Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος και ο υφυπουργός, Αλκιβιάδης Στεφανής, πραγματοποίησαν ομιλίες με αναφορές στην επιτυχή αντιμετώπιση της υβριδικής απειλής στον Έβρο τον Φεβρουάριο του 2020 στο σεμινάριο με τίτλο «Εφαρμοσμένη και ολιστική διαχείριση υβριδικών απειλών και κρίσεων».
Το σεμινάριο διοργανώνεται από τη Γενική Διεύθυνση Πολιτικής Εθνικής Άμυνας και Διεθνών Σχέσεων του υπουργείου στο αμφιθέατρο «Υποσμηναγός Νικόλαος Σιαλμάς» της Σχολής Ικάρων και θα διαρκέσει έως τις 24 Απριλίου.
Χαιρετισμούς απηύθυναν, επίσης, ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος και ο γενικός διευθυντής Πολιτικής Εθνικής Άμυνας και Διεθνών Σχέσεων, δρ. Κωνσταντίνος Μπαλωμένος.
Ο υπουργός κήρυξε την έναρξη των εργασιών του σεμιναρίου και δεν παρέλειψε να συγχαρεί τη Γενική Διεύθυνση Πολιτικής Εθνικής Άμυνας και Διεθνών Σχέσεων και «ιδιαιτέρως τον δραστήριο γενικό διευθυντή Κώστα Μπαλωμένο, τόσο για τη σύλληψη όσο και για την υλοποίηση της πρότασης διεξαγωγής του σεμιναρίου».
Ξεκίνησε τον χαιρετισμό του τονίζοντας ότι τον Αύγουστο του 2019, «στο πλαίσιο της πρώτης διϋπουργικής του ΝΑΤΟ, που είχα την τιμή να συμμετάσχω στο Ελσίνκι, επισκεφθήκαμε με την αποστολή, στο περιθώριο των εργασιών της Συνόδου, το Κέντρο Αριστείας κατά των υβριδικών απειλών που εδρεύει εκεί».
«Ήταν», συνέχισε, «μία καινούρια ενδιαφέρουσα εμπειρία, καθώς είχα την ευκαιρία να ενημερωθώ για πρώτη φορά από ειδικούς γύρω από τη φύση και τους τρόπους αντιμετώπισης των υβριδικών απειλών».
«Το βασικό προς κατανόηση είναι πως κάθε χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ έχει πιθανώς τη δική της εμπειρία ως προς την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών», συμπλήρωσε ο κ. Παναγιωτόπουλος και ανέφερε: «Έθιξα, τότε, την παράμετρο του μεταναστευτικού. Πώς θα μπορούσε η ροή αυτή ανθρώπων να μετατραπεί σε στοιχείο υβριδικής απειλής για μία χώρα υπό την έννοια ότι υποκινείται από τρίτη χώρα με σκοπό την εσωτερική αποσταθεροποίησή της».
«Μερικούς μήνες αργότερα, προέκυψε η απόπειρα μαζικής εισροής από τον Έβρο και τότε όλοι καταλάβαμε πώς θα μπορούσε αυτή η υπόθεση να εξελιχθεί με στοιχεία υβριδικής απειλής εν εξελίξει, δηλαδή πραγματοποίηση αυτής της απειλής», επεσήμανε.
«Η έννοια του υβριδικού πολέμου έρχεται να ανατρέψει αυτό που μέχρι πρότινος πιστεύαμε, ότι η φύση της απειλής και συνεπώς τα μέσα εκδήλωσής της ήταν µε ακρίβεια προσδιορισμένα και οριοθετηµένα», υπογράμμισε ο υπουργός.
«Η απειλή», πρόσθεσε, «προσδίδει κάποια έμφαση στα τρωτά σημεία του αντιπάλου, για παράδειγμα τις υποδομές του ή τα αφύλακτα σύνορά του και στην ουσία είναι η προσπάθεια κατά την οποία χρησιμοποιείται μία άμορφη στρατηγική, ώστε να επιτύχει στρατηγικούς αντικειμενικούς σκοπούς, μία ενέργεια χαμηλού ρίσκου – χαμηλού κόστους, παρέχοντας ταυτόχρονα στον αντίπαλο δυνατότητες συγκάλυψης των ενεργειών του στη λεγόμενη “γκρίζα ζώνη”. Είναι δύσκολη η απόδοση των ευθυνών σε μία εκδήλωση υβριδικής απειλής».
«Οι υβριδικές απειλές δεν είναι κάτι καινούριο ούτε ήρθαν για να καταργήσουν την παλιά μορφή συγκρούσεων και απειλών. Η εξέλιξη της τεχνολογίας προσέδωσε νέα δυναμική σε αυτήν την έννοια μέσα από την άνευ προηγουμένου δυνατότητα χρήσης πληροφοριών ως στοιχείο πολέμου με πολύ μεγαλύτερο όγκο, ταχύτητα, εύρος και ακρίβεια, με αποτέλεσμα τη δημιουργία απειλών που απαιτούν αυξημένης πολυπλοκότητας σχεδίαση για την αντιμετώπισή τους» ανέφερε ο κ. Παναγιωτόπουλος.
«Η εμφάνιση αυτού του είδους των απειλών επιφέρει δυσκολίες, περισσότερο να γίνει αντιληπτό το είδος της απειλής ή από πού προέρχεται ή της κρίσης που πρέπει να αντιμετωπιστεί και λιγότερο στον τρόπο αντιμετώπισής της. Οι υβριδικές απειλές, ουσιαστικά, εμπεριέχουν ένα “μωσαϊκό” δύσκολα ανιχνεύσιμων δυνατοτήτων που μπορούν να επιφέρουν καίρια πλήγματα σε ζωτικές υποδομές ενός κράτους, επιδιώκοντας να βρουν τις Ένοπλες Δυνάμεις και κατ’ επέκταση ολόκληρο τον κρατικό μηχανισμό εν υπνώσει, προσβάλλοντας δίκτυα, κρίσιμες λειτουργίες και υποδομές. Τελικός στόχος είναι η δημιουργία κλίματος εσωτερικής αποσταθεροποίησης», σημείωσε.
«Η εµπλοκή των Ενόπλων Δυνάμεων σαφέστατα και θα πρέπει να γίνεται µε την απαραίτητη οικονομία και καταλληλότητα δυνάμεων, καθώς από την ασυμμετρία και την ασάφεια της απειλής ελλοχεύει ο κίνδυνος να εμπλακούν σ’ ένα δαιδαλώδες πεδίο επιχειρήσεων», τόνισε ο υπουργός.
Αναφερόμενος στον Έβρο, ο κ. Παναγιωτόπουλος επεσήμανε: «Οι Ένοπλες Δυνάμεις επιτέλεσαν στο ακέραιο το καθήκον τους, έκαναν καταπληκτική δουλειά σε όλη την πυραμίδα της ιεραρχίας, από την ηγεσία μέχρι τα στελέχη που επιχείρησαν, έτσι ώστε να τηρήσουν αυτήν την πολύ λεπτή ισορροπία. Συνεπώς, απαιτείται εκ μέρους μας η έγκαιρη και η ορθή πρόβλεψη της αντιμετώπισης των ασύμμετρων απειλών, τόσο μέσα από την αναθεώρηση των θεσμικών κειμένων μας όσο και από την ανάπτυξη νέων δομών και διαδικασιών. Πρέπει να είμαστε περισσότερο και κατάλληλα προετοιμασμένοι για στενότερη συνεργασία και διαλειτουργικότητα με φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, αλλά και διεθνώς, καθώς έχει σημασία η έγκαιρη συλλογή και ανάλυση της πληροφορίας ώστε να επιτυγχάνεται το λεγόμενο “situation of awareness”, δηλαδή η βελτίωση επίγνωσης καταστάσεων».
Σε αυτό το πλαίσιο, υπογράμμισε ότι το υπουργείο Εθνικής Άμυνας «ήδη υλοποιεί και εφαρμόζει λειτουργίες του λεγόμενου “whole οf Government approach”, την ολιστική διακυβερνητική προσέγγιση που είναι η βέλτιστη δυνατή συνεργασία του συνόλου σχεδόν των θεσμικών λειτουργιών ενός κράτους, έχοντας συμπαγείς δομές, ενεργώντας με παράλληλη δράση, ώστε να επιδιώκονται κοινοί στόχοι».
Αυτή η λειτουργία βασίζεται σε τρεις θεμελιώδεις πυλώνες στρατηγικής και επιχειρησιακής αντιμετώπισης υβριδικών απειλών:
1. Κοινή επίγνωση της κατάστασης από τους εμπλεκόμενους φορείς.
2. Έγκαιρος εντοπισμός των απειλών.
3. Κοινή αντιμετώπισή τους.
«Η εγγύηση της ασφάλειας και άμυνας της χώρας καθώς και η ενίσχυση της φύλαξης των συνόρων με νέα τεχνολογικά και αποτελεσματικά μέσα αποτελούν τους δύο κύριους άξονες της πολιτικής του υπουργείου και προτεραιότητα της κυβερνητικής πολιτικής, όπως αυτή αποτυπώνεται και στο «Ετήσιο Σχέδιο Δράσης για το 2021», κατέληξε ο κ. Παναγιωτόπουλος.
Από την πλευρά του, ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας, Αλκιβιάδης Στεφανής, αναφερόμενος στο σεμινάριο, σημείωσε ότι «η πρωτοβουλία είναι σημαντική ως μία δραστηριότητα εξωστρεφούς προσπάθειας με τη συμμετοχή διακεκριμένων ομιλητών από το NATO και την ΕΕ».
«Το σύγχρονο διεθνές περιβάλλον ασφαλείας», είπε, «διαμορφώνεται μέσα σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο πλέγμα συνδυασμένων προκλήσεων και απειλών, τις οποίες καλείται να αντιμετωπίσει ο κρατικός μηχανισμός τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε διεθνές, μέσω των υφιστάμενων συμμαχιών και διμερών και πολυμερών σχημάτων».
«Είναι γνωστό», συνέχισε, «ότι οι υβριδικές απειλές δύναται να συνδυάσουν ένα ευρύ φάσμα επιχειρήσεων που μπορεί να συμπεριλαμβάνει και τη χρήση -συμβατικών και μη- στρατιωτικών μέσων. Σε αυτά περιλαμβάνεται η παραπληροφόρηση, η εξαπάτηση, οι κυβερνοεπιθέσεις, οι δολιοφθορές, η προπαγάνδα, καθώς και η χρήση οικονομικών μέσων, ώστε να ασκηθεί πίεση σε κρατικούς δρώντες. Στόχος κρίσιμες και ζωτικής σημασίας δομές του κράτους, που θα συμβάλουν στην εσωτερική αποσταθεροποίησή του».
Όσον αφορά την υβριδική απειλή που έχει ως χαρακτηριστικό τη χαμηλή ανιχνευσιμότητά της, τόνισε ότι «επιβάλλει την ύπαρξη πολυεπίπεδων αντανακλαστικών ετοιμότητας, συνδεδεμένων με όλους τους θεσμικούς μηχανισμούς διαχείρισης κρίσεων. Απαιτεί την ύπαρξη ενός κρατικού μηχανισμού που να μπορεί να συνεγείρει με αντανακλαστική ενεργοποίηση τις υφιστάμενες δυνατότητές του, ενώ ταυτόχρονα να χαρακτηρίζεται από αποφασιστικότητα ενεργείας για την εξάλειψη της απειλής εν τη γενέσει».
«Είναι, επομένως, αναγκαιότητα να συνδυαστεί η καθολική, κατάλληλη και συνδυαστική αξιοποίηση του συνόλου των δυνατοτήτων του κρατικού μηχανισμού. Οφείλουμε να καταστήσουμε ιδιαίτερα αποτελεσματικούς τους μηχανισμούς αποτροπής, ώστε να μπορούν έγκαιρα και αποφασιστικά να αντιμετωπίζουν οποιαδήποτε υβριδική απειλή χωρίς να παρουσιαστούν περαιτέρω δυσλειτουργίες στο εσωτερικό της χώρας», συμπλήρωσε ο υφυπουργός.
Για την επιτυχή αντιμετώπιση υβριδικών απειλών στον Έβρο και στο Αιγαίο, χαρακτήρισε τις εμπειρίες που αποκόμισαν οι Ένοπλες Δυνάμεις ως «ένα μεγάλο επιχειρησιακό κεφάλαιο».
«Πολλές φορές καλείσαι να αντιμετωπίσεις κάτι χωρίς να έχεις αναγνωρίσει την πραγματική του ισχύ. Εμείς πολύ έγκαιρα αναγνωρίσαμε ότι υπήρξε υβριδική απειλή. Έγιναν όλες οι απαιτούμενες ενέργειες τόσο σε πολιτικό επίπεδο όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο και καταλήξαμε τη νύχτα 27 προς 28 Φεβρουαρίου η υβριδική απειλή να μετατραπεί σε κανονικές ειδικές επιχειρήσεις με όλα τα στοιχεία μιας ειδικής επιχείρησης», επεσήμανε ο κ. Στεφανής.
«Οι Ένοπλες Δυνάμεις ήταν έτοιμες τόσο σε πολιτικό επίπεδο, στο ανώτατο επίπεδο της χώρας, όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο. Όχι μόνο οι Ένοπλες Δυνάμεις αλλά και τα Σώματα Ασφαλείας. Εκεί διαπιστώθηκε, αφενός η εξαιρετική συνεργασία των δύο υπουργείων, υπουργείο Προστασίας του Πολίτη μαζί με το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας αλλά και με το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, αλλά και η εξαιρετική υλοποίηση στην αντιμετώπισης της υβριδικής επίθεσης», πρόσθεσε.
«Εργαζόμαστε μεθοδικά και για την παροχή του απαραίτητου γνωσιακού υποβάθρου στα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων στον τομέα της διαχείρισης κρίσεων και υβριδικών απειλών και στο πλαίσιο αυτό το σημερινό σεμινάριο θα συμβάλλει θετικά. Είμαι βέβαιος ότι οι συμμετέχοντες θα αποκομίσουν πολύτιμες γνώσεις, ενισχύοντας ακόμα περισσότερο το ήδη υψηλό γνωσιακό τους υπόβαθρο, ώστε να ανταποκρίνονται αποτελεσματικότερα στα επιχειρησιακά τους καθήκοντα», υπογράμμισε ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας.
