Σοβαρές ενδείξεις οικολογικής υποβάθμισης καταγράφονται στα ελληνικά δάση, καθώς οι ασθένειες, η ξηρασία και η απουσία συντονισμένης αντιμετώπισης οδηγούν σε μαζική απώλεια δασικής κάλυψης. Πλατάνια, έλατα και πεύκα – ακόμη και σε προστατευόμενες περιοχές – καταρρέουν, με την πολιτεία να αδυνατεί να προλάβει ή να διαχειριστεί την κρίση.
Δήμαρχος Αγράφων: «Χάνουμε τα δάση μας και παρακολουθούμε αδρανείς»
Ο Αλέξης Καρδαμπίκης, δήμαρχος Αγράφων, περιγράφει τη δραματική εικόνα στην Ευρυτανία: «Ο μύκητας που πλήττει τα πλατάνια έχει εξαπλωθεί ανεξέλεγκτα. Δεν υπάρχει θεραπεία, και ήδη τεράστιες εκτάσεις έχουν καταστραφεί». Αναφερόμενος στα έλατα, επισημαίνει πως το φαινόμενο της ξήρανσης δεν είναι καινούριο, αλλά πλέον οι επιστήμονες εισηγούνται την απομάκρυνση των άρρωστων δέντρων – χωρίς όμως να λαμβάνονται πρακτικά μέτρα. Παρά την ύπαρξη δασικών συνεταιρισμών με διαθέσιμο ανθρώπινο δυναμικό, καμία σοβαρή παρέμβαση δεν έχει ξεκινήσει.
«Αντί να γίνονται οι καθαρισμοί δασικών δρόμων την άνοιξη, όπως πρέπει, προγραμματίζονται για τον Ιούλιο. Είναι παράλογο, όταν μιλάμε για πρόληψη πυρκαγιών», τονίζει.
Αόρατοι εχθροί: Μύκητες και στρες εξουθενώνουν τα δάση
Η ερευνήτρια του Ινστιτούτου Μεσογειακών και Δασικών Οικοσυστημάτων, κα. Ρίζου, εξηγεί πως τα αίτια διαφέρουν ανά είδος δέντρου. Στην περίπτωση του πλατάνου, υπεύθυνος είναι ο επιθετικός μύκητας Ceratocystis platani, που προκαλεί την ανίατη ασθένεια γνωστή ως «έλκος του πλατάνου».
Για τα έλατα και τα πεύκα, το πρόβλημα αποδίδεται κυρίως στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής: παρατεταμένες περίοδοι ανομβρίας και υψηλών θερμοκρασιών προκαλούν σοβαρό περιβαλλοντικό στρες, οδηγώντας σε εκτεταμένη ξήρανση. Σε περιοχές της Αττικής, τα ποσοστά απώλειας φτάνουν έως και το 90%.
Η κα. Ρίζου υπογραμμίζει ότι πολλές από τις πληγείσες δασικές εκτάσεις είναι μονοκαλλιέργειες, χωρίς βιοποικιλότητα, συχνά με αδύναμα εδάφη. Το πρόβλημα εντοπίζεται ιδιαίτερα σε φυτείες που δημιουργήθηκαν μεταπολεμικά.
Σάκης Αρναούτογλου: «Δεν είναι φυσική εξέλιξη, αλλά πολιτική αποτυχία»
Με έντονη κριτική διάθεση, ο μετεωρολόγος και ευρωβουλευτής Σάκης Αρναούτογλου τονίζει πως η οικολογική κρίση δεν αποτελεί μελλοντική απειλή, αλλά παρούσα πραγματικότητα: «Ένα δέντρο υπό πίεση είναι ευάλωτο σε παθογόνους οργανισμούς. Το να αποδίδεται η κατάσταση στη “φυσική φθορά” είναι αποπροσανατολιστικό – πρόκειται για αποτυχία πρόληψης και διαχείρισης».
Ο ίδιος έχει καταθέσει ερώτηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητώντας:
- Χαρτογράφηση των πληγεισών περιοχών,
- Άμεση απομάκρυνση κατεστραμμένων δέντρων,
- Ενίσχυση των ελέγχων στη διακίνηση ξυλείας,
- Αναστολή εισαγωγής φυτών από χώρες με ενεργές εστίες ασθενειών,
- Ενεργοποίηση ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων για αποκατάσταση και προστασία των δασικών οικοσυστημάτων.
Ο κίνδυνος, όπως προειδοποιεί, αφορά ολόκληρη την ηπειρωτική Ελλάδα – από τα Τζουμέρκα και τα Άγραφα έως τη Θεσσαλία και την Πελοπόννησο. «Αν συνεχίσουμε έτσι, η ερημοποίηση δεν είναι σενάριο. Είναι το μέλλον μας», καταλήγει.
