Η δραματική εξέλιξη, το ξέσπασμα του πολέμου, ξεπέρασε μάλλον και τις πιο ευφάνταστες προβλέψεις. Η Ευρώπη αναμφίβολα περιήλθε σε σοκ. Αλλά και κάθε πολίτης της ξεχωριστά. Βρέθηκα πριν από λίγες μέρες στην Ιταλία, μαζί με δημάρχους της Μεσογείου, και εισέπραξα το ζοφερό κλίμα.
Ο δυτικός κόσμος, όμως, ξύπνησε και συσπειρώνεται, αναλαμβάνοντας πλέον πρωτοβουλίες απέναντι σε αναθεωρητισμούς που δεν μπορούν να έχουν την παραμικρή ιστορική, πολιτική ή ιδεολογική βάση. Αδιαπραγμάτευτη η συμπαράσταση, ηθική, ανθρωπιστική και έμπρακτη στην Ουκρανία, στον λαό της, στις πόλεις της. Η ιστορική μνήμη της χώρας και της Αθήνας ενσωματώνει τις κατοχικές περιόδους που έζησε, την κοινωνική αποδιοργάνωση που υπέστη, τον συνταρακτικό ανθρώπινο πόνο που βίωσε. Η Αθήνα ξέρει και θυμάται. Για αυτό είναι εδώ και συμπαρίσταται, μαζί με τους πολίτες της, στο Κίεβο, στη Μαριούπολη, στο Χάρκοβο, στην Οδησσό, μικρές ή μεγαλύτερες πόλεις ολόκληρης της Ουκρανίας.
Μέχρι πριν από λίγο καιρό θα φαινόταν αδιανόητο να ζήσουμε έναν πόλεμο στην Ευρώπη. Οι ευρωπαϊκοί στόχοι της μεγάλης πολιτικής, άσχετα από τη συμμετοχή ή όχι στην ΕΕ, ήταν κοινοί για σχεδόν το σύνολο των χωρών. Τουλάχιστον η βούληση, η πρόθεση, η κινητήρια εγρήγορση. Δεν πάνε λίγοι μήνες από την παγκόσμια Διάσκεψη της Γλασκώβης για την κλιματική αλλαγή, που έφερνε κοντά μια κοινή παγκόσμια αγωνία για την κλιματική κρίση, τις ενεργειακές πολιτικές, τον ευγενή στόχο της κλιματικής ουδετερότητας της Ευρώπης και του κόσμου το 2050. Ομως, ο πόλεμος φαίνεται να είναι μια αναπόδραστη μοίρα της ανθρωπότητας, που εδράζεται ενίοτε και σε προσωπικούς μεγαλοϊδεατισμούς.
Ο πόλεμος εκφράζει τη θηριώδη διάστασή του στο σώμα των πόλεων. Αυτές και οι άνθρωποί της γίνονται οι κύριοι αποδέκτες της υπαρξιακής σύνθλιψης, του απειλητικού εκμηδενισμού που δημιουργεί. Ο πόλεμος αναζητεί τον εκφοβισμό του θανάτου, την τρομοκράτηση των συνειδήσεων και παράλληλα να διαρρήξει τον πολιτισμό, εντέλει το δημοκρατικό φρόνημα των πόλεων. Ο πολιτισμός, η πόλη, ο πολίτης και δημοκρατία ως άρρηκτα συνδεδεμένες έννοιες συγκροτούν τότε την αντίσταση στο παράλογο, ως πρώτη συμβολική αλλά και πραγματική προμετωπίδα. Η πολιορκία της πόλης, η αποκοπή της από την ενδοχώρα, από τη θάλασσα, από μεταφορικούς κόμβους, φαντάζει φρικτή και επαχθής.
Είναι μια ύβρις απέναντι στον οικουμενικό πολιτισμό. Ο πόλεμος επιζητεί τις νευραλγικές υποδομές, τις τηλεπικοινωνίες, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τους ψηφιακούς κόμβους, τις εθνικές υποδομές, όπως τα αεροδρόμια, τα λιμάνια, τους μεγάλους οδικούς άξονες. Δρα στο ψυχολογικό επίπεδο, καταστρέφοντας άκριτα τον πολιτισμό και τα μνημεία, είτε ευθέως είτε ως παράπλευρη απώλεια. Επιτίθεται στην ανθρώπινη δημιουργικότητα. Συνθλίβει στην πραγματικότητα ό,τι οικοδομείται με τόσο κόπο κατά την περίοδο της ειρήνης, της προόδου και της ευημερίας. Ο,τι επιχειρείται να χτιστεί ως συμμετοχή στον συλλογικό χώρο, ως θρίαμβος του πολίτη, της διαβούλευσης, της δημόσιας σφαίρας και της δημοκρατίας είναι πάντοτε ο πρώτος στόχος. Εδώ έγκειται και η αδυναμία για έναν επιθετικό πόλεμο να δικαιολογηθεί σε κάποια ελάχιστη και οποιαδήποτε νομιμοποιητική βάση. Πολλώ δε μάλλον όταν το σχήμα επιτιθέμενου και αμυνόμενου είναι τόσο διακριτό, τόσο πρόδηλο.
Ενεργοποιούμε τις δυνάμεις και τους πολίτες. Συμμετέχουμε σε μια μεγάλη κινητοποίηση με αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας, συνεχόμενης, αδιάλειπτης, μέχρι να τελειώσει ο παραλογισμός. Είμαστε έτοιμοι να φιλοξενήσουμε τις οικογένειες των προσφύγων που αναζητούν ασφάλεια. Η Αθήνα ως παγκόσμιο σύμβολο ειρήνης και δημοκρατίας, αλληλέγγυα και συμπαραστάτης στο Κίεβο και στην Ουκρανία.
· Το άρθρο του δημάρχου Αθηναίων δημοσιεύεται στην εφ. Τα Νέα
