Ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης κ. Παναγιώτης Πικραμμένος, ως εκπρόσωπος του Προέδρου της Ελληνικής Κυβέρνησης κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, κατέθεσε στεφάνι στο Μνημείο Ολοκαυτώματος Ελλήνων Εβραίων στο Θησείο.
Στην ομιλία του σημείωσε:
Αισθάνομαι μεγάλη τιμή να μοιράζομαι με όλους εσάς, για δεύτερη φορά, την ημέρα μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος.
Όπως γνωρίζετε, το 2021, μία συμβολική χρονιά για την Πατρίδα μας 200 χρόνια από την Εθνική Παλιγγενεσία, η Ελληνική Δημοκρατία ανέλαβε την προεδρία του IHRA, της Παγκόσμιας Συμμαχίας για την Μνήμη του Ολοκαυτώματος, μιας οργάνωσης που αποτελείται από 32 κράτη- μέλη. Και είχαμε την ευκαιρία να τιμήσουμε ταυτόχρονα με τους ήρωες της Ανεξαρτησίας μας και εκείνους τους Έλληνες Εβραίους, τους πιστούς πολίτες αυτής της χώρας, που στάλθηκαν στα Ναζιστικά στρατόπεδα θανάτου χωρίς επιστροφή.
Η απόφαση της ανάθεσης της προεδρίας του IHRA από την Ολομέλεια της Συμμαχίας αντανακλά την εφαρμογή μιας συνεπούς και διαχρονικής εθνικής στρατηγικής από μέρους της Ελλάδος αναφορικά με τα ζητήματα της καταπολέμησης του αντισημιτισμού και της προάσπισης της μνήμης του Ολοκαυτώματος.
Δυστυχώς βέβαια η ραγδαία εξάπλωση της πανδημίας δεν επέτρεψε να έχουν το εύρος που επιθυμούσαμε οι ακαδημαϊκές, πολιτιστικές και εκπαιδευτικές δράσεις σε πόλεις της Ελλάδος με σημαντική εβραϊκή ιστορία, δεν μας απέτρεψε όμως από την επικοινωνία σημαντικών μηνυμάτων.
Στην ομιλία μου στο Διεθνές Φόρουμ του Malmo για την Μνήμη του Ολοκαυτώματος αναφέρθηκα εκτενώς στην σπουδαιότητα που δίνει η Ελληνική Κυβέρνηση στην μάχη ενάντια σε κάθε μορφή ρατσισμού και ρητορικής μίσους, στο σύγχρονο ψηφιακό περιβάλλον. Αυτός είναι – και αυτό ήταν το μήνυμα της Ελλάδος – ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος να μεταδοθεί το μήνυμα του Ολοκαυτώματος στις νεότερες γενιές, οι οποίες υπό την πίεση και των υγειονομικών πρωτοκόλλων λόγω του κορωναϊού, στρέφονται πλέον σχεδόν αποκλειστικά στο διαδίκτυο, όχι μόνο για την πρωτογενή πληροφόρηση αλλά και τον διάλογο, την ανταλλαγή απόψεων και ιδεών, την διαμόρφωση και διοργάνωση ομάδων, λεσχών μέχρι και κινημάτων.
Η θετική συμβολή της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στη Διεθνή Συμμαχία συνέβαλε ώστε σήμερα να είμαστε στο σκληρό πυρήνα των κρατών που μάχονται τον αντισημιτισμό και έχουν αποφασιστικό λόγο στην κατάρτιση και την εφαρμογή νομοθετικών και μορφωτικών προτάσεων. Να θυμίσω ότι από τον Νοέμβριο του 2019 με απόφαση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, η Ελλάδα υιοθέτησε πλήρως τον Ορισμό Εργασίας της Διεθνούς Συμμαχίας για τον Αντισημιτισμό καθώς και τον Ορισμό Εργασίας για την Άρνηση και τη Στρέβλωση του Ολοκαυτώματος. Έγινε, μάλιστα, η πρώτη χώρα που προέβη σε αυτήν την ενέργεια.
Στην χώρα μας, θέλουμε να κρατήσουμε τη μνήμη ζωντανή.
Εκτός από την νομοθεσία που ενέκρινε η Βουλή των Ελλήνων σχετικά με την ανάκτηση της ελληνικής ιθαγένειας από Ισραηλινούς Εβραίους που γεννήθηκαν στην Ελλάδα πριν από το 1945 και εκτός από την αποζημίωση που ενέκρινε για την Εβραϊκή Κοινότητα Θεσσαλονίκης για το παλαιό εβραϊκό νεκροταφείο που καταστράφηκε από τους Ναζί, προχωρούμε με αθόρυβους αλλά εντατικούς ρυθμούς στην ανέγερση του Μουσείου Ολοκαυτώματος στο σημείο του λιμένος της Θεσσαλονίκης από όπου ξεκινούσαν τα τρένα για τα μαρτυρικά στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Με επιμέλεια αλλά και με επιμονή συνεργαζόμεθα με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για τη δημιουργία ενός λαμπρού μουσειακού χώρου.
Σήμερα όμως, εδώ που βρισκόμαστε, δεν αρκεί μόνον να κλείνουμε το γόνυ στα θύματα του Ολοκαυτώματος. Δεν αρκεί η απαρίθμηση κυβερνητικών πρωτοβουλιών, επειδή στο παρελθόν υπήρξε εφησυχασμός και ίσως επιπόλαιη αδιαφορία. Σε μια ταραγμένη εποχή, όπου γύρω μας ξυπνούν τα πάθη και οι διχασμοί του παρελθόντος, οφείλουμε να βεβαιώσουμε ότι η ιστορία του Ολοκαυτώματος καθημερινά, περνά στις επόμενες γενιές των Ελλήνων και όχι μόνον, την ευθύνη της εγρήγορσης.
Δυστυχώς όσο περνάει ο καιρός λιγοστεύουν πια οι επιζώντες που έχουν χαραγμένο τον φρικτό γαλαζωπό αριθμό στον αριστερό τους βραχίονα. Είναι αυτοί οι επιζώντες που μπορούν να διηγηθούν την ιστορία τους χωρίς λέξεις, μόνο με την παρουσία τους. Όμως οι πιο πολλοί από αυτούς που γύρισαν βυθίστηκαν στη σιωπή. Απέφευγαν να μιλήσουν για τον εφιάλτη που βίωσαν, υπό τον φόβο να μην επιβαρύνουν τις νεότερες γενεές με μνήμες που θα προτιμούσαν να μείνουν στο παρελθόν.
Όπως είχα την τιμή να σας πω και στο παρελθόν, χρειάζεται να βάλουμε εμείς τα χέρια μας γύρω απ’ τη φλόγα της μνήμης. Έχουμε την ευθύνη να μεταφέρουμε στη νέα γενιά μια βαθιά και οδυνηρή αλήθεια: ότι το Ολοκαύτωμα είναι χωρίς αμφιβολία το γεγονός που τέμνει στα δύο την ιστορία του ταραγμένου 20ου αιώνα και επισφραγίζει με την απερίγραπτη βία του, τη μακραίωνη ιστορία διωγμού των Εβραίων της Ευρώπης. Με τον χιτλερικό ναζισμό, το απάνθρωπο πνεύμα του αντισημιτισμού φτάνει στο απόγειό του, καταμεσής της διαφωτισμένης και πολιτισμένης Ευρώπης.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να αναφερθώ σε μια πολύ συγκινητική στιγμή που κορυφαίος Έλληνας επιστήμονας μιλώντας σε εκδήλωση για το Ολοκαύτωμα στο Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής αναφέρθηκε στο πως διέφυγαν την εκτέλεση οι γονείς του που ζούσαν στην Θεσσαλονίκη στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Και μάλιστα έχει αξία η αναφορά του στο γεγονός ότι στη δική του οικογένεια, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στη συντριπτική πλειονότητα, την οδυνηρή εμπειρία του διωγμού τη συζητούσαν συχνά. «Στη δική μου οικογένεια το συζητούσαμε συχνά» είπε ο διαπρεπής συμπατριώτης μας. «Ήθελαν οι γονείς μας να θυμόμαστε τις ζωές που χάθηκαν, την αξία μιας ανθρώπινης ζωής. Όταν οι γονείς μου μιλούσαν για το Ολοκαύτωμα» συνέχισε ο κύριος Μπουρλά «δεν ένιωθαν θυμό, εκδίκηση ή μίσος. Έλεγαν πόσο τυχεροί ήταν που ζούσαν και πως έπρεπε να τιμούμε τη ζωή και να προχωράμε μπροστά».
Σε εκείνα τα πολύ δύσκολα χρόνια βρέθηκαν αρκετοί γενναίοι που έγιναν αιτία σωτηρίας αθώων συμπατριωτών τους. Ο ρόλος σημαντικών πνευματικών προσωπικοτήτων αποδείχθηκε καταλυτικός για την επιβίωση πολλών Εβραίων.
Αποτελούν οι άνθρωποι αυτοί, που κινδύνευσαν για να σώσουν τους συνανθρώπους τους, οι «δίκαιοι των εθνών», ένδειξη σαφή του κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν, απόδειξη ύπαρξης ενός ευγενέστερου προορισμού για το ανθρώπινο γένος. Τα παραδείγματα είναι πολλά για την προσπάθεια διάσωσης Εβραίων από Ορθόδοξους Χριστιανούς. Τα ονόματα των Ελλήνων που βρίσκονται εγγεγραμμένα στον τοίχο των Δικαίων, ξεπερνούν τα 310. Σήμερα, τα χρόνια της έξαρσης μιας ιδιότυπης βίας, όλων των μορφών και εκφάνσεων, η προσφορά των «δικαίων των εθνών» στέλνει ένα –όσο ποτέ άλλοτε- επίκαιρο μήνυμα. Το «Ποτέ Ξανά» με το οποίο συνηθίζουμε να αναθεματίζουμε αποτρόπαια συμβάντα είναι να το λέμε στους εαυτούς μας πρώτα. Και ειδικά οι νέοι άνθρωποι να το συνειδητοποιούν και να το ενστερνίζονται. Γιατί ο φόβος μας σήμερα, δεν πρέπει να είναι μόνον να μην βρεθούμε κι εμείς ανάμεσα στα θύματα πράξεων βίας και εξανδραποδισμού. Πρέπει να συλλογιόμαστε αν θα βρούμε το κουράγιο να ακολουθήσουμε το παράδειγμα αυτών που βοήθησαν τότε τους Εβραίους συμπολίτες μας. Αν θα έχουμε το θάρρος να κάνουμε ό,τι θα έπρεπε να θεωρείται αυτονόητο και να προσφέρουμε προστασία, αψηφώντας τον κίνδυνο για εμάς προσωπικά ή τις οικογένειές μας. Ή αν θα κάνουμε στραβά μάτια όπως έκαναν πολλοί Ευρωπαίοι στη διάρκεια της Κατοχής.
Από το 2004, οπότε η Ελληνική Βουλή ψήφισε νόμο ορίζοντας την 27η Ιανουαρίου ως την «Εθνική Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος» η απόδοση τιμής στα θύματα αυτής της τραγικής περιόδου της Ιστορίας απέκτησε νέα διάσταση για την Ελληνική Πολιτεία.
Σήμερα επιπλέον οι πολλές εκδηλώσεις Μνήμης του Ολοκαυτώματος που γίνονται από άκρου εις άκρον της χώρας μας αναδεικνύουν και πιστοποιούν τους διαχρονικούς και ευρύτερους δεσμούς που συνδέουν την χώρα μας με συνδετικό κρίκο την Εβραϊκή κοινότητα με την φίλη και σύμμαχο χώρα του Ισραήλ.
Το μήνυμα, που στέλνει η Ελληνική Κυβέρνηση προς κάθε κατεύθυνση, με τη σημερινή αυτή εκδήλωση Μνήμης είναι ότι παραμένουμε σταθεροί στο χρέος μας να καταπολεμήσουμε τον αντισημιτισμό.
Για όλους τους Έλληνες πολίτες, Εβραίους, Χριστιανούς, Μουσουλμάνους ή οιουδήποτε άλλου θρησκεύματος, η Ελληνική Δημοκρατία εγγυάται τη ζωή, την περιουσία και την αξιοπρέπειά τους. Εγγυάται το δικαίωμα στην ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο.
Ως Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Κυβέρνησης, της χώρας που υπέστη σε σημαντικό βαθμό τα δεινά του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, σας καλώ σήμερα, ημέρα μνήμης του Ολοκαυτώματος, να ενώσουμε όλοι τις φωνές μας κατά του αντισημιτισμού αλλά και κατά του πάσης φύσεως ρατσισμού και κοινωνικού διχασμού.
Να διατηρήσουμε αναλλοίωτα στη μνήμη μας και να μεταλαμπαδεύσουμε στη νέα γενιά ως Ιερά Μνήμη, τα δεινά, τον πόνο αλλά και τον σεβασμό στις ανθρώπινες αξίες. Για να αποφύγουμε έτσι την επανάληψη σκοτεινών φαινομένων που δεν τιμούν τον άνθρωπο.
Να πείσουμε τέλος τις νέες και τους νέους μας ότι η λύτρωση των αθώων και αδικοχαμένων ψυχών επιτυγχάνεται μέσα από ανοιχτές κοινωνίες, ευημερούσες. Κοινωνίες ισότητας, δικαιοσύνης και αδελφοσύνης.
