ήταν ειλικρινείς σχετικά με τον αριθμό των περιπτώσεων και των θανάτων από κορωναϊό. Ένα αυταρχικό καθεστώς μπορεί να πει στα εργοστάσια να ξεκινήσουν να λειτουργούν, αλλά δεν μπορεί να αναγκάσει τους καταναλωτές να αγοράσουν τα προϊόντα τους. Όσο η πανδημία μαίνεται, είναι πολύ νωρίς για να μάθουμε αν οι άνθρωποι θα καταλήξουν να πιστώσουν στην Κίνα την καταστολή της νόσου ή να την κατηγορήσουν για την καταπίεση των γιατρών στη Γουχάν που έθεσαν για πρώτη φορά συναγερμό για τη νόσο”.
Το άρθρο εντοπίζει ένα ακόμα εμπόδιο και αυτό εδράζεται στο γεγονός ότι η προπαγάνδα της Κίνας η οποία δεν είναι απλά επαινετική για τους ηγέτες της αλλά επιχαίρει για τη δυσλειτουργία της Αμερικής ή προωθεί άγριες θεωρίες συνωμοσίας ότι ο ιός είναι αμερικανικό βιολογικό όπλο.
Ομως οι πλούσιες χώρες είναι ύποψισμένες για τα κίνητρα της Κίνας, παρατηρεί ο Economist. Όπως υπογραμμίζει, “η Margrethe Vestager, επικεφαλής της Επιτροπής Ανταγωνισμού της ΕΕ, καλεί τις κυβερνήσεις να αγοράσουν μερίδια σε στρατηγικές εταιρείες για να εμποδίσουν την Κίνα να επωφεληθεί από τις αναταραχές της αγοράς. Γενικότερα, η πανδημία τροφοδότησε επιχειρήματα ότι οι χώρες δεν πρέπει να βασίζονται στην Κίνα για κρίσιμα αγαθά και υπηρεσίες, από αναπνευστήρες έως δίκτυα 5G. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου αναμένει ότι το παγκόσμιο εμπόριο εμπορευμάτων θα συρρικνωθεί κατά 13-32% βραχυπρόθεσμα. Εάν αυτό μετατραπεί σε μακροπρόθεσμη υποχώρηση από την παγκοσμιοποίηση – η οποία ήταν ήδη μια ανησυχία πριν από το covid-19 – θα βλάψει την Κίνα όσο και οπουδήποτε”.
Οι φιλοδοξίες
Πιο θεμελιώδως από το εάν άλλες χώρες είναι πρόθυμες να δουν την Κίνα να υποκαθιστά την Αμερική, είναι αν σκοπεύει να το κάνει, σημειώνει το άρθρο. Και τονίζει: ” Σίγουρα, η Κίνα δεν πρόκειται να προσπαθήσει να αναπαράγει τα δυνατά σημεία της Αμερικής: έναν τεράστιο ιστό συμμαχιών και λεγεώνων ιδιωτικών “παικτών” με παγκόσμια δύναμη, από το Google και το Netflix έως το Χάρβαρντ και το Ίδρυμα Gates. Δεν δείχνει κανένα σημάδι ότι θέλει να αναλάβει την ηγεσία ώστε να απορροφηθεί από κρίσεις σε ολόκληρο τον πλανήτη, όπως και η Αμερική από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο”.
Οι προθέσεις της Κίνας, εκτιμά το δημοσίευμα, θα φανούν από την πορεία της προς το εβόλιο. “Εάν φτάσει εκεί πρώτη, η επιτυχία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως εθνικός θρίαμβος και πλατφόρμα παγκόσμιας συνεργασίας. Ένα άλλο τεστ είναι η ελάφρυνση του χρέους για τις φτωχές χώρες. Στις 15 Απριλίου η ομάδα G20, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, συμφώνησε να επιτρέψει στα χρεωμένα έθνη να αναστείλουν τις πληρωμές χρέους στα μέλη της για οκτώ μήνες. Στο παρελθόν η Κίνα έχει παζαρέψει το χρέος πίσω από κλειστές πόρτες και διμερώς, για να εξαγάγει πολιτικές παραχωρήσεις. Εάν η απόφαση της G20 σημαίνει ότι η κυβέρνηση στο Πεκίνο είναι τώρα πρόθυμη να συντονιστεί με άλλους πιστωτές και να είναι πιο γενναιόδωρη, αυτό θα ήταν ένα σημάδι ότι είναι έτοιμη να ξοδέψει χρήματα για να αποκτήσει νέο ρόλο”.
“Ίσως, όμως – τονίζει ο Economist -, η Κίνα να ενδιαφέρεται λιγότερο για τη διοίκηση του κόσμου και περισσότερο να διασφαλίσει ότι άλλες δυνάμεις δεν μπορούν ή δεν τολμούν να προσπαθήσουν να την αποτρέψουν. Στόχος της είναι να αποκλείσει την κατάσταση του δολαρίου ως αποθεματικό νόμισμα. Οι ηγέτες της Κίνας συνδυάζουν τεράστιες φιλοδοξίες έχοντας το τεράστιο έργο της διακυβέρνησης μιας χώρας με 1,4 δισ. ανθρώπους. Δεν χρειάζεται να δημιουργήσουν μια νέα διεθνή παραγγελία βάσει κανόνων από το μηδέν. Μπορεί να προτιμούν να συνεχίζουν να ασκούν τους ασταθούς πυλώνες της τάξης που χτίστηκε από την Αμερική μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, έτσι ώστε η ανερχόμενη Κίνα να μην περιορίζεται”.
