Σε μία κίνηση που ταράζει τις διεθνείς αγορές, ο οίκος αξιολόγησης Moody’s υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα των Ηνωμένων Πολιτειών από Aaa σε Aa1, προκαλώντας αντιδράσεις τόσο στην Ουάσινγκτον όσο και στις αγορές. Η απόφαση αυτή αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη ανησυχία για τη δημοσιονομική πορεία της χώρας, με έμφαση στο διογκούμενο δημόσιο χρέος και στα επίμονα ελλείμματα.
Η Moody’s τονίζει ότι, παρά τα οικονομικά πλεονεκτήματα της χώρας, η επιδείνωση των δημοσιονομικών μεγεθών δεν αντισταθμίζεται πλέον επαρκώς. Η υποβάθμιση συνοδεύεται από σταθερές προοπτικές, ενώ έρχεται έπειτα από αλλαγή των outlook σε «αρνητικό» τον Νοέμβριο του 2023.
Ο οίκος καταλογίζει ευθύνες στις διαδοχικές κυβερνήσεις και στο Κογκρέσο για την αδυναμία ελέγχου των ελλειμμάτων, που παραμένουν σε πολύ υψηλά επίπεδα – άνω των 2 τρισ. δολαρίων ετησίως, ή πάνω από το 6% του ΑΕΠ.
Σφοδρές αντιδράσεις στον Λευκό Οίκο
Η υποβάθμιση προκάλεσε θυελλώδη αντίδραση από τον Λευκό Οίκο. Ο επικεφαλής επικοινωνίας, Στίβεν Τσανγκ, επιτέθηκε στον επικεφαλής οικονομολόγο της Moody’s, Μαρκ Ζάντι, χαρακτηρίζοντάς τον «πολιτικά προκατειλημμένο», με δεσμούς στην κυβέρνηση Ομπάμα και τη Χίλαρι Κλίντον. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά, «κανείς δεν παίρνει στα σοβαρά τις αναλύσεις του, έχει διαψευστεί ξανά και ξανά».
Αντίκτυπος στις αγορές
Η απόφαση της Moody’s είχε άμεσο αντίκτυπο στις αγορές. Οι αποδόσεις των 10ετών αμερικανικών ομολόγων σημείωσαν άνοδο στο 4,49%, ενώ ο δείκτης S&P 500 υποχώρησε κατά 0,6% στις μεταγενέστερες συναλλαγές. Όπως σχολίασε ο διαχειριστής χαρτοφυλακίου Tracy Chen, η υποβάθμιση ενδέχεται να οδηγήσει σε αυξημένο κόστος δανεισμού, με αβεβαιότητα γύρω από τον ρόλο των κρατικών ομολόγων ως ασφαλές καταφύγιο.
Η εν λόγω εξέλιξη έρχεται σε μια περίοδο έντονης δημοσιονομικής πίεσης, με το συνολικό χρέος των ΗΠΑ να υπερβαίνει το ΑΕΠ, επηρεασμένο και από τις πολιτικές δαπάνες των τελευταίων ετών, ιδιαίτερα κατά την πανδημία. Το αυξημένο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους λόγω των υψηλών επιτοκίων εντείνει τον προβληματισμό.
Η αμερικανική Βουλή προσπαθεί να προωθήσει ένα νέο φορολογικό και δαπανηρό νομοσχέδιο, που εκτιμάται ότι θα προσθέσει τρισεκατομμύρια δολάρια στο δημόσιο χρέος, προκαλώντας τριγμούς ακόμα και εντός των Ρεπουμπλικανών. Συντηρητικά μέλη εμπόδισαν την προώθησή του, εκφράζοντας αμφιβολίες για τη βιωσιμότητα του σχεδίου.
Το χρονικό μιας υποβάθμισης που προετοιμαζόταν
Η Moody’s είχε ήδη προειδοποιήσει για την πιθανότητα υποβάθμισης εδώ και μήνες. Είναι ο τρίτος μεγάλος οίκος που αφαιρεί την ανώτατη αξιολόγηση από τις ΗΠΑ, μετά την S&P το 2011 και τη Fitch τον Αύγουστο του 2023. Όλοι επικαλούνται παρόμοια αίτια: πολιτικές συγκρούσεις, υπερβολικές δαπάνες και έλλειψη δημοσιονομικής στρατηγικής.
