Η πορεία προς τις ευρωεκλογές θα αναδεικνύει τάσεις και διαθέσεις. Η Ευρώπη καλείται να αλλάξει και να γίνει πιο ανθρώπινη και πιο αποφασιστική.
Η συντριπτική πλειονότητα των Ευρωπαίων (86 %) πιστεύει ότι όλοι θα πρέπει να μιλούν τουλάχιστον μία ξένη γλώσσα και σχεδόν τρεις στους πέντε (59 %) μπορούν να συζητήσουν σε μία. Αυτά είναι μερικά από τα αποτελέσματα του νέου ευρωβαρόμετρου με τίτλο «Οι Ευρωπαίοι και οι γλώσσες τους», που δημοσίευσε η Επιτροπή.
Η έρευνα, η οποία συμπίπτει με την παγκόσμια ημέρα πολιτιστικής πολυμορφίας, επισημαίνει την αυξανόμενη αναγνώριση της σημασίας της γλωσσικής πολυμορφίας για την ενίσχυση της πολιτιστικής κατανόησης, των οικονομικών ευκαιριών και της κοινωνικής συνοχής εντός της Ευρώπης.
Με 24 επίσημες γλώσσες και περίπου 60 περιφερειακές και μειονοτικές γλώσσες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η πολυγλωσσία αποτελεί ζωηρό παράδειγμα ευρωπαϊκής πολιτιστικής πολυμορφίας.
Δώδεκα χρόνια μετά την τελευταία έρευνα για το θέμα αυτό, το Ευρωβαρόμετρο δείχνει ότι οι πολίτες έχουν πολύ θετική στάση απέναντι στην πολυγλωσσία:
- Το 86 % των ερωτηθέντων θεωρεί ότι όλοι θα πρέπει να μιλούν τουλάχιστον μία άλλη γλώσσα εκτός της μητρικής τους και το 69 % να δηλώνουν περισσότερες από μία γλώσσες·
- Το 76 % πιστεύει ότι η βελτίωση των γλωσσικών δεξιοτήτων θα πρέπει να αποτελεί πολιτική προτεραιότητα· και
- Το 84 % πιστεύει ότι οι περιφερειακές και μειονοτικές γλώσσες θα πρέπει να προστατεύονται.
Η Επιτροπή προωθεί τη γλωσσική πολυμορφία στην ΕΕ,μέσω έργων που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα Erasmus + και το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη».
Όσον αφορά τη γνώση ξένων γλωσσών, η έρευνα του Ευρωβαρόμετρου δείχνει θετική, αν και μέτρια, πρόοδο από την τελευταία το 2012.
Τρεις στους πέντε Ευρωπαίους μπορούν να έχουν συνομιλία σε γλώσσα διαφορετική από τη μητρική τους, σημειώνοντας αύξηση κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες από το 2012.
- Το ποσοστό αυξάνεται σε τέσσερις στους πέντε νέους Ευρωπαίους (79 % μεταξύ 15 και 24 ετών), με αύξηση κατά 5 εκατοστιαίες μονάδες.
Αυτό φέρνει την ΕΕ πιο κοντά στον στόχο της για τη νεολαία.
Από την άλλη πλευρά, η πρόοδος όσον αφορά τη δεύτερη ξένη γλώσσα είναι μικρότερη: Το 28 % των Ευρωπαίων (+ 1 εκατοστιαίες μονάδες) και το 39 % των νέων (+ 2 εκατοστιαίες μονάδες) μπορούν να συζητήσουν σε περισσότερες από μία ξένες γλώσσες.
Μεταξύ των Ευρωπαίων που μιλούν τουλάχιστον μία άλλη γλώσσα εκτός της μητρικής τους, το 31 % χρησιμοποιεί την πρώτη ξένη γλώσσα καθημερινά.
Τα αγγλικά ομιλούνται από σχεδόν τους μισούς Ευρωπαίους (47 %) ως ξένη γλώσσα. Πρόκειται για αξιοσημείωτη αύξηση κατά 5 εκατοστιαίες μονάδες από το 2012. 7 στους 10 νέους Ευρωπαίους μπορούν να συζητήσουν στα αγγλικά, δηλαδή 9 εκατοστιαίες μονάδες περισσότερο από την έρευνα του 2012.
Γίνεται αντιληπτό ως η σημαντικότερη γλώσσα για να μάθουν τα παιδιά για το μέλλον τους (από το 85 % των συμμετεχόντων στην έρευνα), ακολουθούμενη από τα ισπανικά, τα γερμανικά, τα γαλλικά και τα κινεζικά.
Μετά τα αγγλικά, τα γαλλικά (11 %), τα γερμανικά (10 %) και τα ισπανικά (7 %) είναι οι συχνότερα ομιλούμενες ξένες γλώσσες στην ΕΕ.
Σύμφωνα με τους ερωτηθέντες, στα κύρια οφέλη της εκμάθησης μιας νέας γλώσσας περιλαμβάνονται οι ευκαιρίες απασχόλησης (51 %), η δυνατότητα κατανόησης ατόμων από άλλους πολιτισμούς (45 %), η απόκτηση καλύτερης εργασίας στη χώρα όπου ζουν (42 %), η χρήση της σε διακοπές στο εξωτερικό (42 %) και η χρήση της στην εργασία (συμπεριλαμβανομένων των ταξιδιών στο εξωτερικό για επαγγελματικούς λόγους (40 %).
Τα αποτελέσματα συνάδουν με πρόσφατη μελέτη του ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης), με την υποστήριξη της Επιτροπής.
Η μελέτη αυτή δείχνει ότι οι νέοι μαθαίνουν ολοένα και περισσότερο γλώσσες εκτός της αίθουσας διδασκαλίας χρησιμοποιώντας το διαδίκτυο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή παρακολουθώντας περιεχόμενο στην πρωτότυπη γλώσσα. Η πλειονότητα των Ευρωπαίων (53 %), ιδίως οι νέοι (65 %), προτιμούν πλέον τον υποτιτλισμό από το μεταγλώττιση περιεχομένου. Αυτό έχει αλλάξει σημαντικά σε σύγκριση με το 2012.
Κατά μέσο όρο, το 11,5 % των μαθητών στην ΕΕ μιλούν διαφορετική γλώσσα στο σπίτι από ό, τι στο σχολείο, γεγονός που καταδεικνύει ότι οι πολύγλωσσες τάξεις αποτελούν πραγματικότητα στην Ευρώπη.
Η προώθηση των γλωσσικών ικανοτήτων βρίσκεται στο επίκεντρο του ρόλου της ΕΕ στην εκπαίδευση και του οράματος για τη δημιουργία ενός ευρωπαικού χώρου εκπαίδευσης.
Η έρευνα διεξήχθη στα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ από τον Σεπτέμβριο έως τον Οκτώβριο του 2023. 26,523 απαντήσαντες ηλικίας 15 ετών και άνω και από διαφορετικά δημογραφικά υπόβαθρα συμμετείχαν στην έρευνα στη μητρική τους γλώσσα. Σε όλες τις χώρες πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις διά ζώσης, οι οποίες συμπληρώθηκαν με συνεντεύξεις αυτοολοκλήρωσης στην Τσεχία, τη Δανία, τη Μάλτα και τη Φινλανδία.
Οι πολίτες μίλησαν και έδειξαν τις προτιμήσεις τους. Το νέο κοινοβούλιο καλείται να υλοποιήσει τα δεδομένα αυτά και να χαράξει νέες στρατηγικές.
* Κων/νος Σ. Μαργαρίτης, Δημοσιογράφος
