Το Ισραήλ άρχισε να σχεδιάζει στρατιωτικές επιθέσεις κατά του Ιράν ήδη από τον Δεκέμβριο, όταν η αποδυνάμωση της Χεζμπολάχ και η κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία άνοιξαν έναν κρίσιμο εναέριο διάδρομο, σύμφωνα με ρεπορτάζ των New York Times.
Η προεργασία αυτή εντάθηκε στις αρχές του 2025, όταν ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου επισκέφθηκε τον Λευκό Οίκο και παρουσίασε στον Ντόναλντ Τραμπ αναλυτικά δεδομένα για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.
Ο Τραμπ δεν προχώρησε τότε σε άμεση στρατιωτική εμπλοκή. Προσέφερε όμως τη συνδρομή των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών για την υποστήριξη της επίθεσης, διατηρώντας μια ενδιάμεση στάση που επιτρέπει στο Ισραήλ να δράσει με αμερικανική κάλυψη, χωρίς ωστόσο επίσημη ανάληψη ευθύνης από τις ΗΠΑ. Την ίδια στιγμή, η στάση του Αμερικανού προέδρου απέναντι στο Ιράν μετατοπιζόταν σταθερά προς τη σκληρή γραμμή, με αποκορύφωμα την απαίτησή του, μόλις αυτή την εβδομάδα, για την «άνευ όρων παράδοση» του Ιράν.
Η απάντηση της Τεχεράνης: Στρατιωτική επιφυλακή και προειδοποίηση αντιποίνων
Σύμφωνα με αμερικανικές πηγές των New York Times, που επικαλούνται εκθέσεις μυστικών υπηρεσιών, το Ιράν έχει προετοιμάσει πυραυλικά συστήματα και άλλο στρατιωτικό εξοπλισμό για ενδεχόμενες επιθέσεις σε αμερικανικές βάσεις στη Μέση Ανατολή, εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες εμπλακούν άμεσα στον πόλεμο.
Απαντώντας σε αυτήν την απειλή, η Ουάσινγκτον έχει ήδη αποστείλει δεκάδες αεροσκάφη ανεφοδιασμού στην Ευρώπη, τα οποία μπορούν να επεκτείνουν το επιχειρησιακό εύρος των αμερικανικών βομβαρδιστικών, ακόμη και σε πιθανές αποστολές κατά ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων - με πιο χαρακτηριστικό στόχο την υπόγεια εγκατάσταση του Φόρντο. Αμερικανοί αξιωματούχοι αναγνωρίζουν, ωστόσο, ότι οποιαδήποτε τέτοια επίθεση θα προκαλούσε μαζικά ιρανικά αντίποινα.
Το Ιράν έχει διαμηνύσει –και μέσω δηλώσεων Ιρανών αξιωματούχων— πως εάν δεχτεί χτύπημα από τις ΗΠΑ ή από το Ισραήλ με αμερικανική υποστήριξη, θα πλήξει άμεσα αμερικανικές βάσεις σε Ιράκ, Συρία, Σαουδική Αραβία, Ιορδανία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Επιπλέον, δεν αποκλείεται η Τεχεράνη να επιχειρήσει να ναρκοθετήσει τα Στενά του Ορμούζ, εγκλωβίζοντας ναυτικές μονάδες των ΗΠΑ στον Περσικό Κόλπο.
Ήδη, οι ΗΠΑ έχουν θέσει πάνω από 40.000 στρατιώτες σε κατάσταση ύψιστης επιφυλακής στη Μέση Ανατολή. Οι φιλοϊρανικές πολιτοφυλακές, όπως οι Χούθι, έχουν διαμηνύσει ότι θα ξαναρχίσουν τις επιθέσεις στην Ερυθρά Θάλασσα αν δεχθεί πλήγμα το Ιράν, ενώ πρόσφατο παράδειγμα είναι η φονική επίθεση του Ιανουαρίου 2024, όταν τρεις Αμερικανοί στρατιώτες σκοτώθηκαν από ιρανικής υποστήριξης πολιτοφυλακή στην Ιορδανία.
Η πυρηνική απειλή και η στρατηγική αποτροπής
Η πιθανότητα το Ιράν να επιδιώξει πλήρες πυρηνικό οπλοστάσιο ενισχύεται, σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές. Οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών εκτιμούν ότι το Ιράν απέχει λιγότερο από έναν χρόνο από την ικανότητα παραγωγής πυρηνικού όπλου, ενώ μια πιο ακατέργαστη εκδοχή θα μπορούσε να κατασκευαστεί ακόμη νωρίτερα. Μεγάλο μέρος του εμπλουτισμένου ουρανίου της χώρας είναι ήδη αποθηκευμένο σε σήραγγες, καθιστώντας δύσκολη μια πλήρως καταστρεπτική επίθεση.
Παρ' όλα αυτά, η Τεχεράνη τονίζει μέσω του υπουργού Εξωτερικών, Αμπάς Αραγτσί, ότι η ευθύνη για την κλιμάκωση θα βαραίνει το Ισραήλ και τους συμμάχους του. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά: «Οι εχθροί μας δεν θα επιβάλουν τη θέλησή τους στον ιρανικό λαό με στρατιωτικές επιθέσεις».
Η γραμμή των ΗΠΑ: Στήριξη με όρους – και αμφιβολίες
Παρά την αυξανόμενη ένταση, υπάρχουν και φωνές στην Ουάσιγκτον που καλούν σε αυτοσυγκράτηση. Η Ρόζμαρι Κέλανιτς, διευθύντρια του προγράμματος Μέσης Ανατολής στο Defense Priorities, υπογράμμισε ότι «ποτέ δεν είναι αργά για να μην ξεκινήσεις έναν πόλεμο». Η ίδια προειδοποίησε πως η συμμετοχή των ΗΠΑ θα πολλαπλασιάσει την αποφασιστικότητα του Ιράν να αναπτύξει πυρηνικά όπλα – με όλες τις γεωπολιτικές συνέπειες που θα συνεπαγόταν αυτό για την ευρύτερη περιοχή.
