Οι επικείμενες μεταρρυθμίσεις μέσω της αναθεώρησης του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας στην Ελλάδα συνιστούν σημαντικό βήμα προς την ενίσχυση της νομικής προστασίας για τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Το νέο νομοσχέδιο, που έχει προταθεί από το υπουργείο Δικαιοσύνης, σκοπεύει να απαντήσει στις ανησυχίες περί την αποτελεσματικότητα του ισχύοντος νομικού πλαισίου και να εισάγει στοχευμένες αλλαγές και στον ν. 3500/2006 ο οποίος αφορά την πρόληψη και την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας. Αυστηρότερος απέναντι στην εγκληματικότητα και πιο αποφασιστικός στην προστασία των θυμάτων, ο νομοθέτης προχωρά στην αναθεώρηση του πλαισίου των ποινικά αξιολογούμενων συμπεριφορών στα πλαίσια της οικογένειας, προσθέτοντας νέες υποπεριπτώσεις, όπως η ψυχολογική βία σε βάρος των ανηλίκων αλλά και δίνοντας νέα εργαλεία στην δικαιοσύνη προκειμένου να προστατέψει τα θύματα από φαινόμενα βίας και καταπίεσης, ιδιαίτερα όταν αυτά λαμβάνουν χώρα μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον.
Οι εν λόγω αλλαγές αντιμετωπίζουν με τον πλέον αυστηρό τρόπο την ενδοοικογενειακή βία, καθώς η κατάταξη ιδιαίτερων παραβάσεων υπό το πρίσμα της ενδοοικογενειακής βίας στοχεύει στην πρόληψη της υποβάθμισης τέτοιων αδικημάτων και προάγει την αναγκαία αυστηροποίηση των ποινών. Μια εμπειρική παρατήρηση η οποία μπορεί να γίνει σε αυτό το σημείο, είναι πως σε αρκετές περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας, τα δικαστήρια (ακόμη και τα αυτόφωρα) διέτασσαν την εκτέλεση των ποινών με αποτέλεσμα οι δράστες να οδηγούνται στην φυλακή. Με τις προς ψήφιση αλλαγές προβλέπεται αύξηση των ποινών για όσους δράστες βίας διαπράττουν πράξεις κατά των συγγενών τους, ενώ προβλέπονται και νέα εγκλήματα στο πλαίσιο του ως άνω ειδικού ποινικού νόμου. Η έννοια της ενδοοικογενειακής βίας επεκτείνεται, και περιλαμβάνεται σε αυτήν η ψυχολογική, η οικονομική και η σεξουαλική βία, εκτός από την σωματική.
Στο πλαίσιο αυτών των αλλαγών, δίνεται έμφαση και στην γρηγορότερη και αποτελεσματικότερη δικαστική επεξεργασία των σχετικών υποθέσεων, ώστε τα θύματα να βρίσκουν πιο άμεσα δικαίωση και προστασία. Ειδικότερα σε δικονομικό επίπεδο, προβλέπεται η διευκόλυνση της εκδίκασης υποθέσεων ενδοοικογενειακής βίας με ταχύτερες διαδικασίες και με ιδιαίτερη προσοχή στην προστασία των μαρτύρων και των θυμάτων. Το γεγονός αυτό συνδέεται άμεσα με την ποιότητα της δικαιοσύνης και την ικανότητά της να παρέχει ταχύτερες απαντήσεις στα θύματα, και μέσω αυτών των διαδικασιών να προσφέρει μια αίσθηση δικαιοσύνης και ασφάλειας. Εξίσου σημαντικές δικονομικές δυνατότητες είναι αυτές που αφορούν στην επιβολή περιοριστικών όρων σε πλείστα στάδια της διαδικασίας, με σκοπό την άμεση και πραγματική προφύλαξη των θυμάτων.
Παράλληλα, ενισχύεται η κοινωνική μέριμνα και στήριξη προς τα θύματα, με τη δημιουργία θεσμικών δομών υποστήριξης, όπως κέντρα φιλοξενίας και κέντρα παροχής ψυχολογικής βοήθειας. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι οι νομοθετικές πρωτοβουλίες αυτές έρχονται να συμπληρώσουν μια σειρά από διεθνείς υποχρεώσεις που έχει αναλάβει η χώρα, μέσω της υιοθέτησης διεθνών συμβάσεων όπως η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, την οποία έχει υπογράψει και επικυρώσει η Ελλάδα. Το νομοσχέδιο αναγνωρίζει την πολυδιάστατη φύση της ενδοοικογενειακής βίας και την ανάγκη για ολοκληρωμένη προσέγγιση στην ανάκαμψη των θυμάτων.
Σε τελική ανάλυση, οι αλλαγές αυτές συνιστούν μια σθεναρή προσπάθεια για την ενίσχυση του νομικού πλαισίου που προστατεύει τους πολίτες από μία μορφή βίας που συχνά κρύβεται πίσω από τις κλειστές πόρτες του "σπιτιού". Η δράση αυτή σηματοδοτεί μια πολιτειακή και κοινωνική δέσμευση για τη θωράκιση της νομικής προστασίας των πλέον ευάλωτων μελών της κοινωνίας, καθιστώντας την μεταρρύθμιση αυτή ένα ουσιαστικό βήμα προόδου για την Ελλάδα. Οι ως άνω αλλαγές όμως πάνω και πρώτα απ’ όλα, οφείλουν να λειτουργήσουν ως αποτρεπτικός παράγοντας αλλά και ως σύμμαχος στην αποκατάσταση της δικαιοσύνης και της κοινωνικής ευταξίας. Έτσι, υπηρετείται ο πυρήνας της ‘’έννοιας’’ της Καλής Νομοθέτησης.
Ο Μιχάλης Μιχαλάκης είναι υπεύθυνος εκλογικής ετοιμότητας της ΟΝΝΕΔ
