Έναν χρόνο μεγάλης προσπάθειας και μεταρρυθμίσεων χαρακτήρισε το 2021 ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστής Χατζηδάκης, σε ανάρτηση στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook, με αφορμή τη συμπλήρωση ενός χρόνου στο υπουργείο, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων ότι οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι, οι συνταξιούχοι, τα άτομα με αναπηρία, οι ευάλωτοι συμπολίτες μας, «είναι στο επίκεντρο της πολιτικής μας».
Συγκεκριμένα, στην ανάρτησή του, ο κ. Χατζηδάκης σημειώνει τα εξής:
«Συμπληρώθηκε ένας χρόνος από τότε που ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, με όρισε υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Ένας χρόνος μεγάλης προσπάθειας και μεταρρυθμίσεων. Οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι, οι συνταξιούχοι, τα άτομα με αναπηρία, οι ευάλωτοι συμπολίτες μας, είναι στο επίκεντρο της πολιτικής μας.
Έχουμε, άλλωστε, υποχρέωση όλοι όσοι έχουμε δημόσια θέση να κάνουμε σε τακτά χρονικά διαστήματα τον απολογισμό του έργου μας και οι πολίτες κρίνουν τελικά. Σε κάθε περίπτωση, πιστεύω πάντοτε στην πολιτική με αποτέλεσμα. Αυτό επεδίωξα ως υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων το 2021. Έτσι θα συνεχίσουμε και το 2022. Όχι με λόγια, με έργα. Με κοινωνική πολιτική στην πράξη!».
Επίσης, σε βίντεο, που αναρτήθηκε, καταγράφονται οι βασικές πτυχές του έργου του υπουργείου.
Παράλληλα, το γραφείο Τύπου του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων αναφέρει τα εξής:
1. Ρεκόρ όλων των εποχών στην έκδοση κύριων συντάξεων-Ολοκληρώθηκε η καταβολή των αναδρομικών-Αντιμετωπίστηκε το μείζον ζήτημα των εκκρεμών συντάξεων
- Δόθηκαν προκαταβολές στο ύψος των εθνικών συντάξεων, μαζί με τα αναδρομικά σε 30.000 και πλέον δικαιούχους.
- Απλοποιήθηκε η απονομή των συντάξεων με τον ν. 4798/2021.
- Συστάθηκε ειδική ομάδα για τις διαδοχικές συντάξεις.
- Εγκαταστάθηκαν 3.000 καινούργιοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές στον ΕΦΚΑ.
- Ενεργοποιήθηκε ο ηλεκτρονικός “Πύργος Ελέγχου” στον ΕΦΚΑ, ένα σύγχρονο ψηφιακό σύστημα παρακολούθησης της απονομής συντάξεων.
- Άνοιξε ο δρόμος για συμμετοχή στην προσπάθεια πιστοποιημένων δικηγόρων και λογιστών.
- Επιστέγασμα της προσπάθειας είναι το νομοσχέδιο για τον εκσυγχρονισμό του ΕΦΚΑ, που αναμένεται να δοθεί σε δημόσια διαβούλευση σύντομα, με το οποίο εισάγονται νέες μέθοδοι μάνατζμεντ, που κάνουν ευκολότερη την καθημερινότητα των ίδιων των υπαλλήλων, αλλά και τη ζωή των 6,5 εκατομμυρίων ασφαλισμένων, που συναλλάσσονται με τον ΕΦΚΑ.
Οι πρωτοβουλίες του υπουργείου στο “μέτωπο” των εκκρεμών συντάξεων φέρνουν ήδη αξιοσημείωτα αποτελέσματα, καθώς το 2021 θα είναι χρονιά-ρεκόρ όλων των εποχών στην έκδοση κύριων συντάξεων, με 225.000 περίπου απονομές! Αριθμός πολύ μεγαλύτερος από τις 161.000 αποφάσεις που εκδόθηκαν το 2020 και από τις 130.000 μόνο αποφάσεις του 2019 και το πρόβλημα πάει για οριστική λύση μέσα στο 1ο εξάμηνο του 2022.
Μέσα στο 2021, εξάλλου, έκλεισε ουσιαστικά το θέμα των αναδρομικών με την καταβολή αναδρομικών και μόνιμων αυξήσεων σε πάνω από 200.000 δικαιούχους συνταξιούχους.
2. Βελτιώθηκε η εξυπηρέτηση του πολίτη από το υπουργείο και τους εποπτευόμενους φορείς του-Νέος Ενιαίος Αριθμός 1555
- Κορωνίδα των δράσεων του υπουργείου ήταν η δημιουργία του Ενιαίου Αριθμού Εξυπηρέτησης του Πολίτη 1555 για όλους τους φορείς του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Αριθμός που λειτουργεί δωρεάν, 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα. Στους 5 μήνες λειτουργίας του, έχει δεχθεί πάνω από 800.000 κλήσεις, εκ των οποίων το 75% αφορούν τον ΕΦΚΑ, με ποσοστό άμεσης απάντησης που κλείνει το θέμα στο 85%.
- Ενισχύθηκε η συνεργασία του ΕΦΚΑ και του ΟΑΕΔ με τα ΚΕΠ.
- Αυξήθηκαν οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες στον ΕΦΚΑ και τον ΟΑΕΔ. Αυτό σημαίνει 4,5 εκατομμύρια λιγότερες επισκέψεις στα υποκαταστήματα των δύο φορέων κάθε μήνα. Στον ΟΑΕΔ ήδη πάνω από το 95% των υπηρεσιών παρέχονται ηλεκτρονικά, ο δε ΕΦΚΑ μέσα στο 2021 μόνο έθεσε σε λειτουργία 17 ηλεκτρονικές υπηρεσίες.
- Μονιμοποιήθηκαν και διευρύνθηκαν τα ηλεκτρονικά ραντεβού, βάζοντας τέλος στις ουρές.
- Ενεργοποιήθηκε πιλοτικά η υπηρεσία MyEfkaLIVE στα νησιά για την εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων με βιντεοκλήση.
Η προσπάθεια συνεχίζεται το 2022, μεταξύ άλλων, με μεγάλα έργα ψηφιακού μετασχηματισμού με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης.
3. Μείωση της ανεργίας από 17,2% τον Ιούλιο 2019 σε 13,3% τον Οκτώβριο 2021-Ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος των εργαζομένων
Ο αριθμός των απασχολούμενων αυξήθηκε τους τελευταίους μήνες, ξεπερνώντας για πρώτη φορά από τον Αύγουστο του 2011 το ψυχολογικό όριο των 4 εκατομμυρίων. Αυτό ήταν αποτέλεσμα της συνολικότερης οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης, η οποία ως προς το υπουργείο Εργασίας αφορά:
- Στα σχεδόν 9,5 δισ. ευρώ μέτρα για τον κορονοϊό (4,1 δισ. το 2020 και 5,3 δισ. το 2021) σε 3 εκατομμύρια εργαζόμενους και ανέργους, με τα οποία διατηρήθηκαν θέσεις εργασίας.
- Στη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3,9%, που ελάφρυνε το μη μισθολογικό κόστος των επιχειρήσεων και αύξησε το διαθέσιμο εισόδημα των εργαζομένων.
- Στην εφαρμογή των προβλέψεων του νόμου για την Προστασία της Εργασίας, με τον οποίο συνδυάστηκε ο στόχος ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας με τον στόχο προστασίας των εργαζομένων.
Όλα αυτά τα μέτρα, σε συνδυασμό με τα λοιπά φορολογικά, αδειοδοτικά, διαρθρωτικά μέτρα της κυβέρνησης και την αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 2%, οδήγησαν στην ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος. Για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό έχουν όφελος 305 ευρώ έως 534 ευρώ ετησίως. Όφελος που θα μεγεθυνθεί περαιτέρω μέσα το 2022, καθώς θα ξεκινήσει η διαδικασία για τη νέα αύξηση του κατώτατου μισθού.
Επιπλέον, ψηφίστηκαν μέτρα για τον περαιτέρω περιορισμό της ανεργίας:
- Επεκτάθηκε το πρόγραμμα των επιδοτούμενων θέσεων εργασίας το 2022 από τις 100.000 στις 150.000.
- Επεκτάθηκε το πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ έως τις 31 Μαρτίου 2022.
- Θεσπίστηκε το “πρώτο ένσημο”, με το οποίο στηρίζεται η πρόσληψη νέων έως 29 ετών χωρίς προϋπηρεσία με 1.200 ευρώ σε 6 μήνες.
4. Νόμος Προστασίας της Εργασίας
- Θεσπίστηκε η ψηφιακή κάρτα εργασίας, που είναι εγγύηση για τα ωράρια των εργαζομένων και τις συνθήκες δίκαιου ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων. Θα αρχίσει να εφαρμόζεται από το 1ο εξάμηνο του 2022.
- Δρομολογήθηκε η αναβάθμιση του ΣΕΠΕ σε Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας, η οποία θα διεξάγει ελέγχους στην αγορά εργασίας με ανεξαρτησία.
- Θεσμοθετήθηκαν νέες άδειες και άλλες ρυθμίσεις για τη συμφιλίωση της επαγγελματικής με την οικογενειακή ζωή των εργαζομένων (άδεια πατρότητας 14 ημερών, γονική άδεια και για τους δύο γονείς, με τους δύο μήνες να επιδοτούνται από το ΟΑΕΔ, προστασία του πατέρα από την απόλυση για 6 μήνες από τη γέννηση κάθε παιδιού, διευθέτηση του χρόνου εργασίας).
- Ψηφίστηκαν μέτρα κατά της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία.
- Θεσπίστηκαν νέα δικαιώματα για απασχολούμενους σε delivery και courier.
- Εισήχθη νέο πλαίσιο για την τηλεργασία, με θεσμοθέτηση του “δικαιώματος στην αποσύνδεση” και ορισμό της αποζημίωσης που θα καταβάλουν οι εργοδότες στους εργαζόμενους σε τηλεργασία.
- Εξισώθηκαν προς τα πάνω οι αποζημιώσεις απόλυσης των εργατοτεχνιτών με αυτές των υπαλλήλων.
5. Στηρίχθηκαν οι εργαζόμενοι και οι άνεργοι κατά τη διάρκεια της πανδημίας
- Τα μέτρα στήριξης της αγοράς εργασίας για την πανδημία ανήλθαν συνολικά σε 5,3 δισ. ευρώ το 2021.
- Με δεδομένο ότι το 2020 είχαν διατεθεί άλλα 4,1 δισ. ευρώ, το “πακέτο” προσεγγίζει τα 9,5 δισ. ευρώ την τελευταία διετία.
- Είναι το μεγαλύτερο και μαζικότερο πρόγραμμα στήριξης εργαζομένων και ανέργων που έχει υλοποιηθεί τα τελευταία χρόνια.
- Από τα προγράμματα ωφελήθηκαν 3 εκατομμύρια εργαζόμενοι και άνεργοι.
- Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει στις αναστολές συμβάσεων, που συνέβαλαν στη διάσωση εκατοντάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας, στηρίζοντας παράλληλα το εισόδημα των εργαζομένων.
6. Ψηφίστηκε η “Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση για τη Νέα Γενιά”, που δημιουργεί τις προϋποθέσεις για υψηλότερες συντάξεις για τους νέους
Με τη μεταρρύθμιση αυτή, εισήχθησαν οι “ατομικοί κουμπαράδες” στις επικουρικές συντάξεις των νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας, καθώς και όσων νέων μέχρι 35 ετών το επιλέξουν. Οι νέοι αποκτούν πλέον μεγαλύτερο έλεγχο πάνω στην επικουρική τους σύνταξη και, αντί να δίνουν τα χρήματά τους σε έναν γενικό “κορβανά”, θα τα επενδύουν σε προσωπική βάση, επιλέγοντας οι ίδιοι μεταξύ 3 επενδυτικών προφίλ.
Με τη μεταρρύθμιση αυτή, υιοθετήθηκε το σύστημα των περισσότερων προηγμένων ευρωπαϊκών χωρών, το οποίο, μεταξύ των άλλων, περιορίζει και τους κινδύνους που προκαλεί στο ασφαλιστικό σύστημα το δημογραφικό πρόβλημα. Η εμπειρία των χωρών αυτών (Δανία, Σουηδία, Ολλανδία, κ.λπ.) δείχνει ότι οι νέοι μπορούν να λάβουν σύνταξη μεγαλύτερη από 43% έως 68% σε σχέση με αυτή που λαμβάνουν σήμερα.
Φορέας για την υλοποίηση αυτής της μεταρρύθμισης είναι το νέο δημόσιο Ταμείο Επικουρικής Κοινωνικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ). Το νέο σύστημα ξεκίνησε να λειτουργεί σταδιακά από την 1η Ιανουαρίου του 2022.
7. Κοινωνική πολιτική για τα άτομα με αναπηρία
Δρομολογήθηκαν πρωτοβουλίες που διευκολύνουν την καθημερινότητα των ατόμων με αναπηρία:
- Θεσπίστηκε κανονισμός λειτουργίας των ΚΕΠΑ, σύμφωνα με τον οποίο άτομα με μη αναστρέψιμες παθήσεις (π.χ. ακρωτηριασμένοι) θα λαμβάνουν τα προβλεπόμενα επιδόματα και παροχές χωρίς υποχρέωση επανεξέτασης.
- Ξεκίνησε η διαδικασία μεταστέγασης των ΚΕΠΑ της οδού Πειραιώς σε σύγχρονες εγκαταστάσεις στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας και της αναβάθμισης των αντίστοιχων εγκαταστάσεων στη Θεσσαλονίκη.
- Θεσμοθετήθηκε ο Προσωπικός Βοηθός για 1.000 άτομα με αναπηρία, που θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται το 2022 με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης.
- Μπήκαν οι βάσεις για την εφαρμογή εντός του 2022 της κάρτας αναπηρίας, που θα κάνει λιγότερο δύσκολη την καθημερινότητα των αναπήρων, ωφελώντας τουλάχιστον 180.000 ΑμεΑ.
- Ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες για την πρόσληψη στον δημόσιο τομέα περίπου 2.000 ανέργων ειδικών κατηγοριών, μεταξύ των οποίων ΑμεΑ και οι συγγενείς τους, τρίτεκνοι, πολύτεκνοι, κ.ά.
8. Στήριξη στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες
Το 2021 τα κονδύλια για την κοινωνική προστασία αυξήθηκαν κατά 22%.Ειδικότερα, υπήρξε αύξηση κονδυλίων:
- 34% στο επίδομα στέγασης
- 14% στο επίδομα παιδιού
- 12% για τα αναπηρικά επιδόματα.
Επιπλέον, νομοθετήθηκαν:
- Η έκτακτη οικονομική ενίσχυση 250 ευρώ τον Δεκέμβριο σε 634.000 χαμηλοσυνταξιούχους και στους δικαιούχους του αναπηρικού επιδόματος του ΟΠΕΚΑ.
- Η προσαύξηση στο διπλάσιο για τον ίδιο μήνα της μηνιαίας εισοδηματικής ενίσχυσης για τους δικαιούχους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος (ΕΕΕ), που στηρίζει 250.000 νοικοκυριά που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας.
- Η προσαύξηση κατά 250 ευρώ τον Δεκέμβριο της μηνιαίας σύνταξης και του επιδόματος κοινωνικής αλληλεγγύης των ανασφάλιστων υπερηλίκων.
9. Μέτρα στήριξης του παιδιού με τον νόμο για την κοινωνική προστασία
- Προλαμβάνονται τα περιστατικά παιδικής κακοποίησης και παραμέλησης: Θεσπίστηκε η υποχρέωση λευκού ποινικού μητρώου για όποιον εργάζεται σε δομές παιδικής προστασίας και ταυτόχρονα ορίστηκε υπεύθυνος παιδικής προστασίας μέσα σε κάθε δομή.
- Ορίστηκε τι είναι παιδική κακοποίηση και παραμέληση και δημιουργήθηκε το Εθνικό Σύστημα Καταγραφής και Παρακολούθησης Αναφορών.
- Θεσπίστηκε το πρόγραμμα “ΚΥΨΕΛΗ” που αναμορφώνει τη λειτουργία των βρεφονηπιακών σταθμών και εισάγει μηχανισμό πρώιμης ανίχνευσης αναπτυξιακών δυσκολιών ή αναπηριών.
- Δρομολογήθηκε η δημιουργία ξενώνων ημιαυτόνομης διαβίωσης για νέους άνω των 15 ετών και ΑμεΑ, που ενθαρρύνει την αποϊδρυματοποίηση.
- Προωθήθηκαν περαιτέρω οι θεσμοί της αναδοχής και της υιοθεσίας.
- Ενσωματώθηκε στο ελληνικό δίκαιο η Ευρωπαϊκή Εγγύηση για το Παιδί (Child Guarantee), προκειμένου να έχουν όλα τα παιδιά πρόσβαση σε βασικά αγαθά, αλλά και ίσες ευκαιρίες στην ασφαλή οικογενειακή ένταξη και την εκπαίδευση.
10. Πολιτική “συμφιλίωσης” της οικογενειακής με την επαγγελματική ζωή
- Θα χρηματοδοτηθεί από το νέο ΕΣΠΑ το πρόγραμμα “Νταντάδες της Γειτονιάς” και θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται πιλοτικά από τις αρχές του 2022. Αφορά στη φύλαξη βρεφών μέσω της οικονομικής ενίσχυσης των γονέων σε περιοχές με χαμηλή πυκνότητα σε βρεφονηπιακούς σταθμούς.
- Θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης η δημιουργία 120 μονάδων μέριμνας για βρέφη και νήπια εντός μεγάλων επιχειρήσεων που θα καλύπτουν τις ανάγκες 2.500 παιδιών.
- Επιπλέον, θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης η δημιουργία 50.000 νέων θέσεων σε βρεφονηπιακούς σταθμούς και Κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης παιδιών 12-15 ετών, για 9.000 παιδιά/έτος.
- Ακόμη, στον νόμο για την προστασία της εργασίας υπήρξε σειρά ρυθμίσεων για τη “συμφιλίωση” προσωπικής και επαγγελματικής ζωής: άδεια πατρότητας 14 ημερών, γονική άδεια και για τους δύο γονείς, με 2 μήνες επιδοτούμενους από τον ΟΑΕΔ, προστασία του πατέρα από απόλυση για 6 μήνες από τη γέννηση κάθε παιδιού, διευθέτηση χρόνου εργασίας).
Συνεχίστηκε τέλος και κατά το 2021 η χρηματοδότηση του προγράμματος πρόσβασης σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, με την οποία διευρύνθηκε ο κύκλος των ωφελούμενων οικογενειών, αφού το 2021 εντάχθηκαν σε βρεφονηπιακούς σταθμούς 13.500 περισσότερα παιδιά σε σχέση με το 2019.
11. Μέτρα για την ισότητα και για την καταπολέμηση της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας
- Παρουσιάστηκε το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων 2021-2025.
- Συνεχίστηκε η χρηματοδότηση του Δικτύου Δομών για κακοποιημένες γυναίκες με 43 Συμβουλευτικά Κέντρα, 19 Ξενώνες Φιλοξενίας και την 24ωρη γραμμή SOS 15900.
- Συνεχίστηκε η παροχή έκτακτων καταλυμάτων για γυναίκες θύματα βίας που είχαν ανάγκη άμεσης απομάκρυνσης από το κακοποιητικό περιβάλλον, κατά την περίοδο επιβολής περιοριστικών μέτρων, λόγω κορονοϊού.
- Eνισχύθηκε η λειτουργία του Δικτύου Δομών μέσα από συνεργασίες με συναρμόδιους φορείς σε εθνικό και τοπικό επίπεδο.
- Επεκτάθηκαν οι Περιφερειακές και Δημοτικές Επιτροπές Ισότητας.
- Ενισχύθηκαν οι δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των γυναικών θυμάτων βίας, των τρίτων προσώπων και του κοινού γενικότερα.
12. “Πρόγραμμα για τους πολλούς” με πόρους 4,9 δισ. ευρώ από Ταμείο Ανάκαμψης και το νέο ΕΣΠΑ 2021-2025
Μέσα στο 2021, το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων εκπόνησε τον “οδικό χάρτη” για την αξιοποίηση ευρωπαϊκών κονδυλίων 4,9 δισ. ευρώ (2,6 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και 2,3 δισ. ευρώ από το νέο ΕΣΠΑ). Του δόθηκε ο τίτλος “Ένα Πρόγραμμα για τους Πολλούς”, με δράσεις που απευθύνονται σε 3,9 εκατομμύρια ασφαλισμένους και 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχους, όπως:
- Η ψηφιακή κάρτα εργασίας, που είναι ένα από τα πρώτα μεγάλα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης και για το οποίο έχει προχωρήσει η συμβασιοποίηση.
- Τα προγράμματα κατάρτισης και επανακάρτισης του ΟΑΕΔ, (που θα απορροφήσουν πάνω από 1 δισ. ευρώ).
- Οι δράσεις για τις νέες θέσεις εργασίας (προϋπολογισμός 541 εκατ. ευρώ).
- Οι σύγχρονες πολιτικές κοινωνικής προστασίας (Προσωπικός Βοηθός για ΑμεΑ, κάρτα αναπηρίας, μονάδες παιδικής μέριμνας σε επιχειρήσεις).
- Η ενσωμάτωση της διαφορετικότητας στην εργασία (diversity awareness).
Από το πρόγραμμα “Απασχόληση και Κοινωνική Συνοχή” του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027 θα χρηματοδοτηθούν, μεταξύ άλλων, δράσεις για:
- τη βελτίωση της πρόσβασης στην απασχόληση, με έμφαση στους νέους,
- την προώθηση της κοινωνικής ένταξης,
- την καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας,
- την ενίσχυση της γυναικείας εργασίας και τη στήριξη εργαζόμενων μητέρων».
