Για θετικό κλίμα προσδοκιών στο Κυπριακό, το οποίο δεν αρκεί από τη στιγμή που η Τουρκία συνεχίζει να προκαλεί, κάνει λόγο στο «Μανιφέστο» ο πρώην πρόεδρος της κυπριακής Βουλής, Μάριος Καρογιάν και επαναλαμβάνει τη θέση Λευκωσίας και Αθήνας για «δίκαιη, βιώσιμη και λειτουργική λύση, χωρίς αναχρονιστικές εγγυήσεις και ξένα στρατεύματα». Τέλος, ξεκαθαρίζει ότι η σχέση Κύπρου-Ελλάδας «δεν είναι απλώς στενή, είναι υπαρξιακή, ιστορική, στρατηγική και απόλυτα αδιαπραγμάτευτη».
Κύριε Καρογιάν, φαίνεται πως το Κυπριακό ξαναμπαίνει σε φάση κινητικότητας. Πώς το βλέπετε; Υπάρχει πραγματικά περιθώριο αισιοδοξίας;
Βλέπω ότι δημιουργείται ένα κλίμα προσδοκιών, ιδιαίτερα μετά την εκλογή του νέου Τουρκοκύπριου ηγέτη. Είναι κάτι θετικό, αλλά δεν αρκεί ασφαλώς. Η Τουρκία παραμένει ο καθοριστικός παράγοντας, και η στάση της δεν έχει μεταβληθεί ουσιαστικά. Οφείλουμε να αξιοποιήσουμε τη συγκυρία, αλλά χωρίς αυταπάτες και χωρίς να υποβαθμίζουμε τις προκλήσεις. Θέλουμε μια Κύπρο ελεύθερη, επανενωμένη, δημοκρατική, λειτουργική, μέσα στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, και αυτό απαιτεί σοβαρή προετοιμασία και ενότητα. Η αισιοδοξία έχει νόημα μόνο όταν συνοδεύεται από ρεαλισμό.
Με τις εξελίξεις να τρέχουν, πιστεύετε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια πιθανή επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων;
Θεωρώ ότι υπάρχουν κάποια παράθυρα ευκαιρίας. Χρειάζεται μεθοδικότητα, αξιοποίηση της διεθνούς συγκυρίας και μια καθαρή στρατηγική. Η δική μας πλευρά πρέπει να είναι έτοιμη, συγκροτημένη και σταθερή, ώστε να διασφαλίσουμε μια λύση δίκαιη, βιώσιμη και λειτουργική. Και αυτό σημαίνει κράτος κανονικό, ευρωπαϊκό, χωρίς αναχρονιστικές εγγυήσεις και χωρίς ξένα στρατεύματα.
Πώς αξιολογείτε τη στάση της Τουρκίας στο σύγχρονο περιβάλλον; Πρόκειται για μια δύναμη αναθεωρητική ή για μια χώρα που μπορεί να συνεργαστεί;
Η Τουρκία είναι ξεκάθαρα αναθεωρητική δύναμη. Το αποδεικνύει η στάση της σε Συρία, Λιβύη, Ανατολική Μεσόγειο και φυσικά στην Κύπρο. Δεν αλλάζει πολιτική επειδή αλλάζει ρητορική. Η Ελλάδα και η Κύπρος πρέπει να αντιμετωπίζουν την Τουρκία με ψυχραιμία, ισχύ, συμμαχίες και ευρωπαϊκά εργαλεία. Στον διάλογο προσέρχεσαι από θέση αυτοπεποίθησης, όχι αδυναμίας. Θέλουμε ειρήνη, σταθερότητα και συνεργασία στην περιοχή, αλλά αυτά δεν επιβάλλονται από τον ισχυρό προς τον αδύναμο. Επιτυγχάνονται όταν ο διάλογος βασίζεται σε αρχές και όχι σε τετελεσμένα.
Ας έρθουμε στο κεφαλαιώδες: Ποια είναι η σχέση Ελλάδας-Κύπρου σήμερα και πόσο καθοριστική είναι;
Η σχέση Ελλάδας-Κύπρου δεν είναι απλώς στενή. Είναι υπαρξιακή. Δεν εξαρτάται από κυβερνήσεις, πρόσωπα ή πολιτικές συγκυρίες. Είναι ιστορική, στρατηγική και απόλυτα αδιαπραγμάτευτη. Ο ελληνισμός είναι ενιαίος, με δύο κράτη αλλά κοινή γεωπολιτική μοίρα. Η Ελλάδα είναι ο βασικός μας υποστηρικτής, ο πυλώνας ασφάλειας και η πρώτη δύναμη που αντιλαμβάνεται ότι το Κυπριακό δεν είναι «διμερές» ζήτημα, αλλά πρόβλημα εισβολής και κατοχής. Μαζί επενδύουμε σε σταθερότητα, σεβασμό του διεθνούς δικαίου και σε μια λύση που θα είναι δίκαιη, βιώσιμη και λειτουργική.
Η περιοχή μας βρίσκεται σε γεωστρατηγικό αναβρασμό: Ισραήλ, Ουκρανία, ενεργειακοί διάδρομοι. Πού βρίσκεται η Κύπρος μέσα σε όλα αυτά;
Η Κύπρος βρίσκεται στο πιο πυκνό γεωπολιτικό σταυροδρόμι της Ευρώπης. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, η κρίση στη Μέση Ανατολή, η αστάθεια στη Βόρεια Αφρική και οι ενεργειακοί σχεδιασμοί της ΕΕ προσφέρουν και ευκαιρίες. Η Κύπρος πρέπει να λειτουργεί ως παράγοντας σταθερότητας. Συμμετέχουμε ενεργά στον ευρωπαϊκό διάλογο για ενέργεια, ασφάλεια και άμυνα, ενώ διατηρούμε ιστορικούς δεσμούς και με το Ισραήλ και με τον αραβικό κόσμο.
Παγκοσμίως μιλούν για «νέα τάξη πραγμάτων». Εσείς πώς τη διαβάζετε;
Ζούμε σε μια εποχή όπου η ισχύς καθορίζει πολλά. Ωστόσο, τα κράτη που σέβονται τις αρχές, το διεθνές δίκαιο και τη σταθερότητα είναι αυτά που κερδίζουν στον μακροχρόνιο ορίζοντα. Για την Κύπρο αυτό είναι μονόδρομος. Δεν μπορούμε να ταυτιστούμε με λογικές αυθαιρεσίας ή επιβολής. Είμαστε κράτος-μέλος της ΕΕ και οφείλουμε να λειτουργούμε με βάση τις αξίες της Ευρώπης. Η νέα τάξη πραγμάτων μάς υποχρεώνει να ενισχύσουμε την άμυνα, τις συμμαχίες μας και τον διεθνή μας ρόλο, αλλά χωρίς να εγκαταλείψουμε την αρχή ότι η ειρήνη και ο σεβασμός των κανόνων είναι η βάση ενός σταθερού κόσμου.
Με τον Ντόναλντ Τραμπ να βρίσκεται ήδη έναν χρόνο ξανά στην προεδρία των ΗΠΑ, πώς βλέπετε την επίδρασή του στις ισορροπίες;
Ο πρόεδρος Τραμπ ήδη ασκεί επιρροή στις διεθνείς εξελίξεις. Η πολιτική του είναι πιο άμεση, πιο κυνική και ξεκάθαρα προσανατολισμένη στην ισχύ και αποκλειστικά στα αμερικανικά συμφέροντα. Αυτό δημιουργεί προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες. Για την Κύπρο σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε έτοιμοι να εξηγήσουμε ξεκάθαρα τις θέσεις μας και να αξιοποιήσουμε τη σχέση μας με το Κογκρέσο, την ελληνοαμερικανική κοινότητα και τα κέντρα αποφάσεων. Οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται για σταθερότητα και ενεργειακή ασφάλεια. Η Κύπρος μπορεί να είναι μέρος της λύσης. Χρειάζεται όμως σοβαρή, συστηματική και επαγγελματική διπλωματία.
