Η νέα γεωπολιτική σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου δεν διαμορφώνεται μόνο από αγωγούς και κοιτάσματα, αλλά ολοένα και περισσότερο από τα υποθαλάσσια καλώδια ενέργειας και δεδομένων. Το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης, ο Great Sea Interconnector (GSI), που θα ενώσει Ισραήλ, Κύπρο και Ελλάδα με την ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρισμού, αποτελεί έργο στρατηγικής σημασίας, με την Ευρωπαϊκή Ενωση να έχει ήδη διαθέσει σχεδόν 800 εκατομμύρια ευρώ για τη χρηματοδότησή του.
Ακριβώς γι’ αυτό, η Τουρκία επιχειρεί να τορπιλίσει την υλοποίησή του. Επικαλούμενη το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», αμφισβητεί ευθέως τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου, εκδίδοντας προκλητικές και παράνομες NAVTEX και παρενοχλώντας ερευνητικά σκάφη. Στόχος της Αγκυρας δεν είναι μόνο η παρεμπόδιση ενός έργου που παρακάμπτει τα τουρκικά συμφέροντα, αλλά και η ανάδειξη ενός ιδιότυπου «βέτο»: Οτι τίποτε δεν μπορεί να γίνει στην Ανατολική Μεσόγειο χωρίς τη δική της άδεια!
Πέραν των άλλων, η Τουρκία επιδιώκει να χρησιμοποιήσει το χαρτί των καλωδίων και διαπραγματευτικά. Συνδέει την «καλή της διάθεση» με ανταλλάγματα που θα απαιτήσει από την ΕΕ, όπως την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ενωσης, τις θεωρήσεις εισόδου (visa) και την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πρόσβασή της σε ευρωπαϊκά αμυντικά κονδύλια. Δεν είναι τυχαίο ότι το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών απέρριψε το ελληνικό Σχέδιο Θαλάσσιου Χωρικού Σχεδιασμού, προαναγγέλλοντας μάλιστα δικό του, ώστε να εμφανιστεί ως «συνιδιοκτήτης» των συγκεκριμένων θαλάσσιων περιοχών.
Η Αγκυρα γνωρίζει ότι οι υποθαλάσσιες υποδομές είναι κρίσιμες για την ενεργειακή και ψηφιακή ασφάλεια. Από το σαμποτάζ καλωδίων στη Βαλτική μέχρι τις καταστροφές στην Ερυθρά Θάλασσα από τους Χούθι, τα παραδείγματα δείχνουν πόσο ευάλωτα είναι αυτά τα δίκτυα. Η Τουρκία, με το βλέμμα στραμμένο στη Δύση, επιχειρεί να αναδείξει τον εαυτό της σε «ρυθμιστή ασφάλειας», εκβιάζοντας στην ουσία τους γείτονές της και την ΕΕ.
Η αντίδραση Ισραήλ και Κύπρου είναι να προχωρήσουν ταχύτερα στη διασύνδεση, ενώ η Ελλάδα ενισχύει τη δική της στρατηγική σχέση με την Αίγυπτο μέσω του έργου μεταφοράς πράσινης ενέργειας, του γνωστού GREGY (Green Energy Interconnector Greece-Egypt). Οι ΗΠΑ στηρίζουν κάθε πρωτοβουλία που αυξάνει την ενεργειακή ασφάλεια και την περιφερειακή συνεργασία, ενώ η ΕΕ έχει καταστήσει σαφές ότι το GSI αποτελεί έργο ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος και δεν μπορεί να μπει στον «πάγο» λόγω τουρκικών απειλών.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, αποκτά ιδιαίτερη σημασία η επικείμενη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στο τέλος του μήνα. Είναι βέβαιο ότι, εκτός από τα ελληνοτουρκικά και το μεταναστευτικό, στο τραπέζι θα βρεθεί και το ζήτημα των καλωδίων. Η Αθήνα καλείται να καταστήσει σαφές ότι τα έργα αυτά είναι ευρωπαϊκά, άρα η παρεμπόδισή τους δεν αποτελεί διμερές ζήτημα, αλλά πρόκληση προς ολόκληρη την ΕΕ!
Η Τουρκία επιχειρεί για ακόμη μία φορά, μέσω της τακτικής των προκλήσεων, να μετατρέψει Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο σε αντικείμενο προς διαπραγμάτευση! Η απάντηση της Ελλάδας πρέπει να είναι η επιμονή στη διεθνοποίηση του ζητήματος: Τα καλώδια αυτά δεν είναι μόνο ελληνικά ή κυπριακά. Είναι κρίσιμες ευρωπαϊκές και δυτικές αρτηρίες ασφάλειας. Κι αυτό είναι κάτι που η Αγκυρα θα είναι πολύ δύσκολο να τορπιλίσει!
