Στις 18 Αυγούστου 2025, από το βήμα του Λευκού Οίκου, ο Ντόναλντ Τραμπ έκανε μια από τις πιο φιλόδοξες δηλώσεις της θητείας του: υποστήριξε ότι μέσα σε μόλις έξι μήνες «σταμάτησε» ή «τερμάτισε» έξι πολέμους ανά τον κόσμο. Η φράση του ενθουσίασε το κοινό του, τροφοδότησε χειροκροτήματα και έγινε γρήγορα κεντρικό σύνθημα σε φιλοτραμπικά δίκτυα. Όμως, όπως συμβαίνει συχνά με τις δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου, η πραγματικότητα αποδεικνύεται πολύ πιο σύνθετη.
Οι «έξι πόλεμοι» που επικαλέστηκε
Ο Τραμπ δεν παρουσίασε λίστα εκείνη τη στιγμή. Ωστόσο, διεθνή μέσα ενημέρωσης (Axios, Guardian) και fact-checking οργανισμοί χαρτογράφησαν ποιες συγκρούσεις εννοούσε. Οι «έξι» ήταν οι εξής:
1. Ισραήλ – Ιράν
2. Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό – Ρουάντα
3. Καμπότζη – Ταϊλάνδη
4. Ινδία – Πακιστάν
5. Σερβία – Κόσοβο
6. Αρμενία – Αζερμπαϊτζάν
Η λίστα μοιάζει εντυπωσιακή: έξι εστίες έντασης σε τρεις ηπείρους, όλες θεωρητικά «λυμένες» σε μισό χρόνο. Όμως αν κοιτάξει κανείς πιο προσεκτικά, οι περισσότερες περιπτώσεις περιορίζονται σε εύθραυστες εκεχειρίες, ανακοινώσεις χωρίς βάθος ή διαπραγματεύσεις που παραμένουν ανοιχτές.
Όπου υπήρξε όντως συμφωνία
Σε δύο περιπτώσεις όντως υπογράφηκαν συμφωνίες στην Ουάσιγκτον με παρουσία Τραμπ:
• Αρμενία – Αζερμπαϊτζάν (8 Αυγούστου 2025): Υπογράφηκε ειρηνευτική διευθέτηση με πολλά χαμόγελα και δηλώσεις περί «νέας εποχής». Ωστόσο, αναλυτές σημείωσαν ότι παρόμοιες συμφωνίες στο παρελθόν κατέρρευσαν εντός εβδομάδων.
• Κονγκό – Ρουάντα (27 Ιουνίου 2025): Ανακοινώθηκε κατάπαυση του πυρός με αμερικανική μεσολάβηση. Όμως η εμπειρία δείχνει ότι τέτοιες συμφωνίες συχνά αθετούνται στην πράξη, με τις παραστρατιωτικές ομάδες να συνεχίζουν συγκρούσεις μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
Οι αβέβαιες εκεχειρίες
Για τις υπόλοιπες συγκρούσεις, η εικόνα είναι πολύ πιο ασαφής:
• Ισραήλ – Ιράν: Το αφήγημα περί «λήξης πολέμου» στηρίζεται σε πληροφορίες για μυστική εκεχειρία με αμερικανική μεσολάβηση. Ωστόσο, όπως σημειώνει ο Guardian, καμία ανεξάρτητη πηγή δεν επιβεβαιώνει πλήρη κατάπαυση πυρών, ενώ οι εχθροπραξίες συνεχίζονται μέσω πληρεξουσίων στη Μέση Ανατολή.
• Καμπότζη – Ταϊλάνδη: Υπήρξε παύση πυρών σε συνοριακά επεισόδια, αλλά καμία υπογεγραμμένη συμφωνία. Πρόκειται περισσότερο για «αναστολή» παρά για ειρήνη.
• Ινδία – Πακιστάν: Εδώ οι ανακοινώσεις περιορίστηκαν σε τηλεφωνική επικοινωνία των δύο ηγετών και σε μια αμοιβαία δέσμευση «αποκλιμάκωσης». Κανείς σοβαρός αναλυτής δεν θα το χαρακτήριζε «τέλος πολέμου».
• Σερβία – Κόσοβο: Υπήρξε συνάντηση αξιωματούχων με την παρουσία Αμερικανών μεσολαβητών και δήλωση προθέσεων για διάλογο. Ωστόσο, ούτε η μία ούτε η άλλη πλευρά δεν επιβεβαίωσε κάποια συμφωνία.
Τα fact-checks και η ψυχρή πραγματικότητα
Το PolitiFact εξέτασε τους ισχυρισμούς και κατέληξε: «mostly false». Με απλά λόγια, «κυρίως ψευδείς». Η διατύπωση αυτή είναι χαρακτηριστική: αναγνωρίζει ότι υπήρξαν κάποιες πρωτοβουλίες και υπογραφές, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι τερματίστηκαν έξι πόλεμοι.
Το Axios επεσήμανε ότι ο Τραμπ συχνά «μετατρέπει μια φωτογραφία υπογραφής σε αφήγημα οριστικής ειρήνης», ενώ στην πραγματικότητα η σύγκρουση συνεχίζεται. Ο Guardian, από την πλευρά του, σημείωσε ότι η ρητορική αυτή ταιριάζει περισσότερο σε προεκλογική καμπάνια παρά σε διπλωματική αποτίμηση.
Γιατί έχει σημασία η υπερβολη
Η ρητορική «έξι πόλεμοι σε έξι μήνες» δεν είναι απλώς αριθμολογία. Δημιουργεί την εικόνα ενός ηγέτη που φέρνει ειρήνη στον κόσμο, ενώ η πραγματικότητα είναι πολύ πιο περίπλοκη. Αν οι ισχυρισμοί αυτοί μείνουν αναπάντητοι, τροφοδοτούν μια ψευδή αντίληψη στους πολίτες: ότι με μια χειραψία και μια φωτογραφία κλείνουν συγκρούσεις δεκαετιών.
Η ιστορία όμως διδάσκει το αντίθετο. Από τη Μέση Ανατολή μέχρι τα Βαλκάνια, οι πιο δύσκολες συγκρούσεις δεν λύνονται με μια συμφωνία-εξπρές. Χρειάζονται βαθιές θεσμικές αλλαγές, μακροχρόνια εμπιστοσύνη και διεθνείς εγγυήσεις.
Συμπέρασμα
Ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να δήλωσε με στόμφο ότι «τερμάτισε έξι πολέμους σε έξι μήνες», όμως η αλήθεια είναι πιο γήινη. Δύο συμφωνίες όντως υπογράφηκαν, οι υπόλοιπες τέσσερις περιορίζονται σε προσωρινές εκεχειρίες ή σε απλές ανακοινώσεις. Το PolitiFact, το Axios και ο Guardian συμφωνούν: πρόκειται για υπερβολή που στηρίζεται περισσότερο στην επικοινωνία παρά στην ουσία.
Εντέλει, το ερώτημα που μένει είναι το εξής: μήπως το μόνο που «τερματίζει» ο Τραμπ είναι η απόσταση ανάμεσα στην πολιτική πραγματικότητα και στη δική του εκδοχή της;
