Στις 21 Μαρτίου 2025, στο πλαίσιο εκδήλωσης της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Λάρισας, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ακαδημαϊκός Προκόπης Παυλόπουλος ανέπτυξε τη φιλοσοφική και παιδαγωγική σκέψη του Κωνσταντίνου Κούμα, αναδεικνύοντάς τον ως έναν από τους πιο αυθεντικούς εκφραστές του Ελληνικού Διαφωτισμού.
Κύρια σημεία της ομιλίας του Προκόπη Παυλόπουλου
- Ο Κούμας ως Δάσκαλος του Γένους:
Πρωτοπόρος του Ελληνικού Διαφωτισμού, με βαθιά μόρφωση στις ανθρωπιστικές και θετικές επιστήμες. - Παιδεία και Παιδαγωγία:
Η Παιδεία αποτελεί θεμέλιο της ηθικής και πνευματικής τελείωσης του ανθρώπου. Ο Κούμας προβάλλει μια βαθιά δημοκρατική και καθολική αντίληψη της εκπαίδευσης. - Επιρροές και Στοχασμός:
Επηρεασμένος από Καντ και Ρουσσώ, αλλά ριζωμένος στον αρχαιοελληνικό στοχασμό, βλέπει την Παιδεία ως μέσο κοινωνικής προόδου και προσωπικής ελευθερίας. - Η συμβολή του Ελληνικού Διαφωτισμού:
Ο Κούμας δεν ακολούθησε απλώς τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, αλλά τον εμπλούτισε με το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα. - Ηθική, Θρησκευτική και Πολιτική διάσταση της Παιδείας:
Ο ενάρετος άνθρωπος, ο ευσεβής Χριστιανός και ο δημοκρατικός πολίτης συνθέτουν την παιδευτική στόχευση του Κούμα.
Ο Προκόπης Παυλόπουλος, τιμώντας τον πνευματικό βίο και το έργο του Κωνσταντίνου Κούμα, υπογράμμισε την κεντρική θέση της Παιδείας στον διαφωτιστικό του στοχασμό.
Από τη Λάρισα ως τη Βιέννη και τη Σμύρνη, ο Κούμας υπήρξε φάρος γνώσης και ορθολογισμού, συνδυάζοντας τις αξίες του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού με τις καταβολές του Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού.
Η Παιδεία, για τον Κούμα, δεν ήταν απλώς εκπαίδευση αλλά πράξη βαθιά πολιτική, κοινωνική και ηθική· μέσο για την καθολική πρόοδο, την κοινωνική συνοχή και την ελευθερία του ανθρώπου.
Με τη σκέψη του ανέδειξε τη σημασία της ελεύθερης, δημόσιας και καθολικής εκπαίδευσης, προεικονίζοντας τη σύγχρονη αρχή της δωρεάν Παιδείας.
Ο Προκόπης Παυλόπουλος ολοκλήρωσε την παρέμβασή του επισημαίνοντας ότι το έργο του Κούμα αποτελεί διαχρονικό τεκμήριο της συμβολής του Ελληνικού Διαφωτισμού στην πνευματική εξέλιξη της Ευρώπης και οδοδείκτη για τη σύγχρονη Παιδεία.
