Την εκτίμηση ότι έχουμε εισέλθει σε μια φάση αυξανόμενης αβεβαιότητας, διατύπωσε ο Κώστας Καραμανλής μιλώντας στην 35η επέτειο του Κέντρου Ναυτιλίας, Εμπορίου και Χρηματοοικονομικών στο Λονδίνο.
Ο πρώην πρωθυπουργός σημείωσε πως «η επανευθυγράμμιση δυνάμεων, οι μεταβολές συμπεριφορών ή η μεταμόρφωση δυνάμεων είναι συχνές και καθιστούν τη διεθνή σκηνή πολύ πιο ασταθή σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη φάση, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο» ενώ έφερε ως παράδειγμα το BREXIT.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε και στην Ελλάδα αλλά και στην κυβέρνηση Μητσοτάκη η οποία «δείχνει την προθυμία να δράσει γρήγορα και τολμηρά, ιδιαίτερα ως προς τις μεταρρυθμίσεις και τη δημιουργία ενός φιλικού προς τις επενδύσεις περιβάλλοντος, προσφέροντας έτσι μια ρεαλιστική προοπτική ενός πιο αισιόδοξου μέλλοντος» μετά από «σχεδόν μια δεκαετία, στη μέση μιας οδυνηρής εμπειρίας, λόγω της οικονομικής κρίσης».
Ο Κώστας Καραμανλής έκανε λόγο για «απογοητευτική αδυναμία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αναλάβει έναν διεθνή ρόλο ανάλογο με την πραγματική της δυνατότητα» σημειώνοντας πως «η Δύση ολισθαίνει σε μια προοδευτικά όλο και πιο αμήχανη θέση» γεγονός που αφήνει «αυξανόμενο περιθώριο για άλλους παράγοντες να προσπαθήσουν να γεμίσουν το κενό ή τουλάχιστον να το εκμεταλλευτούν. Η Κίνα, η Ρωσία, αλλά και μικρότεροι παίκτες, όπως το Ιράν, η Τουρκία και άλλοι, επιδεικνύουν μια συνεχώς αυξανόμενη κινητικότητα, στην προσπάθειά τους να προωθήσουν τα συμφέροντα και την επιρροή τους».
Εκτίμησε πως ένας νέος αγώνας εξοπλισμών φαίνεται πιθανός και ότι ο ανταγωνισμός με την Κίνα δεν θα περιορίζεται πλέον στο εμπόριο ή την τεχνολογία. «Οι πρόοδοι του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού θα του επιτρέψουν τελικά να ανταγωνιστεί για την ηγεμονία στην Ασία και, ενδεχομένως, και πέραν αυτής» είπε.
Για την Τουρκία σημείωσε πως η μονομερής στρατιωτική δράση της στη Συρία θα υπονομεύσει περαιτέρω τη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής και θα θέσει σε κίνδυνο την επιτευχθείσα πρόοδο για την ήττα του ISIS. «Σε συνδυασμό με την επιθετική προσέγγισή της έναντι της Κύπρου, η Τουρκία δείχνει ότι γίνεται σταθερά μια αναθεωρητική χώρα, με άλλα λόγια ένας πιθανός ταραξίας στην ευρύτερη περιοχή. Η συμπεριφορά της στο Αιγαίο ενισχύει ακόμα περισσότερο αυτήν την αίσθηση» σχολίασε.
Ο Κώστας Καραμανλής τόνισε πως οι εμπορικοί πόλεμοι εκτός από συνέπειες στην ανάπτυξη έχουν και στους λαούς. «Τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και η Ευρώπη, ειδικότερα, δεν μπορούν να αντέξουν έναν εμπορικό πόλεμο, καθώς και οι δύο οικονομίες επιβραδύνονται και η επίδραση ενός ακόμα πλήγματος μπορεί να είναι ισχυρή» σημείωσε.
Αναφερόμενος στο μεταναστευτικό δεν απέκλεισε οι μετακινήσεις πληθυσμών να γίνουν μαζικές εκτιμώντας πως πρόκειται για ένα ζήτημα που στο μέλλον μόνο θα ενταθεί. «Πρόκειται για ένα πολύ περίπλοκο ζήτημα που πλήττει ευρύτερες περιοχές σε όλο τον κόσμο. Δεν είναι μόνο ένα Ευρωπαϊκό πρόβλημα. Αντιμετωπίζεται, επίσης, στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον αναπτυγμένο κόσμο γενικότερα» είπε σημειώνοντας πως «καμία χώρα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει ένα τέτοιο ζήτημα μόνη της. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει φανεί ικανή να διαμορφώσει μια ολοκληρωμένη και αποτελεσματική πολιτική».
Δεν έκρυψε τον προβληματισμό του για ζητήματα κοινωνικής συνοχής, πολιτικής σταθερότητας, ακόμη και πολιτιστικής ταυτότητας, τα οποία πιθανότατα θα οξυνθούν περισσότερο, τα επόμενα χρόνια. «Πρέπει να μπορούμε να εντοπίσουμε καλύτερα τους παράνομους μετανάστες. Οι συμφωνίες επαναπατρισμού πρέπει να εφαρμόζονται αποτελεσματικότερα. Αυτό θα λειτουργήσει, επίσης, ως αντι-κίνητρο για τους παράνομους μετανάστες. Στόχος μας θα πρέπει να είναι η ελεγχόμενη μετανάστευση, στις περιπτώσεις όπου και όταν η μετανάστευση αντιμετωπίζει πραγματικές οικονομικές και εργασιακές ανάγκες, οδηγώντας έτσι τους ανθρώπους σε νόμιμες και ασφαλείς διαδρομές. Οι παράνομοι διακινητές πρέπει να διώκονται από το νόμο. Σχεδόν το 90% των προσφύγων και μεταναστών έχουν υπάρξει θύματα του οργανωμένου εγκλήματος και των διακινητών, στην προσπάθεια να περάσουν απέναντι. Επιπλέον, τα σύνορα πρέπει να ελέγχονται καλύτερα. Και χώρες σαν την Τουρκία θα πρέπει να υποχρεωθούν να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους» είπε ομολογώντας όμως πως «τα παραπάνω δεν λύνουν το πρόβλημα. Το αναβάλλουν, ίσως επί του παρόντος να το ανακουφίζουν, μπορεί ακόμη και να το αποσύρουν περιστασιακά από την κεντρική ειδησεογραφική προβολή. Αλλά στην πραγματικότητα, εκτός εάν αντιμετωπιστούν οι θεμελιώδεις αιτίες του φαινομένου, θα εξακολουθήσει να μας στοιχειώνει. Η φτώχεια, η στέρηση, οι πολιτικές αναταραχές, οι εθνοτικοί, εμφύλιοι και φυλετικοί πόλεμοι είναι οι βαθύτερες ρίζες του προβλήματος».
Αιχμές άφησε και για τις πολιτικές ηγεσίες σημειώνοντας πως «σε σύγκριση με τις θρυλικές προσωπικότητες του παρελθόντος, ακόμη και του σχετικά κοντινού παρελθόντος, οι σύγχρονοι ηγέτες φαίνονται να υπολείπονται». «Ωστόσο, οι απαιτητικοί καιροί απαιτούν διορατικότητα, αποφασιστικότητα, σεβασμό προς τους ανθρώπους και βλέμμα στραμμένο στο μακροπρόθεσμο. Οι προαναφερθείσες παγκόσμιες προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά μας μπορεί να είναι, όπως πολλές φορές στο παρελθόν, το λίπασμα για υψηλής ποιότητας ηγεσία» τόνισε.
